QĐND - Những ngày cuối tháng 4-1975, Thượng sĩ Phạm Văn Lãi công tác ở Ban chính trị thuộc Đoàn đại biểu Quân sự Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam (Đoàn B). Ngày 26-4, Chiến dịch Hồ Chí Minh mở màn, 5 cánh quân rầm rập tiến vào hang ổ cuối cùng của địch. Lúc này, toàn đơn vị được ông phổ biến phải khẩn trương chuẩn bị chiến đấu. Hệ thống hầm hào mà đơn vị ông đào ở sân Trại Đa-vít đã thông suốt. Từ ngoài nhìn vào, Trại Đa-vít vẫn duy trì nền nếp sinh hoạt bình thường, những buổi tập thể dục, vui chơi thể thao rất đúng giờ, nhưng đã sẵn sàng bước vào trận chiến ác liệt. Mọi người đều xác định, cuộc chiến đấu sắp tới sẽ vô cùng quyết liệt, có thể phải hy sinh. Nhưng bao năm thử lửa trên chiến trường, bom chùm, pháo bầy, đạn thẳng như vãi trấu của kẻ thù cũng chẳng làm ai lo sợ.

Ông Phạm Văn Lãi hiện nay.

Khoảng 8 giờ ngày 30-4, Thiếu tướng Hoàng Anh Tuấn (Đoàn trưởng Đoàn B) lệnh cho Trung tá Mười Sương, Trưởng ban Chính trị, gọi ông lên giao nhiệm vụ vào kho lấy lá cờ to nhất mang cho vệ binh cắm lên tháp nước. Thượng sĩ Phạm Văn Lãi vào kho, tìm được lá cờ to nhất khoảng 20 mét vuông. Nhưng khi ra bàn giao cho chiến sĩ vệ binh thì họ không có mặt ở phòng trực ban. Tình thế rất gấp, Phạm Văn Lãi quyết định trực tiếp treo cờ. Anh ôm lá cờ vào người, chạy băng qua sân trại đến tháp nước. Đến gần tháp nước gặp chiến sĩ cảnh vệ Nguyễn Văn Cẩn, nên Lãi bảo Cẩn giúp đỡ cùng thực hiện nhiệm vụ quan trọng này. Mọi việc hoàn tất, đúng 9 giờ 30 phút, lá cờ cách mạng tung bay trên điểm cao nhất của Trại Đa-vít.

"Phải nói thật, lúc đó tinh thần đang sục sôi máu lửa, nên dường như quên đi mọi sợ hãi. Cắm xong cờ, đứng trên tháp nước, nhìn xung quanh khu vực thấy các đơn vị của ta đang ào ào tiến công vào. Lá cờ tung bay, trong lòng cảm xúc thật khó tả và như tuôn trào nước mắt mà không hề nghĩ đến nguy hiểm là mình có thể trở thành mục tiêu địch bắn từ trên tháp nước. Từ xa, lá cờ giải phóng vừa là vật chuẩn cho pháo binh ta tính toán phần tử bắn chính xác, đồng thời khích lệ bộ đội ta tiến lên. Vốn đang hoảng loạn và đang tháo chạy, nên khi thấy lá cờ giải phóng, quân địch ở Bộ Tổng tham mưu ngụy tại cổng Phi Long cách đó gần 1km, lính Sư đoàn dù, đơn vị tăng-thiết giáp ngụy đóng gần Trại Đa-vít lại càng thêm hoang mang, rệu rã" - Phạm Văn Lãi nhớ lại.

Sáng 1-5, Phạm Văn Lãi lại được cấp trên giao nhiệm vụ trèo lên cột cờ Dinh Độc Lập, thay lá cờ anh Bùi Quang Thận cắm lúc 11 giờ 30 phút hôm trước. Lá cờ anh Thận cắm bị ngược ròng rọc nên mắc dây, không mở ra được, cũng không hạ dây kéo xuống được. Cột cờ cao 15m lại ở trên tầng 5, trơn nhẵn, nhưng anh nhanh trí lấy dây dù buộc vào hai chân rồi cứ thế trèo lên thay lá cờ mới của quân giải phóng.

Ông tâm sự: "Đúng như lời Anh hùng Lê Mã Lương đã từng nói: "Cuộc đời đẹp nhất là trên trận tuyến đánh quân thù". Mặc dù đã mấy chục năm đi qua, nhưng mỗi khi kể lại cho con cháu, cho các nhà báo nghe hay cùng đồng đội ôn lại về thời khắc lịch sử ấy, thì trong tôi lại cháy bỏng, rạo rực như ngày hôm qua. Đấy là giây phút thiêng liêng nhất trong cuộc đời người chiến sĩ cách mạng của tôi".

Tôi hỏi: Ông Nguyễn Văn Cẩn, người cùng ông cắm cờ ở tháp nước sau đó như thế nào?

"Sau ngày 30-4, Phái đoàn quân sự chấm dứt hoạt động, anh em mỗi người về một đơn vị mới theo chức năng, nhiệm vụ của mình và cũng từ đây, tôi và đồng chí Cẩn bặt tin nhau. Nhiều người cho rằng Nguyễn Văn Cẩn đã hy sinh khi làm nhiệm vụ quốc tế ở Cam-pu-chia. Tôi và đồng đội nhờ cựu chiến binh và Sở Ngoại vụ các tỉnh, thành phố tìm giúp ông Cẩn mà không có kết quả. Nhưng thật tình cờ, ngày 30-4-2011, Đài Phát thanh-Truyền hình tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu phát hình ảnh của tôi cắm cờ cách đó 36 năm, ông Cẩn nhận ra và tức tốc đến Đài Phát thanh-Truyền hình tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu xin số điện thoại của tôi. Anh em chúng tôi gặp nhau trong niềm xúc động vô bờ bến!" - Ông Lãi xúc động kể lại.

Trước khi ra về, ông Lãi còn tự hào nói với tôi: Ông là một trong những người con Thái Bình được cắm cờ giải phóng trong các thời khắc lịch sử. Trước đó có ông Tạ Quốc Luật trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, ông Bùi Quang Thận cắm cờ trên nóc Dinh Độc Lập lúc 11 giờ 30 phút ngày 30-4-1975…


Bài và ảnh: NGUYỄN CHÍ HÒA