Trời rét đậm. Hai bên đường cây cối khô cong, quắt queo, gió rít từng hồi luồn vào ống tai ong ong. Đường đi phức tạp, nhiều chặng chúng tôi phải bám vào lèn đá mà leo lên.
Hôm đó, đội chúng tôi lên Pha Thí để xuống Phu Lê, cách Pha Thí khoảng 12km. Đội tổ chức hành quân từ 6 giờ, đi theo chân núi Pha Thí xuống bản Xốp Là, rồi đi vào Phu Lê. Quá trình hành quân theo kế hoạch là 8 ngày cả đi, ở và về, mỗi đồng chí phải mang quân tư trang, lương thực, thực phẩm, trang bị vũ khí khoảng 22kg. Trên đường đi, một đồng chí trượt chân rơi xuống sông Nậm Ét, nhưng rất may chỉ bị thương nhẹ. Đến 17 giờ 30 phút, đội hành quân đến vị trí tập kết. Tối hôm đó, đội quy tập cùng các ban, ngành của bạn đi cùng nghỉ lại bên sông Nậm Ét. Thời tiết càng về đêm càng giá buốt, hầu hết không ngủ được, nhiều đồng chí đi lấy củi đốt sưởi qua đêm. Tôi động viên anh em cố gắng chịu đựng, tận dụng chăn màn, lá chuối khô nằm chung, ngủ một lát để hôm sau tiếp tục hành quân tìm kiếm.
Sáng sớm, tôi đánh thức anh em dậy chuẩn bị ăn sáng. Hai tiểu đội báo với tôi, đồng chí Quân và Mạnh bị ốm. Đồng chí Thảo, quân y được mời đến kiểm tra ngay. Khám xong, Thảo báo cáo: “Hai đồng chí đó bị sốt rét ác tính, hiện tình trạng khó thở, sốt cao, đề nghị đội trưởng cho tôi đưa hai đồng chí về hậu cứ lấy xe chở về Sầm Nưa cấp cứu”. Nhìn lại chặng đường đi, tôi thấy muôn vàn gian khó, bình thường đi bám theo lèn đá cũng đã thấy khó khăn rồi, bây giờ lại phải khiêng người ốm thì đi làm sao đây?
Ban chỉ huy đội được triệu tập họp khẩn cấp. Nhiều tình huống được đưa ra. Hai phương án cuối cùng rồi cũng được quyết định. Con đường thứ nhất: Đi bằng bè. Sẽ lấy tinh thần xung phong của hai đồng chí bơi khỏe, chịu được rét cùng tôi đẩy bè đưa một đồng chí ngược sông Nậm Ét, chặng đường khoảng 5km. Con đường thứ hai: Đồng chí
Trần Tiến Bình, Đội phó tổ chức cho đội hành quân trên bộ đưa đồng chí còn lại về bản. Các phương án tổ chức thực hiện được quyết định. Chúng tôi nhanh chóng vào vị trí.
Tôi, Vi Văn Bàng, Trần Văn Nam sẽ đưa đồng chí Lê Văn Mạnh lên bè đẩy ngược sông Nậm Ét. Gió thổi mạnh, từng đám bọt trắng xóa đánh xô mạn bè. Tôi cùng đồng chí Bàng, đồng chí Nam, một người kéo, hai người hai bên bè lúc đẩy, lúc bơi. Đồng chí Mạnh nằm trên bè khó thở, sốt cao co giật, la hét trong mê sảng. Sông Nậm Ét lắm thác ghềnh, mỗi một lần lên thác là lại một lần chúng tôi phải đổ ra biết bao sức lực. Có lúc vừa kéo, vừa đẩy bè lên được gần hết thác thì gặp con nước chảy mạnh, bị đuối sức, bè lại tuột xuống. Phải vừa nghỉ, vừa kéo đẩy đến lần thứ ba chúng tôi mới kéo được lên.
Đẩy được khoảng 2km, lúc này, đồng chí Mạnh bệnh tình càng nặng, ba chúng tôi sức khỏe cũng giảm sút rõ rệt. Lòng tôi như có lửa đốt. Đang rối như tơ vò không biết xử lý ra sao thì tôi thấy một chiếc thuyền của người bản địa xuôi về bản. Tôi mừng quá, huơ tay gọi người lái thuyền. Thuyền cập lại chỗ chúng tôi, một người phụ nữ Lào có gương mặt tròn trịa, đôi mắt đen láy lên tiếng: “Có việc gì đó mấy anh bộ đội?”. “Chúng tôi có một bệnh nhân sốt rét nặng quá, nhờ chị đưa giúp về bản được không?”. “Được! Để tôi giúp!” - chị gật đầu rồi cười thật hiền. Nhanh chóng khiêng đồng chí Mạnh lên thuyền, sau đó, chúng tôi lên bờ đi về bản. Quá giờ chiều mới gặp được đội của đồng chí Bình, ăn cơm xong, chúng tôi tiếp tục hành quân bộ. Đường đi lúc này dễ dàng hơn. Chúng tôi lại kẻ khiêng, người dìu, khẩn trương để kịp về đơn vị. Quá nửa đêm thì về tới nơi. Bác sĩ Thảo mau chóng đưa hai đồng chí Mạnh và Quân về Sầm Nưa cấp cứu.
15 năm trôi qua nhưng mỗi khi chúng tôi có dịp gặp nhau, tay bắt mặt mừng lại nhớ chuyện xưa mà ngậm ngùi xúc động. Không biết sức mạnh nào đã cho chúng tôi sự chịu đựng tốt thế. Trên bờ mặc áo bông, đắp chăn dày mà hở chỗ nào thấy buốt chỗ ấy. Vậy mà lúc đó ngâm mình 3-4 tiếng đồng hồ dưới sông Nậm Ét vẫn không thấy lạnh. Chỉ có thể giải thích đó là sức mạnh của tình đồng chí, đồng đội. Còn đồng chí Mạnh và đồng chí Quân cứ nắm chặt tay chúng tôi nghẹn ngào: “May có các anh nên mới cứu được chúng tôi, nếu năm đó chậm lại ít giờ thì chúng tôi chắc không qua khỏi...”.
PHẠM THU THỦY (Ghi theo lời kể của CCB Hoàng Minh Thế-nguyên Đội trưởng Đội Quy tập hài cốt liệt sĩ Quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Lào, Bộ CHQS tỉnh Thanh Hóa)