Bằng sự cố gắng vượt bậc, chỉ trong vòng 10 ngày từ 17 đến 27-1-1973, các đơn vị của Sư đoàn 320 chúng tôi đã quét sạch quân địch, làm chủ Đường 19 từ Đức Cơ tới làng Yít và Đường 14 từ Phú Mỹ đến Mỹ Thạch, mở thông vùng giải phóng rộng lớn phía tây nam Gia Lai nối với hành lang vận tải chiến lược ở phía tây.

Chiều 27-1-1973, sau khi làm chủ căn cứ 30, Đại đội 1, Tiểu đoàn 16 súng máy cao xạ 12,7mm chúng tôi được lệnh tiếp tục cùng Tiểu đoàn 1 (Trung đoàn 48) phát triển tiến công xuống làng Yít tiếp giáp với đồn Tầm (nay thuộc xã Ia Lang, huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai) lập tuyến chốt chặn Đường 19. Cũng thời điểm đó, Hiệp định Paris về lập lại hòa bình ở Việt Nam chính thức được ký kết, nhưng thời điểm ngừng bắn vào 8 giờ hôm sau (28-1-1973). Chúng tôi hiểu rằng, kẻ thù rất cay cú trước những thất bại liên tiếp vừa qua, nhất định chúng sẽ tiếp tục tiến công hòng vớt vát lại thế trận trước giờ ngừng bắn.

Đúng như nhận định, địch đã điều tiểu đoàn 62 biệt động quân và một chi đoàn xe tăng của thiết đoàn 21 đến tăng cường cho khu vực đồn Tầm. Khoảng 17 giờ, địch bắt đầu tấn công. Nhưng chúng đã vấp phải sự chống trả quyết liệt của bộ đội ta, một xe tăng M41 bị thiêu cháy, hàng chục tên địch bị diệt, địch phải rút chạy khỏi trận địa. Tối đó, bộ phận tuyên truyền đấu tranh chính trị gồm một số cán bộ của Trung đoàn 48 và huyện 5 vừa được thành lập cũng vào triển khai công sự gần trận địa chốt của chúng tôi để chuẩn bị tác chiến sau giờ ngừng bắn.

Sáng 28-1, mặt trời vừa nhô lên, địch đã cho pháo bắn liên tục hàng giờ liền vào trận địa của ta. Tiếng pháo vừa dứt, chúng tôi đã thấy 4 xe tăng M41 cùng bộ binh địch triển khai đội hình hai bên Đường 19 tiến vào hướng trận địa chốt của Đại đội 1 và Đại đội 3 (Tiểu đoàn 1), vừa đi chúng vừa bắn như đổ đạn sang hai bên. Nhưng vừa lọt vào vùng kiểm soát của ta, một chiếc xe tăng đã bị trúng mìn bốc cháy, một chiếc khác bị đạn B41 của chiến sĩ ta bắn cháy. Cùng lúc, bộ binh địch cũng bị các cỡ súng của ta bắn mãnh liệt vào đội hình, hàng chục tên trúng đạn ngã vật. Thấy vậy, hai chiếc xe tăng còn lại vội vã quay đầu chạy về phía sau. Bộ binh địch không còn biết bấu víu vào đâu vội nằm rạp xuống đất, giơ súng bắn loạn xạ lên trời. Một lúc sau, quân địch buộc phải lui về vị trí cũ. Không gian trở lại yên tĩnh. Chúng tôi tranh thủ củng cố lại trận địa chờ địch đến. Bỗng ở phía trước, tiếng súng tiểu liên AR15 nổ liên hồi xen lẫn tiếng reo hò huyên náo. Thì ra đã đến giờ ngừng bắn, binh lính địch bắn súng ăn mừng và reo vang vì họ nghĩ không phải chiến đấu nữa. Tiếng súng ngớt, binh lính địch trèo hết lên thành công sự cầm súng huơ huơ lên trời tiếp tục kêu lên: “Hòa bình rồi. Sống rồi, anh em ơi!”. Một lúc sau, từ bên phía địch bật lên tiếng cọt kẹt, rồi tiếng loa công suất lớn phát ra những lời lẽ tô vẽ cho cái gọi là “chánh nghĩa quốc gia” cùng những lời ca vàng vọt, ủy mị. Đáp lại, tổ công tác của ta cũng dùng loa tuyên truyền về các điều khoản thi hành Hiệp định Paris và những bài ca cách mạng; có điều, loa của ta là loa pin, công suất nhỏ, lại ngược chiều gió nên không hiệu quả lắm.

