Năm 1965, đế quốc Mỹ leo thang bắn phá miền Bắc, trong không khí sôi sục của phong trào “tất cả vì miền Nam ruột thịt”, trên nhiều mặt trận, các tổ chức tích cực thi đua để xây dựng hậu phương vững chắc nhằm chi viện cho chiến trường miền Nam, như công nghiệp có phong trào “ba điểm cao”, thanh niên có phong trào “ba sẵn sàng”, phụ lão có phong trào “ba mẫu mực”. “Khi ấy, Thường trực Hội Phụ nữ huyện Đan Phượng chúng tôi “đứng ngồi không yên” vì thấy phụ nữ chưa có một phong trào cụ thể để chị em quyết tâm thi đua. Ngày 18-2-1965, Ban Chấp hành Hội Phụ nữ của huyện đã họp hội nghị mở rộng với 130 đảng viên nữ để phổ biến tình hình và xác định nhiệm vụ mới của phụ nữ địa phương. Chị em bàn bạc sôi nổi và đi đến quyết định phụ nữ phải làm “ba nhiệm vụ” chủ yếu để sẵn sàng thay thế anh em đi chiến đấu. Sau khi họp bàn, chúng tôi đã báo cáo lên Huyện ủy đề xuất phong trào “Ba đảm nhiệm” - bà Lê Thị Quýnh nhớ lại.

leftcenterrightdel
Bà Lê Thị Quýnh vui tuổi già bên cháu nội. Ảnh: KHÁNH AN.

Trong ký ức của bà Quýnh, ngày 8-3 năm đó, từ sáng sớm, toàn bộ hội viên phụ nữ huyện đã tập trung tại trường cấp 2 xã Đan Phượng để nghe phát động phong trào “Ba đảm nhiệm”. Tại buổi lễ, đồng chí Lê Thị Thái-Chủ tịch Hội Phụ nữ huyện đã nhấn mạnh ba việc thiết thực, đó là: Đảm nhiệm sản xuất và công tác thay thế nam giới đi chiến đấu; đảm nhiệm gia đình, khuyến khích chồng con yên tâm chiến đấu; đảm nhiệm phục vụ chiến đấu và sẵn sàng chiến đấu”. Phong trào “Ba đảm nhiệm” ra đời, được Báo Nhân Dân kịp thời đưa tin cổ vũ trên trang nhất. Từ đây, phụ nữ Đan Phượng vinh dự được nhân dân cả nước biết đến là “quê hương người gái đảm”.

Trong không khí lao động hăng say, trên đồng cạn, dưới đồng sâu, chị em vừa làm cỏ, bón phân, vừa học cày, học bừa, vừa đối đáp thơ ca, hò vè để động viên nhau tích cực sản xuất. Thời kỳ ấy ai cũng làm việc hăng say, chị em đã thay nam giới làm chủ ruộng đồng, tham gia quản lý hợp tác xã. Huyện Đan Phượng đã có nhiều chị là chủ nhiệm giỏi, là chủ tịch xã tận tụy vì dân.

Bà Quýnh khi ấy mới 23 tuổi, một nách hai con nhỏ, chồng đi thanh niên xung phong nhưng bà vẫn gương mẫu đi đầu trong mọi việc, là “hạt nhân” trong mọi phong trào. Khi thì phát động chị em làm “Con đường ba đảm đang” từ Vân Thủy về Vân Môn để chống nước tràn từ đê vào ruộng hoa màu của nhân dân; lúc lại đến tận nhà động viên, viết thư thăm hỏi hộ những chị em không biết chữ có chồng con đi B; khi lại cùng chị em đi thu từng mảnh bom bi còn sót lại sau trận rải thảm của giặc Mỹ. Một trong những kỷ niệm bà nhớ nhất là lần đi khơi mương dẫn nước về đồng tại cống Đan Hoài. Những ngày chuẩn bị vụ đông xuân, đồng đất khô cằn nứt nẻ, bà con không thể cày bừa phục vụ sản xuất. Chính quyền địa phương đã phát động nhân dân toàn huyện đi khơi mương dẫn nước về đồng. Đến phần việc nặng nề nhất là gánh đất lên cánh đồng gần đó, cán bộ phụ trách lấy tinh thần xung phong của mọi người, bà và hai chị em nữa đã đứng lên xin đi gánh đất cùng các trai làng. Nhưng gánh được một lúc, hai chị kia đành phải xin chuyển sang việc khác vì quá sức. Còn bà, mồ hôi túa ra ướt đầm lưng áo, nhưng bà nghĩ “phụ nữ không thể thua nam giới được” nên bặm chân thật chặt xuống nền đất để gánh cho kỳ được. Với 1,2 tạ từ mỗi gánh đất, bà đã được biểu dương là “kiện tướng gánh đất”.

Từ phong trào của phụ nữ Đan Phượng, Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phát động phong trào phụ nữ “Ba đảm nhiệm” thành một cao trào rộng lớn. Sau đó, phong trào “Ba đảm nhiệm” đã được Bác Hồ đổi tên thành phong trào phụ nữ “Ba đảm đang”. Chỉ sau hơn hai tháng phát động, toàn miền Bắc đã có 1,7 triệu phụ nữ đăng ký “Ba đảm đang”...

THU THỦY