QĐND - Ở khu vực Thới Bình, phường Phước Thới, quận Ô Môn, TP Cần Thơ, ai cũng biết thương binh hạng 1/4 Trần Thanh Tùng là một người “tàn nhưng không phế”. Gần 30 năm qua, hai cánh tay vừa là đôi chân giúp anh di chuyển trong sinh hoạt hằng ngày, vừa là “chiếc phao” để cả nhà mưu sinh. Và cũng hai cánh tay ấy đã vun đắp, xây dựng một gia đình tuy chưa khấm khá nhưng đầm ấm, hạnh phúc-một niềm hạnh phúc bình dị, ngọt ngào mà ngày xưa, vợ chồng anh chưa dám nghĩ đến!

Anh Tùng và cháu nội thứ hai.

1. Năm 1985, anh thanh niên Trần Thanh Tùng vừa tròn 18 tuổi đã đăng ký lên đường nhập ngũ. Sau khóa huấn luyện, anh cùng đơn vị sang Cam-pu-chia làm nhiệm vụ quốc tế. Là người lính công binh, anh cùng đồng đội đi xuyên qua rừng, vượt qua núi, xuôi ngược trên đất nước Chùa Tháp thu dọn bom mìn, trả lại sự yên lành cho đất, giúp nhân dân nước bạn khôi phục sản xuất, ổn định cuộc sống; đồng thời, mở đường cho các đơn vị tiến công tiêu diệt bọn tàn quân Pôn Pốt - Iêng Xa-ri. Mùa khô năm 1986, trong lần mở đường ở gần biên giới Thái Lan, anh Tùng giẫm phải mìn của địch, đơn vị cấp tốc đưa anh về tuyến sau phẫu thuật cắt bỏ đôi chân gần đến bẹn. Sau ba tháng điều trị, Trần Thanh Tùng trở về quê trên chiếc xe lăn với chứng nhận thương binh hạng 1/4, vĩnh viễn mất 95% sức lao động.

Những tưởng từ đây cuộc đời anh Tùng sẽ mãi mãi gắn liền với chiếc xe lăn và tiền trợ cấp thương binh hằng tháng, nhưng giữa dòng người tất bật kiếm cái ăn cái mặc thời kỳ đầu đất nước đổi mới, anh đã gặp chị Nguyễn Thị Đức ở phường Châu Văn Liêm, quận Ô Môn, TP Cần Thơ. Cảm thông trước hoàn cảnh của người thương binh đã mất đôi chân vì nhiệm vụ quốc tế cao cả, chị Đức đem lòng yêu mến anh. Rồi chị quyết định về làm vợ anh dù biết rằng vô vàn khó khăn, vất vả đang chờ phía trước. Năm đó, chị vừa tròn 18 tuổi. “Lúc đầu bên nhà vợ biết chuyện cũng hơi buồn, là bởi lấy tôi thì làm sao để sống. Hàng xóm cũng có người nói ra nói vào nhưng chúng tôi thương nhau thiệt tình nên cũng cương quyết. Mình đã chấp nhận thương thì không nghĩ gì hết, vì vậy, gia đình hai bên mới tác hợp cho chúng tôi”, anh Tùng chia sẻ.

Sau ngày cưới, không thể để vợ hằng ngày chăm sóc mình từ ăn uống, ngủ nghỉ, tắm giặt đến việc mưu sinh, anh Tùng bắt đầu tập đi. Anh di chuyển bằng cách đóng hai cái ghế con, anh đặt một ghế lên trước, sau đó dùng tay nâng cơ thể chuyển sang, tiếp đó chuyển cái thứ hai lên trước… Cứ thế, anh dò dẫm, chậm chạp và nhọc nhằn. Ban đầu khoảng cách ngắn, dần dần giãn dài hơn. Anh Tùng kể: “Lúc khởi sự tập đi, cứ nhấc người lên rồi té, nhiều lần cũng đau đớn lắm nhưng phải ráng cố gắng. Bà xã cũng động viên, mỗi lần tôi tập đi vợ đứng phía sau, thấy sắp ngã thì đỡ. Tập tành cả năm trời tôi mới tự đi một mình, không cần vợ phải theo sát như trước nữa”.

