Đó là cuộc đàm thoại với chị gái của Trung tướng Lakizo Vladimir Ivanovich, Trưởng đoàn cán bộ an ninh Liên bang Nga sang thăm Việt Nam hồi tháng 4-2018. Chính trong thời gian đó, tôi được một cán bộ Cục Đối ngoại, Bộ Công an báo tin, cục đang đón tiếp một đoàn chuyên gia an ninh Liên bang Nga, trong đoàn có một lãnh đạo rất muốn được gặp tôi. Qua thông tin tôi biết, người đề nghị gặp tôi là con trai của một chuyên gia an ninh Liên Xô đã từng sang Việt Nam giúp đơn vị chúng tôi trước năm 1975 và khi đó tôi là phiên dịch tiếng Nga cho đồng chí chuyên gia đó. Sau khi được các cơ quan chức năng cho phép, chúng tôi đã gặp nhau tại Hà Nội.
    |
 |
|
Chuyên gia Lakizo (bên trái) và tác giả bài viết, năm 1973. |
Tuy lần đầu gặp nhau, song chúng tôi cảm thấy tất cả mọi người đều như những người bạn cũ, dành cho nhau những lời thăm hỏi chân tình và cởi mở. Tôi rất cảm động khi biết người đang nói chuyện với mình là Trung tướng Lakizo Vladimir Ivanovich, Phó chỉ huy ngành Biên phòng thuộc Cơ quan An ninh Quốc gia Liên bang Nga. Ông cho chúng tôi biết, cha ông đã kể lại cho mọi người trong gia đình nghe về đất nước và con người Việt Nam. Ông rất vui mừng khi được gặp tôi và dùng điện thoại bật ở chế độ “thoại-video”, kết nối với người chị gái của mình ở Nga. Ông hồ hởi nói với chị gái: “Chị ơi, em đã thực hiện được lời di chúc của cha. Chúng em đang trò chuyện với đồng chí Khoát, người phiên dịch đã giúp cha hoàn thành nghĩa vụ quốc tế, giúp các bạn đồng nghiệp Việt Nam đây…”, và ông đưa điện thoại cho tôi nói chuyện với chị gái của ông.
Tôi xúc động vì những tình cảm ấy. Trong tâm trí tôi lại hiện lên những hình ảnh của đồng chí chuyên gia Lakizo Ivan Ivanovich (Lakizo cha) cách đây hơn nửa thế kỷ. Khi đó, đồng chí Lakizo cha đã gác lại tình cảm thương vợ, nhớ con, xa rời cuộc sống đầy đủ cả về vật chất lẫn tinh thần để sang Việt Nam giúp chúng tôi trong hoàn cảnh miền Bắc đang bị đế quốc Mỹ ném bom đánh phá. Tuy có nhiều khó khăn, song Lakizo cha đã hoàn thành xuất sắc chương trình công tác được Ủy ban An ninh Quốc gia Liên Xô giao.
Sự giúp đỡ của đồng chí Lakizo cha góp phần đáng kể vào thành tích mà đơn vị chúng tôi đã đạt được, vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân hồi tháng 8-1985, đây là lần phong thứ nhất.
Trung tướng Lakizo tâm sự rằng, ông biết về tôi không chỉ qua lời kể của người cha, mà còn qua một số hình ảnh lưu niệm trong trang truyền thống của lực lượng Biên phòng Liên bang Nga, và đây là lần thứ hai ông sang Việt Nam. Lần đầu sang Việt Nam công tác ở Bộ tư lệnh Bộ đội Biên phòng, ông đã rất muốn tìm gặp tôi, song không liên lạc được...
Tôi thật xúc động về những tình cảm mà các thành viên trong gia đình Trung tướng Lakizo đã dành cho tôi, một gia đình Nga có hai thế hệ sang giúp các đồng nghiệp Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và trong công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
|
|
 |
|
Trung tướng Lakizo Vladimir Ivanovich cùng phu nhân vui mừng được gặp lại người phiên dịch (thứ hai, từ phải sang) đã làm việc với cha mình cách đây 45 năm, tháng 4-2018. Ảnh do tác giả cung cấp. |
Tôi nhớ lại vào đầu năm 1977, với tư cách là người phiên dịch, tôi là thành viên của Đoàn cán bộ cao cấp Bộ Nội vụ Việt Nam (nay là Bộ Công an) do đồng chí Trịnh Trân làm Trưởng đoàn sang làm việc với lãnh đạo Tổng cục Biên phòng Ủy ban An ninh Quốc gia Liên Xô. Kết quả chuyến công tác này là cơ sở để Ủy ban An ninh Quốc gia Liên Xô viện trợ không hoàn lại trong việc cung cấp và huấn luyện, đào tạo khai thác, sử dụng và sửa chữa loại thiết bị bảo vệ biên giới vùng biển cho lực lượng Công an vũ trang Việt Nam. Và cũng từ thời kỳ đó, đơn vị Công an vũ trang được đổi tên là Bộ đội Biên phòng và chuyển sang Bộ Quốc phòng.
Tôi càng xúc động khi được Cục Đối ngoại, Bộ Công an mời vào ngày 9-8-2018 đến Cục Đối ngoại nhận Kỷ niệm chương “100 năm ngành Biên phòng Cơ quan An ninh Quốc gia Liên bang Nga” (28-5-1918/28-5-2018). Mặc dù thời gian làm việc với Tổng cục Biên phòng Ủy ban An ninh Quốc gia Liên Xô, nay là ngành Biên phòng Cơ quan An ninh Quốc gia Liên bang Nga đã qua đi hơn 40 năm, song các bạn Nga vẫn nhớ đến tôi, một cán bộ làm nhiệm vụ phiên dịch của an ninh Việt Nam.
Viết lại câu chuyện này, tôi muốn nói lên nghĩa tình thủy chung gắn bó của những người bạn Nga với nhân dân Việt Nam nói chung, với lực lượng Công an Việt Nam nói riêng, mà tôi vinh dự là một người lính đứng trong hàng ngũ đó.
NINH CÔNG KHOÁT