Giữa hai miền ấm lạnh…

Những không gian ấy giúp họ nuôi dưỡng bầu nhiệt huyết Nga, phong cách Nga, tình yêu Nga, văn hóa Nga… như ngọn lửa không bao giờ tắt. Chợ Nga ở quận 1, TP Hồ Chí Minh là một trong những không gian văn hóa điển hình đậm bản sắc Nga.

Trầm mặc chợ Nga

Viết thế, không ít người sẽ phì cười mà rằng, đã là chợ thì làm gì có cái gọi là “trầm mặc”. Ấy vậy mà đó lại là một thực tế. Chợ Nga không chỉ là khu thương mại hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa khá sầm uất, mà còn là nơi lưu giữ, giao lưu, hội tụ những đặc trưng văn hóa Nga, tiêu biểu nhất là ngôn ngữ, văn hóa ẩm thực, thời trang, giải trí…

Chợ Nga nằm trong khuôn viên một tòa cao ốc bên Đại lộ Võ Văn Kiệt, tầm nhìn ra kênh Tàu Hủ ngày hai buổi nước lớn nước ròng. Khu thương mại 3 tầng bề thế được thiết kế theo phong cách Nga, đơn giản nhưng rất ấn tượng với những tác phẩm kiến trúc bằng đá, nước phía trước và hệ thống các quầy hàng san sát bên trong. Hàng hóa ở đây khá phong phú, một phần nhập về từ Nga, phục vụ đối tượng khách hàng là người Nga và cựu du học sinh Nga, phần còn lại là hàng sản xuất trong nước theo đơn đặt hàng từ các đối tác ở Nga. Nhiều nhất là các sản phẩm hàng dệt may, da giày, thời trang, đồ lưu niệm và các gian hàng ẩm thực. Chị Trần Thị Thủy, một tiểu thương người Hải Phòng, có hơn 30 năm kinh doanh các mặt hàng Nga, chia sẻ rằng, khách hàng của chợ Nga, bên cạnh cộng đồng người Nga sinh sống và làm việc tại Việt Nam, là những du học sinh Nga và các nước vùng ôn đới, khách du lịch đi Nga và châu Âu, du khách Nga đến Việt Nam... Trước khi lên máy bay đến Nga và các nước khí hậu lạnh, người ta tìm đến chợ Nga để mua quần áo, đồ dùng. Ở đây có những loại quần áo sử dụng cho người ở vùng có nhiệt độ dưới 20 độ âm. Những người Nga thì đến đây mua hàng hóa nhập về từ Nga. Chợ Nga còn là đầu mối giao thương giữa các doanh nghiệp Nga và Việt Nam có mối quan hệ thương mại. Bởi vậy, các hoạt động ở đây diễn ra không ồn ào, náo nhiệt như ở các khu chợ, siêu thị, trung tâm thương mại khác, mà bình lặng, trầm mặc, vì nó phục vụ nhu cầu của một đối tượng khách hàng nhất định và phần lớn người bán, người mua đều cùng chung một “phông” văn hóa.

Khách hàng người Nga mua sắm tại chợ Nga. 

Đến tham quan chợ Nga vào ngày cuối tuần, chúng tôi gặp khá nhiều người bạn Nga. Chứng kiến những cuộc đối thoại giữa người bán, người mua, có cảm giác như chợ Nga là một không gian thu nhỏ của nước Nga. Ở đây, người ta giao tiếp chủ yếu bằng tiếng Nga và tiếng Anh. Hầu hết các chủ quầy hàng và nhân viên bán hàng đều sử dụng thành thạo hai ngoại ngữ này. Chợ Nga hoạt động tất cả các ngày trong tuần, nhưng xôm tụ nhất là vào thứ bảy, chủ nhật. Đây là khoảng thời gian những người Nga ở TP Hồ Chí Minh và các địa phương phía Nam, nhiều nhất là từ Nha Trang, Vũng Tàu… tìm về đây để mua sắm, giải trí, thưởng thức văn hóa ẩm thực Nga, được sống trong môi trường đậm chất Nga. Những gian hàng ẩm thực Nga luôn thu hút đông đảo khách hàng. Tại đây có đầy đủ các món ăn truyền thống được nhập 100% từ Nga, như: Bánh mì đen, sữa, váng sữa, hạt hướng dương, trứng cá, các loại rượu Nga…

