Trong những ngày ở Nga, tôi như được trở lại quê mẹ. Mọi cảnh vật và con người đối với tôi rất quen thân và gần gũi.
Người đầu tiên đón chúng tôi là ông Kolecnik Nicolai Nicolaievik, người bạn Nga đã cùng “chia lửa” với chúng tôi trên trận địa tên lửa phòng không ở Việt Nam trong những năm 1965-1966. Hiện nay, ông là Chủ tịch Chủ tịch đoàn Tổ chức xã hội liên khu vực các chuyên gia quân sự Liên Xô đã công tác ở Việt Nam thời kỳ 1965-1974, gọi tắt là Hội CCB Xô viết ở Việt Nam (MOOBBB). Chúng tôi vô cùng phấn khởi, xúc động khi được gặp nhau và hồi tưởng về những ngày cách đây hơn 50 năm.
Trong thời gian từ tháng 7-1965 đến tháng 3-1966, ông Nicolai Nicolaievik là chuyên gia bệ phóng tên lửa của hai Trung đoàn Tên lửa 236 và 261. Ông luôn luôn sát cánh cùng với các chiến sĩ bộ đội tên lửa Việt Nam trong những trận đánh trả máy bay Mỹ xâm phạm bầu trời miền Bắc Việt Nam, góp phần vào chiến công chung của hai trung đoàn trong nhiệm kỳ công tác của ông (bắn rơi 19 máy bay các loại của Mỹ). Đặc biệt, sau hơn một tháng đến Việt Nam, ngày 21-8-1965, ông Nicolai Nicolaievik với cương vị Khẩu đội trưởng Khẩu đội bệ phóng tên lửa đã trực tiếp tham gia trận đầu ra quân của Tiểu đoàn 61, Trung đoàn Tên lửa phòng không 236, diễn ra tại xã Gia Sơn, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình. Tại trận đánh này, chỉ với 3 quả tên lửa, Tiểu đoàn 61 đã bắn rơi 4 máy bay Mỹ trong đội hình máy bay đến trút bom xuống thị xã Phủ Lý, nằm trên đường tiếp viện vào chiến trường miền Nam của quân và dân ta. Ông Nicolai Nicolaievik đã trao cho tôi bài hồi ức về trận đánh đó và bản dịch ra tiếng Việt được giới thiệu đến với bạn đọc trong tuyển tập hồi ức của các chuyên gia quân sự Liên Xô có tên gọi “Những người con Xô viết trong khói lửa ở Việt Nam”, do nhà xuất bản Công an nhân dân ấn hành nhân dịp kỷ niệm 100 năm Cách mạng Tháng Mười Nga vĩ đại.
Đoàn cựu chiến binh Trung đoàn Tên lửa phòng không 236 đến thăm Ban chấp hành Hội CCB và Quân nhân thành phố Moscow. (Ông Nicolai Nicolaievik đứng thứ hai, từ phải qua). Ảnh tư liệu
Khi mới về nước, tháng 3-1966, ông là Thượng sĩ nhưng lại có may mắn và vinh dự được đón Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Duy Trinh dẫn đầu đoàn đại biểu Đảng và Chính phủ Việt Nam sang thăm chính thức Liên Xô và thăm Trung đoàn Tên lửa phòng không cận vệ Putilov-Kirovskyi thuộc Quân khu Phòng không Moscow. Niềm vinh dự này làm ông càng nhớ đến những ngày chiến đấu ở Việt Nam và ủng hộ Việt Nam bằng những hoạt động trong các tổ chức đoàn kết với Việt Nam. Từ năm 1967 đến nay, ông là hội viên Hội Hữu nghị Nga-Việt của Liên bang Nga. Đầu năm 1988, ông được bầu làm Phó chủ tịch Chủ tịch Đoàn và từ năm 1994 đến nay là Chủ tịch Chủ tịch Đoàn Hội CCB Xô viết ở Việt Nam.
Ở các cương vị này, ông có nhiều đóng góp vào việc củng cố, phát triển tình hữu nghị anh em, tình đoàn kết giữa CCB Việt Nam và CCB Xô viết, giữa quân đội và nhân dân hai nước Việt Nam-Liên bang Nga.
Ông là người sáng lập và quản trị mạng diễn đàn điện tử mang tên www.nhat-nam.ru, đây là nơi tập hợp và giới thiệu nhiều thông tin, tư liệu quý về hoạt động của các CCB Xô viết đã chiến đấu ở Việt Nam, về những hoạt động vì sự nghiệp củng cố, phát triển tình hữu nghị anh em, tình đoàn kết chiến đấu giữa quân đội và nhân dân hai nước Việt Nam-Liên bang Nga. Ông là tác giả-biên tập viên cuốn sách “Chiến tranh Việt Nam là thế đó”, là chủ tịch Ban biên tập cuốn sách “Việt Nam không bao giờ bị lãng quên” và là chủ tịch Ban biên tập nhiều tập hồi ức của các chuyên gia quân sự Liên Xô đã công tác ở Việt Nam.
Những ngày ở Nga để tri ân đồng đội, ông Nicolai Nicolaievik đã tổ chức cho chúng tôi được gặp những CCB Xô viết, những người vừa là thầy giáo, vừa là bạn chiến đấu của chúng tôi. Gặp lại họ, chúng tôi nghẹn ngào không nói nên lời...
NINH CÔNG KHOÁT