Từ khi chị sinh đứa con trai đầu lòng, kinh tế gia đình càng thêm chật vật nên anh bảo vợ mua lưới cho anh đi giăng trên sông. Nhưng anh không có chân sao bơi? “Hễ xuống nước là đầu tôi chúi xuống, mông thì nổi lên. Vợ tôi ôm ngang lưng, còn tôi dùng tay tập bơi để giữ thăng bằng. Ban đầu gởi con hàng xóm, hai vợ chồng đi thả lưới kiếm con cá đổi gạo. Sau mấy tháng tôi bơi, lặn được nên vợ mới yên tâm cho tôi đi một mình”. Hình ảnh ấy người dân sống dọc dài hai bên bờ sông Bằng Lăng thuộc phường Phước Thới đã không còn lạ gì, cũng như quen thấy anh Tùng với chiếc xuồng con, ngày cũng như đêm, bất kể mưa hay nắng, anh đều gắn bó với dòng sông này.

Cuộc sống của người dân vùng Phước Thới ngày đó còn nhiều khó khăn, với anh Tùng còn vất vả hơn bởi anh không có đất đai canh tác, nhất là từ khi cô con gái thứ hai chào đời. Chuyện cơm áo chỉ trông chờ vào công việc thả lưới, giăng câu, đặt lợp, bắt lươn, cào hến của cha và gánh rau cải chạy chợ mỗi ngày của mẹ. Nhưng rồi tôm cá trên dòng sông Bằng Lăng ngày một cạn dần nên anh đành từ giã dòng sông để tìm công việc khác...

Gần 30 năm qua, anh Tùng di chuyển bằng hai chiếc ghế con.

2. Không còn mưu sinh trên sông Bằng Lăng, anh cặm cụi bên mấy gốc tre sau nhà trong khoảnh vườn nhỏ hẹp. Anh chọn những cây tre già, thân cứng, đóng lồng gà cho bà con hàng xóm. Anh Tùng cho biết, mỗi lồng gà được trả công 50.000 đồng, nhưng ngày có ngày không. Giữa lúc thiếu trước hụt sau, vợ anh xin vào làm công nhân Khu công nghiệp Trà Nóc, thu nhập hằng tháng cũng được hơn một triệu đồng. Những ngày chị đi làm, anh Tùng thay chị làm những công việc nội trợ, lo cơm nước cho hai con đang tuổi ăn tuổi học. Vốn tính hay làm, anh nhận vá chài cho người dân trong xóm, nhưng cũng không được lâu dài. Anh chuyển sang chăn nuôi gà vịt quanh nhà, xẻ gỗ đóng bàn ghế, trồng vài gốc mai bán cho người chơi hoa kiểng; thậm chí anh còn leo bẻ dừa mướn. Hễ ai có yêu cầu anh đều nhận lời, miễn sao kiếm thêm tiền để trang trải cuộc sống. Anh Trần Văn Tần, Bí thư khu vực Thới Bình, phường Phước Thới, cho biết: “Phải nói sức phấn đấu vươn lên của anh Tùng rất lớn. Trước đây, việc đánh bắt cá dưới sông anh Tùng làm rất tốt, cũng có thu nhập cho gia đình. Bây giờ, ngoài công việc trong gia đình, anh chăn nuôi vịt gà, tăng gia sản xuất anh làm cũng hiệu quả, cố gắng lo cho hai đứa con ăn học đến nơi đến chốn”.

Có một ước mơ luôn ấp ủ trong anh làm anh nhiều đêm trằn trọc nhưng không dám nói cho vợ con biết. Đó là có điều kiện đưa đón con đến trường như những người cha ở cùng xóm, hoặc chở vợ đi vòng quanh hay đến chỗ này chỗ kia thăm bạn bè, bà con lúc rảnh rỗi. Song, niềm khao khát ấy ngày càng xa vời vì đôi chân của anh đã mất đi thì không hề trở lại. Thế rồi năm 2014, anh bất ngờ gặp lại đồng đội cũ Hoàng Hải. “Tôi và Hải cùng nhập ngũ, cùng đơn vị và cùng tham gia làm nghĩa vụ quốc tế giúp bạn Cam-pu-chia. Biết hoàn cảnh của tôi, Hải đã nhờ cô em họ-đạo diễn, diễn viên điện ảnh Việt Trinh giúp đỡ. Chưa đầy một tháng sau đó, tôi đã nhận được chiếc xe Honda hai bánh cải tiến thành xe ba bánh trị giá gần 20 triệu đồng của cô Việt Trinh tặng. Tôi rất bất ngờ và xúc động…”, anh Tùng chia sẻ.