Ngay sau đó, chúng tôi được chỉ huy đại đội đến từng hầm pháo phổ biến về ý nghĩa thắng lợi của việc ký kết Hiệp định Paris, về thái độ ngoan cố của chính quyền Sài Gòn không chấp nhận hòa giải hòa hợp dân tộc, họ sẽ chống phá đến cùng. Vì vậy, phải luôn đề cao cảnh giác trước mọi âm mưu, thủ đoạn của địch.

Ngày Ba mươi Tết, từ sáng đến chiều, địch chỉ phát loa tuyên truyền và mở nhạc mà không có hoạt động gì đáng kể, chúng tôi vẫn cảnh giác và luôn ở tư thế chiến đấu. Tối hôm đó, đơn vị tổ chức ăn Tết Quý Sửu. Bữa cơm Tất niên có thêm món chuối rừng ninh xương và thịt kho. Mỗi chúng tôi còn được Bác Tôn gửi tặng một điếu thuốc lá Điện Biên và hai chiếc kẹo Hải Hà. Anh em trong khẩu đội vừa ngồi xuống quanh công sự để ăn cơm thì thấy tiếng chân người chạy rình rịch và tiếng hô của bộ đội ta: “Bắt lấy nó!”. Chúng tôi vội nhào ra thì thấy hai bóng người chạy tới, cùng đường, chúng phải dừng lại và giơ hai tay lắp bắp xin hàng. Trước cán bộ chỉ huy Tiểu đoàn 1, hai tên tù binh Huỳnh Văn Nhỡ và Võ Thạch, lính của tiểu đoàn 62 biệt động quân đã thú nhận, lợi dụng trời tối và lúc bộ đội ta ăn cơm, chúng được lệnh mò sang gài mìn để sát hại bộ đội ta. Khi được hỏi: “Các anh có biết gì về Hiệp định Paris không?”, Thạch tỏ ra bối rối, thưa: “Dạ, tôi có được nghe nói sắp hòa bình, còn Hiệp định Paris thì hoàn toàn không biết”.

Sau Tết Nguyên đán Quý Sửu, theo đề nghị của ta, địch đồng ý cùng ta làm Nhà hòa hợp để trao đổi việc thực thi các điều khoản của Hiệp định Paris. Nhà hòa hợp được dựng lên ở khu đất bằng phẳng giữa tuyến chốt của ta và địch 200m. Khi Nhà hòa hợp đi vào hoạt động, chúng tôi được lệnh rút về phía sau 500m, chỉ để lại một bộ phận nhỏ bảo vệ Đoàn hòa giải, hòa hợp dân tộc của ta đấu tranh với địch ở Nhà hòa hợp. Song, với bản chất hiếu chiến, chỉ sau lệnh ngừng bắn một thời gian ngắn, địch đã cho quân lấn chiếm ở Đường 14, 21 và Đường 5B. Đến đầu tháng 3, chúng vi phạm trên Đường 19. Lập tức chúng bị trừng trị, hai xe tăng M48 bị bắn cháy tại chỗ, quân địch phải tháo chạy tán loạn, bỏ lại nhiều xác chết của đồng bọn. Sau lần lấn chiếm bị ta trừng trị đích đáng đó, quân địch ở khu vực làng Yít-đồn Tầm không dám có hoạt động vi phạm nào đáng kể nữa.

Chúng tôi còn ở lại cùng Trung đoàn 48 bảo vệ tuyến tiếp xúc làng Yít-đồn Tầm cho đến hết mùa khô rồi bàn giao cho đơn vị bạn để nhận nhiệm vụ mới…

NGUYỄN HÙNG TẤN