Tôi thấy ở Việt Nam...

Ông chú ý quan sát, tiếp xúc với nhiều người Việt Nam (từ lãnh đạo cấp cao đến những người dân bình thường) và thuật lại những điều mắt thấy, tai nghe về những ngày giải phóng Sài Gòn và nỗ lực của miền Bắc để giải phóng miền Nam qua các tác phẩm báo chí.

Ông viết: Từ khi chính quyền Nguyễn Văn Thiệu sụp đổ ngày 21-4-1975, ở Hà Nội có một khoảng thời gian mà các cơ quan, trường học đều rất vắng người. Đài Sài Gòn gần như được nghe tập thể, người ta túm tụm lại nghe đài rồi tranh cãi, rồi bình luận. Tuy còn chưa biết rõ những gì xảy ra trong ấy, ở Sài Gòn, nhưng từ nhiều ngày nay, người ta đã sẵn sàng chờ đón. Trong những phòng biên tập ở Hà Nội, các nhà báo Việt Nam đang trau chuốt những bài báo của họ về Sài Gòn, về lịch sử thành phố. Cũng như thế, người ta đã đặt sáng tác một bài hát về giải phóng Sài Gòn, thành phố mang tên Hồ Chí Minh...

Ngay buổi sáng ngày 30-4-1975, nhà báo A-lanh Oát-mơ đã đi khắp các phố cổ Hà Nội và lắng nghe “đài truyền miệng” phát đi tin tức về các lực lượng cách mạng Việt Nam đang tiến vào Sài Gòn một cách tuyệt vời, còn nhanh hơn cả đài Nhà nước, đến 17 giờ ngày hôm đó mới chính thức thông báo. Ông ghi lại: Từ buổi trưa, đám đông-đám đông của những ngày hội lớn đã đổ tất cả xuống đường. Những tấm pa-nô khổng lồ vẽ thành phố Sài Gòn đã được dựng lên ở trung tâm thành phố, gần hồ Hoàn Kiếm. Trong các cửa hiệu nhỏ ở phố Hàng Mã, những người thợ đang hối hả sản xuất cờ, làm đến đâu người ta tranh nhau mua đến đó. Và chỉ trong chốc lát, phố xá đã rực rỡ màu cờ... Và rồi, thay vì bình luận, A-lanh đã dùng lời một cụ bà tóm tắt suy nghĩ chung của mọi người: Biết bao năm chấp nhận hy sinh nhưng rồi cuối cùng những hy sinh ấy cũng đột ngột được đền đáp và biện minh một cách trọn vẹn.

Và ngay tối hôm ấy, A-lanh Oát-mơ lên máy bay vào Sài Gòn, tiếp tục hành trình chứng kiến thời khắc lịch sử của đất nước Việt Nam kiên cường và anh dũng...

Tất cả những điều này, và còn nhiều hơn thế nữa đã được A-lanh Oát-mơ tập hợp trong cuốn sách mang tên “La peau du Pachyderme” được Nhà xuất bản Edt Socialist, Pa-ri ấn hành năm 1976. Năm 2004, nhân kỷ niệm 30 năm ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam (30-4-1975/30-4-2005), Nhà xuất bản Công an nhân dân đã dịch nguyên bản từ tiếng Pháp cuốn sách này với tên gọi Những gì tôi thấy ở Việt Nam. Đây thực sự là một cuốn sách rất đáng đọc thể hiện góc nhìn của một vị khách, một nhà báo nước ngoài về Việt Nam trong những năm cuối của cuộc chiến tranh.