Để sử dụng chiếc xe này, anh Tùng phải dùng hai chiếc ghế và cánh tay nâng người lên yên, sau đó đặt hai ghế trên phoóc-ba-ga, tiếp đó đề máy. Giống như trước đây khi anh tập đi bằng ghế hay tập lội thả lưới trên sông, chị lại bên cạnh hỗ trợ sợ anh ngã bị xe đè.

Từ khi có xe, mỗi ngày hai chuyến anh đưa đón con gái đi học cách nhà chừng 7 cây số. Lần đầu tiên đưa con đi học, anh vừa chạy xe vừa khóc. Con anh hỏi: “Sao ba khóc?”. Anh nói tại bụi đường bay vô mắt. Nhưng anh biết rõ mình đang khóc thật sự. Anh tâm sự: “Tôi phải cố gắng lo cho con gái. Năm nay nó thi đại học, nhưng nó thích ngành dược. Ngặt nỗi học ngành này nghe nói tốn kém nhiều lắm, sợ kham không xuể”.

Giờ đây, mỗi sáng thức dậy anh đưa chị đi làm, luôn tiện ghé chợ mua ít thịt cá, rau cải về cho con dâu và hai cháu nội. Xong, anh dạy cho hơn chục con cu cườm tập gáy bán cho người chơi chim cảnh. Rồi chăm sóc đàn bồ câu Pháp, đàn gà mái, trồng vài bụi rau cải quanh nhà. Mới đây anh mua hai con thỏ về nuôi thử. “Lao động cho vui, vừa tăng thêm thu nhập lại vừa có sức khỏe. Mình làm lụng quen rồi, ở không chịu sao nổi!”, anh Tùng mỉm cười hài lòng.

3. Trong ý niệm mỗi người khi mang trong mình nghị lực và niềm tin, nếu chẳng may gánh chịu những thiệt thòi, thiếu thốn thì họ sẽ tìm cách vun xới, lấp đầy. Anh Tùng cũng vậy, sau khi mất đi đôi chân trên chiến trường, tương lai anh như những khoảng trống vô cùng nên anh đã tìm cách khỏa lấp lại. Có lúc anh nghĩ, cuộc đời mình cũng như mảnh lưới đã rách, lưới rách nếu khéo léo vá lại thì vẫn sử dụng tốt. Và anh đã được bù đắp bằng tình yêu chân thành của chị. Tình yêu đó vá lành mặc cảm trong anh, tiếp thêm nghị lực cho anh vươn lên trong cuộc sống. Anh tâm sự: “Vợ tôi tuy không đẹp nhưng với tôi là đẹp toàn diện. Nếu không có bà “cứu vớt” tôi thoát khỏi chán chường, bất cần thì làm gì tôi có hạnh phúc như bây giờ! Mỗi ngày thấy con cháu lớn khôn, trưởng thành thì tôi không mong ước gì hơn nữa”.

Những câu da diết trong bài “Lời vợ người thương binh” của nhà thơ Quân Tấn hình như rất phù hợp với hoàn cảnh, tâm trạng, nỗi lòng và cả niềm hạnh phúc ngọt ngào từng ngày tràn ngập ngôi nhà nhỏ bé của anh chị: “Hơn hai mươi năm vật lộn với mưu sinh/ Đôi cánh tay đưa anh qua thời dông tố/ Dù bây giờ hai chân không còn nữa/ Anh vẫn là người chồng yêu quý nhất đời em/ Anh vẫn là người chiến sĩ của lòng em/ Em tự hào về anh/ Con tự hào về anh/ Người thương binh tàn nhưng không phế/ Có vui không anh, chia cùng em một nửa/ Như vui buồn, mặn ngọt đã từng chia”.

Bài và ảnh: HỒ KIÊN GIANG