QĐND - Ngồi nâng niu, trân trọng những tấm ảnh kỷ vật, những tấm bằng vinh danh mà Nhà nước vừa truy tặng hai cụ thân sinh, anh Hoàng Chính Hòa bảo rằng, đó không chỉ là niềm vinh dự của gia đình, dòng tộc mà còn là niềm tự hào của quê hương, bởi từ nay, nhiều người dân đã biết đến một “địa chỉ đỏ”, một gia đình cách mạng tiêu biểu ở thôn Lôi Cầu (xã Việt Hòa, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên).

Đó là gia đình ông Hoàng Văn Thưởng, nguyên Vụ trưởng Vụ Huấn học, Ban Tuyên huấn Trung ương. Tháng 5-2016 vừa qua, ông Hoàng Văn Thưởng được Chủ tịch nước truy tặng Huân chương Độc lập hạng ba. Tháng 10-2016, người bạn đời của ông, bà Trần Thị Dự, nguyên Cán sự Huyện đội phụ trách Đội nữ du kích Hoàng Ngân huyện Kim Động (tỉnh Hưng Yên) cũng đã được Nhà nước tổ chức lễ truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân vì những thành tích đặc biệt xuất sắc trong kháng chiến chống thực dân Pháp.

leftcenterrightdel
Trao Quyết định truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân đối với bà Trần Thị Dự cho đại diện gia đình. Ảnh: Quang Huy.

Anh Hòa kể rằng, ngày 18-10-2016, khi tỉnh Hưng Yên tổ chức lễ vinh danh tại Trung tâm hội nghị tỉnh, rất nhiều bạn bè, đồng đội của hai cụ đã gọi điện tới gia đình để chia sẻ niềm vui. Họ bảo đây là sự ghi nhận xứng đáng của Đảng, Nhà nước về những thành tích, những chiến công thầm lặng của hai cán bộ lão thành cách mạng, bởi trong kháng chiến, do những nguyên tắc hoạt động bí mật mà những thành tích, chiến công ấy không thể công khai. Giờ đây, qua độ lùi của thời gian, nhiều câu chuyện, nhiều kỷ niệm về “cô gái ba tài” Trần Thị Dự và “ông giáo Dếnh” (biệt danh của ông Thưởng) đã được những người lính già đầu bạc kể lại.

Đại tướng Nguyễn Quyết, nguyên Phó chủ tịch Hội đồng Nhà nước, nguyên Ủy viên Ban Cán sự Đảng tỉnh Hưng Yên, người từng lãnh đạo phong trào phản đế ở phía nam Hưng Yên trong kháng chiến chống Pháp, xúc động kể: “Chị Dự giác ngộ và sớm tham gia hoạt động cách mạng tại xã Chính Nghĩa quê tôi. Tôi còn nhớ tháng 3-1954, khi du kích xã phối hợp với bộ đội tỉnh phục kích, độn thổ đánh địch trên Đường 39 đoạn từ Tạ Thượng đến Cốc Khê, ta đã tiêu diệt và bắt sống một đại đội địch, thu nhiều vũ khí. Riêng Xã đội phó Trần Thị Dự đã bắt được một tên lính Âu Phi khoác điện đài đang lóp ngóp dưới ruộng lúa”.

Khi được hỏi về biệt danh “cô gái ba tài” mà nhiều đồng đội và người dân dọc tuyến Đường 39 từng đặt cho bà Dự, bà Tạ Thị Hòa, nguyên cán bộ xã Việt Hòa kể: “Đó là do người dân và đồng đội cảm phục chị Dự có tài hóa trang, nghi binh, độn thổ, vây ráp địch; tài thu phục nhân tâm, cảm hóa địch; tài chiến đấu, tiêu diệt địch”.

Bà Dự đã trở thành tác giả của những màn “hóa trang độn thổ” và góp công vào nhiều trận chiến đấu "không đánh mà thắng” ở vùng địch hậu Hưng Yên. Tổng kết 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp, bà được bầu là Chiến sĩ thi đua và là một trong hai chiến sĩ du kích huyện Kim Động được vinh dự đại diện cho lực lượng nữ du kích Hoàng Ngân tham gia lễ duyệt binh ở thủ đô Hà Nội.

Nói tới thành tích, chiến công của nữ anh hùng Trần Thị Dự, không thể không nhắc tới sự hậu thuẫn quan trọng của người bạn đời-ông Hoàng Văn Thưởng và gia đình chồng, một gia đình cách mạng tiêu biểu ở thôn Lôi Cầu, xã Việt Hòa. Trong kháng chiến chống Pháp, gia đình ông Hoàng Văn Cương-bà Hoàng Thị Nhoẳn đã có công lớn trong việc nuôi giấu cán bộ, làm cơ sở cách mạng, cơ sở liên lạc của Liên tỉnh B huyện Văn Lâm, Văn Giang… Phát huy truyền thống gia đình, ông Thưởng đã sớm thoát ly, tham gia cách mạng rồi trở về cùng cán bộ Ban bình dân học vụ giúp người dân trong xã “diệt giặc dốt”. "Ông giáo Dếnh” thôn Lôi Cầu đã cùng các ông: Phan Văn Tại, Nguyễn Văn Vưu, Tạ Văn Thích, Trần Gia Thoại… giúp hàng trăm người dân thanh toán nạn mù chữ. Việc đôn đốc phong trào học tập cũng được chú trọng bằng cách lập các điểm kiểm tra trên các trục đường lớn, có nhiều người qua lại để hỏi chữ, ai biết chữ thì đi qua “cổng sáng”, ai chưa biết chữ thì phải chui qua “cổng mù” hoặc phải dừng lại học thuộc chữ rồi mới được đi qua…

Sau khi tham gia dạy học, ông Thưởng đã gia nhập Hội Phản đế, sau đó vào hoạt động tại Mặt trận Việt Minh, từng bị giặc Pháp bắt và tra tấn dã man ngay tại thôn Lôi Cầu. Là đảng viên cộng sản đầu tiên của xã Hiệp Hòa (tên cũ của xã Việt Hòa), trong những năm 1947-1953, ông tiếp tục giữ các chức vụ: Bí thư chi bộ, Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến hành chính xã Hiệp Hòa cho tới khi được cấp trên cử đi học rồi công tác tại Ban Tuyên huấn Khu ủy Khu Tả ngạn và sau đó là Ban Tuyên huấn Trung ương.

Phát huy truyền thống gia đình, những người con của ông Thưởng, bà Dự cũng có nhiều đóng góp trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong đó, anh Hoàng Chính Hòa, nguyên Giám đốc Xí nghiệp Xe khách Hải Hưng được lịch sử ngành giao thông vận tải ghi nhận là “người khoán xe chui” đầu tiên và góp công lớn vào việc xóa bỏ tình trạng “ngăn sông cấm chợ” trong lĩnh vực vận tải những năm đầu đổi mới...

Giờ đây, cả hai vị lão thành cách mạng đã khuất bóng nhiều năm, nhưng những thành tích, chiến công của họ vẫn được sử sách vinh danh, được các cụ ông, cụ bà kể lại để các thế hệ cháu con và người dân thêm tự hào về một gia đình cách mạng tiêu biểu trên vùng đất nhãn.

BÙI VŨ MINH