Như đã hẹn trước, tôi lên đường về huyện đảo Cát Hải, TP Hải Phòng vào những ngày đầu tháng 4 lịch sử để gặp cựu chiến binh Hoàng Văn Chiến, một người lính của Trung đoàn 128 (nay là Hải đoàn 128 Hải quân) với mong muốn được nghe ông kể lại những kỷ niệm về “một thời hoa lửa” xung quanh tấm ảnh chụp ông và đồng đội trong những ngày đầu Sài Gòn vừa giải phóng.
Tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh
Cựu chiến binh Hoàng Văn Chiến sinh năm 1954 tại xã Gia Lộc, huyện Cát Hải (TP Hải Phòng). Tháng 12-1974, khi đang là xã viên Hợp tác xã nghề cá của địa phương, theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, ông nhập ngũ và trở thành người lính của Trung đoàn 128, thuộc Cục Kinh tế, Bộ tư lệnh Hải quân. Sau khi nhập ngũ, ông được Trung đoàn 128 gửi ra huấn luyện chiến sĩ mới tại Trung đoàn 170 Hải quân. Kết thúc khóa huấn luyện, ông được biên chế về Tàu HQ 678, thuộc Tiểu đoàn 50, Trung đoàn 128. Lúc đó, Tiểu đoàn 50 gồm 4 tàu là HQ 677, HQ 678, HQ 679 và HQ 680.
Bốn chiến sĩ Hải quân của Tàu HQ 678 trước Dinh Độc Lập, ngày 8-5-1975. Từ trái qua: Hoàng Xuân Long, Hoàng Gia Ngà, Nguyễn Minh Đức và Hoàng Văn Chiến. Ảnh tư liệu.
Nhớ về những tháng ngày sôi nổi đó, ông Hoàng Văn Chiến bồi hồi kể lại, tháng 4-1975, Tiểu đoàn 50 vinh dự được giao nhiệm vụ tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh. Nhiệm vụ cụ thể mà cấp trên giao cho đơn vị là vận chuyển lương thực, thực phẩm, vũ khí đạn dược cùng các loại nhu yếu phẩm vào chiến trường miền Nam. Khó có thể tả hết được tâm trạng háo hức, phấn chấn, quyết tâm cao độ của anh em cán bộ, chiến sĩ khi được nhận một nhiệm vụ mang tầm vóc hết sức lớn lao mà trước đó những con tàu không số đã lập nên biết bao kỳ tích và làm cho Đường Hồ Chí Minh trên biển trở thành con đường huyền thoại.
Khi đang ở Đà Nẵng thì ngày 30-4-1975, tin miền Nam được hoàn toàn giải phóng lan khắp mọi nơi. Ông cùng đồng đội hân hoan vui sướng. Lúc này, anh em mới được phép mặc quân phục hải quân.
Sáng 1-5, biên đội hành quân vào Nha Trang, rồi Cam Ranh để cấp hàng cho các đơn vị. Đến ngày 5-5, biên đội tiếp tục chạy vào cảng Cát Lái. Ngày 6-5, các tàu của tiểu đoàn tiến hành làm công tác tổng vệ sinh tàu và tiếp nhận quân số để sáng 7-5, biên đội sẽ rời cảng Cát Lái tham gia vào đội hình tàu Hải quân nhân dân Việt Nam diễu binh trên sông Sài Gòn để chào mừng Ủy ban Quân quản Sài Gòn-Gia Định tổ chức lễ ra mắt đồng bào tại Dinh Độc Lập và duyệt binh mừng chiến thắng.
Hòa cùng ngày hội non sông
Ngày 7-5-1975 là một ngày hội lớn. Ủy ban Quân quản Sài Gòn-Gia Định do Thượng tướng Trần Văn Trà làm Chủ tịch ra mắt nhân dân. Ông Chiến hào hứng kể: “Qua ra-đi-ô, anh em được biết ngày hôm đó, đồng chí Bí thư thứ nhất Lê Duẩn và Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng đã bay từ Hà Nội vào dự cuộc mít tinh lớn tại Dinh Độc Lập. Đứng trên boong tàu ngắm thành phố Sài Gòn to lớn, ngập tràn cờ hoa, lòng tôi lâng lâng niềm vui sướng. Tôi đếm có tất cả 16 tàu hải quân của ta đã tham gia cuộc diễu binh, chạy đi chạy lại mười mấy vòng trên sông Sài Gòn để hòa cùng các đoàn quân ta trên đất liền diễu binh qua Dinh Độc Lập”.
Sáng 8-5, cán bộ, chiến sĩ của tiểu đoàn được chỉ huy cho đi tham quan thành phố mới vừa giải phóng. “Anh em phấn khởi đi bộ từ cảng Cát Lái để ra xa lộ Biên Hòa. Khi vừa ra đến xa lộ, chúng tôi vô cùng phấn khích khi thấy cờ nửa đỏ nửa xanh của Quân Giải phóng tung bay trên tay người dân, trên nóc phố. Nắng tháng 4 Sài Gòn óng ánh như mật. Những cô gái mặc áo dài đứng bên phố tươi cười vẫy chào bộ đội. Nhiều người ban đầu còn e dè lắm, nhưng sau đó thấy Bộ đội Giải phóng hiền, dễ thương chứ không như những gì chính quyền cũ tuyên truyền nên đã cầm cờ ra chào đón”-ông Chiến nhớ lại.
Khi đứng trước Dinh Độc Lập, ai nấy đều trào lên một cảm xúc lâng lâng khó tả. Vừa phấn khởi, tự hào được sống trong không khí của ngày chiến thắng, vừa rưng rưng nghĩ về những hy sinh mất mát của biết bao con người đã ngã xuống cho ngày hội non sông hôm nay. Bà con dành cho những người lính Cụ Hồ nói chung và anh em chiến sĩ hải quân nói riêng những tình cảm thân thương, trìu mến. Lúc này, bốn chiến sĩ của tàu HQ 678 là Hoàng Xuân Long, Hoàng Gia Ngà, Nguyễn Minh Đức và Hoàng Văn Chiến gọi thợ ảnh chụp một tấm hình lấy ngay trước cổng Dinh Độc Lập, nơi mà chỉ ít ngày trước đó, Tổng thống ngụy quyền Dương Văn Minh đã tuyên bố đầu hàng vô điều kiện…
Những người lính trong tấm hình kỷ niệm năm xưa nay đã bạc trắng mái đầu, đã trở thành ông nội, ông ngoại nhưng vẫn còn sức khỏe cống hiến cho gia đình, xã hội. Có người là chủ doanh nghiệp thuộc hàng ăn nên làm ra ở địa phương. Hằng năm, cứ vào dịp 30-4, anh em đồng ngũ của Hải đoàn 128 Hải quân lại tổ chức gặp mặt để sống lại không khí hào hùng, sôi nổi của những ngày tháng 4 lịch sử, cùng ôn lại những kỷ niệm của một thời quân ngũ và động viên nhau vươn lên trong cuộc sống, xứng đáng với danh hiệu “Bộ đội Cụ Hồ-người chiến sĩ Hải quân Việt Nam”.
MẠNH THƯỜNG