Năm 1964, 19 tuổi, chàng thanh niên Đỗ Danh Gia đăng ký tòng quân theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc khi đang học dở lớp 10 (lớp cuối cấp 3 ở thời điểm đó). Anh được biên chế về Sư đoàn 325. Sau một thời gian rèn luyện, anh là chiến sĩ duy nhất của trung đoàn được lựa chọn sang Liên Xô học sĩ quan điều khiển tên lửa. Trở về, anh được biên chế về Tiểu đoàn 91, Trung đoàn 278, Sư đoàn 367, Quân chủng Phòng không-Không quân.
“Đơn vị chúng tôi đóng quân ở khu vực Cao Phong, Hòa Bình, có nhiệm vụ cảnh giới, bảo vệ vùng trời phía tây Hà Nội. Ngày ấy, những F-4, F-105... đều không vượt qua được “tầm mắt” của chúng tôi. Còn nhớ, trong một trận đánh, một nhóm “thần sấm” hung hăng quấy nhiễu trên bầu trời đã bị tên lửa của đơn vị tôi diệt gọn. Nhưng có lẽ kỷ niệm sâu sắc nhất là về trận đánh cuối cùng của tôi diễn ra cuối tháng 12-1966”, CCB Đỗ Danh Gia trải lòng.
    |
 |
|
Cựu chiến binh, thương binh Đỗ Danh Gia và vợ. Ảnh: KHÁNH AN |
Hôm ấy, một ngày mưa phùn gió bấc cuối năm, đơn vị Đỗ Danh Gia được lệnh hành quân vào xã Ninh Phúc, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình để bảo vệ khu vực Non Nước. Tổ chiến đấu gồm Đỗ Danh Gia-trắc thủ phương vị, Bùi Minh Sâm-trắc thủ góc tà và Tạ Hồng Thanh-trắc thủ cự ly. Cả 3 người cùng được đào tạo ở Liên Xô, cùng có thời gian dài chiến đấu bên nhau nên rất hiểu và phối hợp khá ăn ý. Sáng hôm đó, ngồi bên màn hình radar, các anh đang căng mắt phát tín hiệu dò tìm, chợt phát hiện có “tín hiệu lạ” bay vào vùng nhiễu. Cả 3 không ai bảo ai đều nắm chắc tay quay, hướng “chấm đen” trên màn hình vào đúng “góc chết” 60km. Đúng “điểm đen”, các anh ra hiệu để sĩ quan điều khiển tên lửa bấm nút. Nhưng các anh “lạnh người” khi phát hiện ra thêm một “tín hiệu lạ” cũng đang hướng thẳng xuống đài điều khiển của mình.
“Tôi lập tức nhớ lại ngay bài học tập huấn tại quân chủng trước khi hành quân vào đây. Rất có thể địch đang sử dụng tên lửa Shrike-thứ vũ khí địch mới đưa vào sử dụng để đánh ta-CCB Đỗ Danh Gia kể-tức là khi ta phát tín hiệu dò tìm và bấm nút phóng tên lửa thì máy bay địch cũng phóng tên lửa Shrike-dùng chính năng lượng sóng của ta để đánh xuống đài điều khiển của ta. Và nếu ta phóng chậm hơn thì sẽ bị đánh trúng...”. Ngay sau đó, Đỗ Danh Gia chỉ thấy một vùng cánh tay ấm nóng, máu từ đó tuôn xối xả, anh ngất đi không biết gì nữa...
Sau này, đồng đội kể lại, trận đó, đài điều khiển bị đánh trúng, đồng chí Phúc-phiên dịch viên hy sinh, 3 người trong tổ ông đều bị thương. Đỗ Danh Gia bị thêm một vết thương ở bụng với vết mổ gần 20cm, cánh tay phải bị đạn xẻ ngang, trở thành bên dài, bên ngắn. Sau 3 tháng được tháo bột, chỉ huy cho biết, với vết thương ấy, anh không thể trở lại làm người lính trắc thủ tên lửa.
Một thời gian sau, trong cuộc họp rút kinh nghiệm cùng các thủ trưởng quân chủng, Đỗ Danh Gia đã phát biểu: “Trận đánh này ta bị đánh trúng nhưng là bài học sâu sắc về cách phát hiện và phá vũ khí mới của địch. Chỉ cần ta phát hiện và nhấn nút phóng tên lửa trước thì địch sẽ bị tiêu diệt, sĩ quan điều khiển tên lửa phải tắt ăng-ten, rút tay quay cho tên lửa bay ra ngoài, sẽ tránh được tổn thất”. Từ sau cuộc họp đó, rất nhiều đơn vị tên lửa của ta đã phá được tên lửa Shrike theo cách đánh như vậy.
Trở về quê hương thương binh Đỗ Danh Gia xin học lại lớp 10, một năm sau thì thi đỗ vào Khoa Lịch sử, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Ra trường, ông về công tác tại Ban Tổng kết lịch sử Đảng tỉnh Hà Nam Ninh (trước đây) cho đến khi về hưu. Vết thương cũ thi thoảng lại tái phát, có những đêm bật dậy, người run bần bật, nhưng ông đều nhẫn nhịn vượt qua để vui sống bằng bản lĩnh và ý chí của người lính đã được tôi luyện trong chiến đấu.
PHẠM THỦY