Trò chuyện với chúng tôi bằng tiếng Anh, anh Vlaami, một chuyên gia người Nga đến từ thành phố Vũng Tàu, cho hay, anh đến Việt Nam từ 3 năm nay. Được những người bạn đi trước giới thiệu, anh tìm đến chợ Nga và trở thành khách hàng thường xuyên từ đó đến nay. Cuối tuần, anh thường rủ bạn bè đến chợ Nga để mua sắm, ăn uống, giải trí…

Những không gian kết nối

Nguyễn Mạnh Tòng, ông chủ của chợ Nga là một doanh nhân thành đạt. Anh nguyên là phi công lái máy bay MiG21 của Sư đoàn Không quân 370. Cái duyên với nước Nga đến với anh từ những năm đầu thập niên 80 của thế kỷ 20, khi anh là du học sinh đào tạo phi công MiG21 ở Nga. “Tư tưởng Nga, văn hóa Nga, con người Nga đã ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống của tôi. Những năm tháng học tập ở Nga giúp tôi có nhiều mối quan hệ với những người thầy, người bạn, đọng lại những kỷ niệm, dấu ấn sâu sắc không bao giờ quên”-anh Tòng nói.

Một quầy hàng quần áo thời trang tại chợ Nga. 

Sau khi rời quân ngũ, Nguyễn Mạnh Tòng gắn với thương trường, thành lập doanh nghiệp kinh doanh du lịch, thương mại. Cuộc sống nhiều thăng trầm nhưng không lúc nào trong anh nguôi ngoai tình yêu Nga. Anh cùng những người bạn là cựu du học sinh Nga mở cửa hàng bán đồ lưu niệm và thời trang của Nga tại Thương xá Tax, với mục đích ban đầu là muốn lưu giữ những kỷ niệm đẹp về đất nước Nga (Liên Xô trước đây). Sau nhiều lần thay đổi địa điểm kinh doanh, phát triển quy mô, đến năm 2008 mới ổn định ở vị trí hiện tại và lấy tên là chợ Nga.

- Tại sao không gọi là trung tâm thương mại mà lại là chợ Nga?-chúng tôi hỏi.

Anh Tòng giải thích:

- Chúng tôi không sắp xếp các quầy hàng và tổ chức kinh doanh theo mô hình trung tâm thương mại mà sắp xếp theo kiểu “phô” hàng mang phong cách Nga, đề cao tính sáng tạo, năng động của tiểu thương trong kinh doanh. Ngày khai trương chợ Nga, Lãnh sự quán Nga tại TP Hồ Chí Minh đến dự, cắt băng khánh thành và phát biểu. Ông bày tỏ niềm vui, phấn khởi khi giữa thành phố náo nhiệt có một không gian văn hóa, thương mại Nga. Ông nói, những cái gì giữ được qua thử thách của thời gian thì đó là những giá trị văn hóa. Chúng tôi rất tự hào vì cho đến nay, đây là khu chợ Nga duy nhất ở Việt Nam. Những năm qua, các đoàn khách Nga khi đến TP Hồ Chí Minh đều ghé chợ Nga. Hoa hậu Thế giới người Nga Ksenia khi sang Việt Nam cũng đến tham quan chợ Nga, trao quà tặng tiểu thương và đại biểu người Nga tại chợ Nga.

Cùng với Hội Hữu nghị Việt-Nga, Câu lạc bộ Doanh nhân Nga-Việt…, chợ Nga giữ vai trò là không gian văn hóa, giao thương giữa hai miền ấm lạnh, là “sứ giả” của các mối quan hệ giao lưu, kết nối bạn bè giữa cộng đồng người Nga ở Việt Nam, du khách Nga và những người Việt Nam yêu mến đất nước Nga. Những không gian văn hóa kết nối này được Lãnh sự quán Nga tại TP Hồ Chí Minh quan tâm, dành nhiều tình cảm chân thành, trân trọng.

“Sang năm 2018, chúng tôi kỷ niệm 10 năm thành lập chợ Nga. Chúng tôi sẽ phối hợp với Lãnh sự quán Nga tại TP Hồ Chí Minh và các tổ chức hữu nghị Nga-Việt lên kế hoạch tổ chức các hoạt động mang ý nghĩa thiết thực, làm nồng ấm, sâu sắc thêm những sắc màu văn hóa, giao thương giữa hai miền ấm lạnh…”-anh Tòng chia sẻ.

Bài và ảnh: NGUYỄN THANH