Giới thiệu về bức ảnh Chủ tịch Fidel Castro bắt tay ông, khi ấy đang là Phó tư lệnh-Tham mưu trưởng Sư đoàn 325, Quân đoàn 2, tại Mặt trận Quảng Trị, tháng 9-1973, Thiếu tướng Nguyễn Đức Huy không giấu được niềm tự hào: “Trung tuần tháng 9-1973, tuy Hiệp định Paris đã được ký kết mấy tháng nhưng mảnh đất Quảng Trị vẫn chỉ có những giờ phút thanh bình hiếm hoi. Hằng ngày, những cuộc đọ súng chống địch lấn chiếm vẫn diễn ra. Thế nên khi nghe cấp trên thông báo Chủ tịch Fidel Castro sẽ đến thăm chiến trường Quảng Trị khiến tôi vừa bất ngờ, vừa xúc động”.
    |
 |
|
Chủ tịch Fidel Castro thăm chiến trường Quảng Trị, tháng 9-1973. Trong ảnh: Chủ tịch Fidel Castro bắt tay Phó tư lệnh-Tham mưu trưởng Sư đoàn 325, Quân đoàn 2 Nguyễn Đức Huy. Ảnh do Thiếu tướng Nguyễn Đức Huy cung cấp. |
Lúc đầu, Chủ tịch Fidel Castro đề nghị cuộc gặp mặt cán bộ, chiến sĩ Mặt trận Quảng Trị sẽ diễn ra tại khu vực Ái Tử-nơi cách Thành cổ Quảng Trị không đầy 1km theo đường chim bay. Nhưng nơi đây quá nguy hiểm, bởi nằm trong tầm bắn của kẻ thù, bọn chúng có thể nổ súng bất kỳ lúc nào. Vì vậy, địa điểm gặp mặt được chuyển về cao điểm 241 Tân Lâm (hay căn cứ Caroll), vốn là căn cứ của trung đoàn 56 ngụy. Sáng hôm đó, cuộc mít tinh đón tiếp Chủ tịch Fidel Castro diễn ra trong không khí phấn khởi, xúc động với sự góp mặt của hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ đại diện các sư đoàn chủ lực như: 304, 325, 320, 324, 312, 308... và các lực lượng địa phương đang làm nhiệm vụ tại chiến trường Quảng Trị.
“Chủ tịch Fidel Castro không đứng trên bục cao mà xuống tận nơi bắt tay, động viên các chiến sĩ đang đứng xếp hàng. Tôi thay mặt cho cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 325-đơn vị trực tiếp bảo vệ và giữ vững Thành cổ Quảng Trị suốt 81 ngày đêm-trực tiếp báo cáo thành tích với Chủ tịch. Ông bắt tay tôi, ánh mắt trìu mến như động viên, khích lệ, “hãy nhằm thẳng quân thù mà bắn nhé!”-Thiếu tướng Nguyễn Đức Huy kể.
Sau khi động viên cán bộ, chiến sĩ toàn mặt trận, Chủ tịch Fidel Castro đã phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam giao cho một chiến sĩ và nói: “Chúc các bạn nhanh chóng giải phóng hoàn toàn miền Nam!”. Hàng quân vang lên những tràng pháo tay tán thưởng không ngớt. Và lời chúc của Chủ tịch Fidel Castro đã trở thành hiện thực. Cuối tháng 4-1975, Phó tư lệnh-Tham mưu trưởng Sư đoàn 325 Nguyễn Đức Huy đã chỉ huy cán bộ, chiến sĩ sư đoàn tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, cùng các đơn vị bạn phối hợp hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Hòa bình lập lại, ông nhận được tấm ảnh do một tờ báo gửi đến. Lúc đó, ông mới biết khoảnh khắc lịch sử ấy đã được một phóng viên ảnh ghi lại. Và cho đến nay, Thiếu tướng Nguyễn Đức Huy vẫn băn khoăn không biết tác giả của bức ảnh là ai?
PHẠM THU THỦY