Giải phóng yếu khu Thầy Phó

Nơi đây ghi nhiều chiến công của quân và dân ta, trong đó có chiến thắng ngày 10-1-1975 của Trung đoàn 3 đã góp phần tạo thế và lực cho Quân khu 9 bước vào Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Yếu khu Thầy Phó được tiểu khu Vĩnh Long của ngụy quyền Sài Gòn sử dụng làm bàn đạp hành quân để giành dân, chiếm đất, bắt lính bổ sung lực lượng. Mặt khác, đây là nơi chúng dễ dàng triển khai các cuộc hành quân bắn phá vào vùng căn cứ cách mạng, hòng khống chế và ngăn chặn từ xa các đòn tấn công của Quân Giải phóng. Yếu khu này còn là một “mắt xích” trong hệ thống đồn bốt bảo vệ trục lộ 37, lộ 167, cơ động vận chuyển tiếp ứng cho địch; đồng thời ngăn chặn đường tiếp tế của ta từ sông Hậu qua chi viện cho chiến trường Vĩnh Trà (Vĩnh Long và Trà Vinh).

Phù điêu và bia chiến thắng yếu khu Thầy Phó.

Ông Trần Văn Chơn, nguyên Chính trị viên Đại đội 57, Tiểu đoàn 306, kể: “Đây là trung tâm hành quân của ngụy quân Sài Gòn điều hành 4 huyện: Càng Long, Cầu Kè (Trà Vinh), Vũng Liêm, Trà Ôn (Vĩnh Long) và 4 xã trọng điểm: Thuận Thới, Tân Hòa, Trà Mẹt, Hựu Thành của huyện Trà Ôn. Lực lượng địch tại yếu khu Thầy Phó gần 300 tên, đủ các sắc lính: Bảo an, pháo binh, thám báo, cảnh sát, bình định và tề xã. Vũ khí trang bị của chúng ngoài súng bộ binh còn có cối và hai khẩu pháo 105mm. Xung quanh yếu khu, chúng bố trí nhiều chướng ngại vật và ụ chiến đấu liên hoàn đến các lô cốt canh phòng trên cao. Ngoài ra, còn có các chốt tiền tiêu với lực lượng bảo an, dân vệ án ngữ bố phòng cùng một mạng lưới tề điệp trà trộn trong dân để kiểm soát; có cả hệ thống đèn chiếu sáng nhằm phát hiện lực lượng ta từ xa”.

Theo mệnh lệnh của Bộ tư lệnh Miền, Bộ tư lệnh Quân khu 9 chỉ đạo Trung đoàn 3 phải tiêu diệt bằng được yếu khu Thầy Phó, sẵn sàng đánh chiếm thị xã Vĩnh Long trong mùa khô năm 1975. Sứ mệnh lịch sử này được Trung đoàn 3 giao cho Tiểu đoàn 306-đơn vị có nhiều kinh nghiệm chiến đấu, nhất là bám trụ đánh đồn trên chiến trường Vĩnh Trà.

19 giờ ngày 8-1-1975, Tiểu đoàn 306 được lệnh xuất phát hành quân chiếm lĩnh trận địa. Ông Đặng Văn Triệu cho biết: “Lúc đó, tôi là Đội trưởng trinh sát Tiểu đoàn 306 được tăng cường cho Đại đội 59-mũi chủ công đánh vào dinh chỉ huy trưởng yếu khu Thầy Phó. Trong lúc ta đưa quân vô thì bị lộ, một đồng chí hy sinh. Từ đó tới sáng, địch tập trung hỏa lực bắn ra dữ dội, anh em phải ém quân chờ thời cơ. Sau những giờ nằm im căng thẳng, khi thấy bọn địch có phần chủ quan, đơn vị phát lệnh cho các mũi nổ súng tiến công, đồng loạt dùng thủ pháo, lựu đạn đánh vào các lô cốt. Bị giáng một đòn bất ngờ, quân địch không kịp trở tay, chống cự yếu ớt, tạo điều kiện thuận lợi cho ta đưa lực lượng nhanh chóng thọc sâu, tràn lên đánh chiếm các mục tiêu”.

Ông Châu Văn Một, nguyên Trung đội phó Trung đội 1, Đại đội 57, nhớ lại: “Sau khi vô cắt rào bị lộ, đồng chí Sánh, Trung đội trưởng Trung đội 1, Đại đội 57 làm mũi trưởng mũi chủ yếu hy sinh nên cấp trên điều tôi từ mũi dự bị lên thay đồng chí Sánh. Ở mũi tôi chỉ có một khẩu B40 và một khẩu B41 đánh vào lô cốt chính của khu pháo binh. Qua một hồi giằng co, chúng tôi cũng chiếm lĩnh được trận địa, bắt sống tên trung úy Hùng, chỉ huy khu pháo binh”. Ông Trần Văn Chơn tự hào: “Trong vòng 25 phút, ta chiếm hoàn toàn khu pháo binh, thu nhiều vũ khí, trong đó có hai khẩu 105mm”.