QĐND - Lần lữa mãi cuối cùng tôi cũng hẹn gặp được Đại tá, bác sĩ, Anh hùng LLVT nhân dân Lê Văn Đính tại tư gia. Khác hẳn với tưởng tượng ban đầu, dù đã ở tuổi 85 lại mang trên mình vết thương chiến tranh với tỷ lệ thương tật 41%, đôi mắt không còn tinh tường như xưa nữa nhưng khi được hỏi về kỷ niệm những ngày cùng Đội Điều trị 14 (Đội 14) trên các trọng điểm ở Trường Sơn, đôi mắt ấy như bừng sáng...

“Chuyện thì nhiều lắm, nếu kể với nhà báo có khi phải mất cả tháng trời mới hết được. Thôi thì xin chia sẻ việc làm táo bạo của chỉ huy Đội 14 khi quyết định tổ chức đội phẫu thuật cơ động bất chấp nguy hiểm trực tiếp có mặt ở các trọng điểm cứu chữa thương binh”- Đại tá Lê Văn Đính, nguyên Đội trưởng Đội 14 bắt đầu câu chuyện.

Đại tá, bác sĩ, Anh hùng LLVT nhân dân Lê Văn Đính. Ảnh: NGỌC MAI

Đó là mùa khô năm 1971, Đội điều trị 14 thuộc Binh trạm 12, Đoàn 559 đóng quân ở xã Hóa Tiến, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình, là khu vực giữa ngã ba Đường 12 và Đường 15 với nhiều trọng điểm bị địch đánh phá ác liệt. Trong đó có Bãi Dinh là một trọng điểm điển hình trên Đường 12 cách nơi đóng quân của đội chừng 40km. Hằng ngày, lực lượng cáng thương của các đơn vị chiến đấu tại Bãi Dinh và đội phẫu thường xuyên đi lại giữa hai nơi như con thoi để cấp cứu thương binh. Nếu để các đội phẫu cứ đi lại như vậy thì hiệu quả cứu chữa thương binh sẽ không cao. Bộ đội bị thương nhiều mà không chuyển được, nguy cơ tử vong rất cao. Chính vì vậy, chỉ huy Đội 14 đã chủ động đề xuất lên Binh trạm 12 ý tưởng: Tổ chức thêm một đội điều trị là Phân đội 2 của Đội 14 chốt ngay tại trọng điểm Bãi Dinh để có điều kiện cấp cứu thương binh và xử trí các vết thương ngay tại trận địa, cho đến khi có điều kiện mới vận chuyển về đội điều trị hoặc tuyến sau điều trị tiếp. “Mạnh dạn nêu đề xuất này bởi trước đó, từ năm 1965 khi mới nhập tuyến, chúng tôi đã chủ động tự đào tạo một đội ngũ y tá, điều dưỡng viên ngay trên chiến trường. Lúc này chỉ thiếu thuốc và dụng cụ. May quá có đoàn công tác của Quân ủy Trung ương vào kiểm tra. Trong đoàn có đồng chí Phan Hữu Đào-Cục phó Cục Quân y, biết ý định của chúng tôi, đồng chí liền chỉ đạo cho mở kho chiến lược lấy bổ sung dụng cụ và thuốc men. Vậy là sau ít ngày, chúng tôi đã hình thành 6 đội phẫu thuật và 3 tổ cấp cứu chốt từ Xuân Sơn, Lùm Bùm, Cổng Trời, Đá Đẽo...”-Bác sĩ Lê Văn Đính kể.

Được sự ủng hộ của binh trạm, Phân đội 2 của Đội 14 thành lập trên cơ sở tuyển chọn từ các đội phẫu do bác sĩ Lê Văn Đính dẫn đầu ngay lập tức tiến vào Bãi Dinh. Đến nơi, phối hợp với các đơn vị đang chốt tại đây, họ triển khai một hệ thống nhà âm, hầm chữ A to, nhỏ với hệ thống đường hào ngang dọc nối các hầm để tiện cho các hoạt động chuyên môn như: Thu dung, hồi sức, cấp cứu, mổ, điều trị... Và quả đúng như dự liệu, vào trọng điểm, vừa xây dựng căn cứ, Phân đội 2 đã đồng thời đón hàng loạt thương binh. Theo trí nhớ của bác sĩ Lê Văn Đính, chỉ trong mấy ngày đầu, đơn vị nhận khoảng 120 thương binh, trong đó có 20 ca nặng, 7 ca cực nặng nếu không cứu chữa kịp thời thì khó giữ được tính mạng: “Cả đội khẩn trương cấp cứu, phân loại thương binh để can thiệp xử trí kịp thời nhất. Trong đó có nhiều ca bị thủng tạng rỗng, bác sĩ phẫu thuật đã chủ động rút ngắn những thao tác được đào tạo từ 3 thì xuống 1 thì để vào ổ bụng, can thiệp nhanh cầm máu cứu bệnh nhân”.

Một trong số những trường hợp mà Đội trưởng Lê Văn Đính nói tới là ca bệnh của đồng chí Hộ, Chính trị viên Tiểu đoàn xe 990 của Binh trạm 12. Trên đường chở hàng tiếp tế của binh trạm vào tuyến, xe của anh trúng bom bị lật. Khi đồng đội đưa được anh ra ngoài thì anh đã mê man bất tỉnh. Bụng trương cứng, chẩn đoán ban đầu khả năng bị vỡ gan. Anh được chỉ định mổ gấp. Bác sĩ Đính chính là người trực tiếp thực hiện ca phẫu thuật giành lại mạng sống của anh từ tay tử thần. Anh Hộ nhớ lại: “Khi tỉnh dậy, được mọi người kể lại, tôi mới biết mình đã được cứu sống như thế nào. Ngày hôm đó, một mình bác sĩ Đính đứng mổ chính liên tục 10 tiếng đồng hồ không nghỉ để giành giật sự sống cho chúng tôi. Thế nhưng chúng tôi chẳng mấy ai biết mặt ông. Bản thân tôi khi hòa bình lập lại, mới tìm gặp được ân nhân của mình”.

Mang tâm sự của anh Hộ đến gặp bác sĩ Đính, chúng tôi được biết, do điều kiện hồi đó sức chứa của các hầm cấp cứu và điều trị rất hạn chế, sau khi thực hiện những thao tác quan trọng cấp cứu bệnh nhân xong, chuyển cho bộ phận tiếp theo, ông lại tiếp tục công việc của mình. Là bác sĩ chính duy nhất trực tại phân đội nên ông hầu như liên tục ở hầm mổ. Khi đi thăm khám thì đã tối khuya. Các thương binh nếu ổn định thì sẽ được chuyển về tuyến sau điều trị nên họ không nhớ rõ ông. “Chúng tôi chỉ biết dốc hết sức, với một suy nghĩ rằng, chỉ cần cứu được thương binh là sung sướng lắm rồi”-ông cười hào sảng nói.

THANH TÚ