Tháng 5-1970, ông cùng 7 đồng chí đang làm nhiệm vụ ở Cao điểm 365 (động Cô Tiên, phía tây nam Quảng Trị) nhận được điện của trung đoàn cho biết: “Địch khả năng sẽ đổ bộ một đại đội vào cao điểm này. Các đồng chí tiếp tục bám đài, bám trận địa nắm chắc tình hình”. 10 giờ ngày 7-5-1970, địch dùng máy bay trực thăng UH1A thả bom và bắn phá Cao điểm 365. Đến hơn 11 giờ chúng đổ quân xuống, buộc ta phải nổ súng chiến đấu. Trong trận đánh này, ông và đồng đội tiêu diệt 20 tên, bắn cháy một máy bay trực thăng. Để bảo toàn lực lượng, ông Dương và đồng đội đã chuyển sang Cao điểm 325. Ông là người rút sau cùng. Vừa rời khỏi công sự khoảng 5m thì địch đến. Một tên lao vào nắm tay trái, ông quay người dùng tay phải đánh mạnh vào mạn sườn trái khiến tên địch ngã khuỵu xuống đất, sau đó ông nhảy xuống phía dưới, địch dùng súng bắn đuổi, một viên đạn trúng đùi trái. Khi đồng đội quay lại thấy ông đang nằm dưới đó liền đưa vào bệnh xá điều trị. Sau khi ra viện, chỉ huy đơn vị cho ông về tuyến sau nhưng ông một mực xin tham gia chiến đấu và được trở về đơn vị cũ.
Ông Nguyễn Hải Dương cùng các cháu.
Tháng 5-1972, Quảng Trị vừa được giải phóng, địch lại điên cuồng tái chiếm Thành cổ. Toán trinh sát của ông gồm 5 đồng chí được giao nhiệm vụ đi nắm tình hình phía bắc cầu Mỹ Chánh bị máy bay ném bom. Một đồng đội hy sinh, ông Dương bị đạn đâm xuyên bụng làm đứt ruột, xuyên phổi, một mảnh đạn xuyên vào hông... Do mất nhiều máu, ông ngất lịm, được đồng đội kịp thời đưa về tuyến sau cấp cứu. Ông Dương nhớ lại: “Khi mổ xong vết thương lớn, các bác sĩ yêu cầu hạn chế uống nước vì sợ máu bị loãng và dễ đứt chỉ. Nhiều đêm khát nước, tôi dui một lỗ ở tăng võng, đêm xuống sương đọng thành giọt nước tôi ghé miệng hứng cho đỡ khát”.
Điều trị tại quân y viện 4 tháng thì ông được xuất viện, nhưng vì sức khỏe yếu, đơn vị cho ông đi điều dưỡng. Ông viết đơn gửi chỉ huy trung đoàn xin tham gia chiến đấu. Một hôm trực ban gọi ông lên gặp cơ quan chính trị. Đồng chí chủ nhiệm chính trị đến bắt tay, hỏi thăm sức khỏe và nói: “Đơn vị biểu dương tinh thần chiến đấu của đồng chí. Lúc này, đất nước đang cần những tấm gương dũng cảm. Tuy nhiên, do sức khỏe không bảo đảm, cấp trên quyết định cho đồng chí đi điều dưỡng. Lúc nào sức khỏe tốt tham gia chiến đấu cùng đồng đội cũng không muộn”.
Ngày ông về Đoàn Điều dưỡng 200, Quân khu 4 (đóng ở làng Mó, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An), đồng đội chia tay lưu luyến. Một hôm, ông và các thương binh khác vừa đi nhận thuốc về thì nghe có tiếng máy bay đến gần liền chạy xuống hầm trú ẩn. Nhưng khi vừa xuống thì lại nghe có tiếng khóc trên mặt đất. Ông vội chạy lên, thấy một em bé khoảng 4 tuổi đang đứng giữa sân khóc to bèn lao đến ôm cháu bé rồi nằm sạp xuống đất, trườn vào hầm. Bất ngờ một quả bom bi phát nổ, ông bị thương ở phần đầu, còn em bé an toàn.
Tháng 12-1972, ông được cấp trên tạo điều kiện cho chuyển ngành về công tác ở ngành ngân hàng Nhà nước. Mặc dù chân trái bị teo, bước đi xiêu vẹo nhưng khi nhận nhiệm vụ ông luôn cố gắng hoàn thành. Ngày làm việc, tối đến ông mượn sách ôn văn hóa và đã thi đậu rồi theo học trung cấp kế toán ngân hàng. Gần 40 năm công tác, dù trên cương vị nào ông cũng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Trong chiến đấu, ông được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba. Trong công tác thời bình, ông được tặng thưởng Huân chương Vì sự nghiệp ngành ngân hàng và nhiều bằng khen, giấy khen của tỉnh và Trung ương. 5 người con của ông đều tốt nghiệp đại học, có công ăn việc làm ổn định. Nay về nghỉ hưu ở địa phương, sức khỏe có phần yếu hơn, vết thương hay tái phát nhưng nhiều năm nay ông vẫn làm Chi hội trưởng CCB ở địa phương.
Bài và ảnh: LÊ TƯỜNG HIẾU