Một tháng sau đó, ông được giao nhiệm vụ là trợ lý xe kíp đạn tên lửa thuộc Ban Kỹ thuật Trung đoàn 238, Quân chủng PK-KQ (nay thuộc Sư đoàn Phòng không 363). “Có lẽ vì thấy tôi đam mê với công việc và mong muốn được trực tiếp tham gia chiến đấu nên một thời gian sau, cấp trên biên chế tôi về Tiểu đoàn 85 của trung đoàn để nắm tình hình và cọ xát thực tế. Tôi say sưa ở các bãi tập, theo dõi, học tập từng động tác của các trắc thủ và động tác người chỉ huy”-CCB Đào Duy Cảnh nói.
Lúc này, Tiểu đoàn 85 đã có 12 kỹ sư (6 kỹ sư cơ khí, 5 kỹ sư hóa và 1 kỹ sư điện), ông là kỹ sư thứ 13, duy nhất là kỹ sư vô tuyến điện. Chính vì vậy, ông quyết tâm cố gắng học tập tiến tới làm chủ vũ khí, khí tài để phục vụ chiến đấu. Và sau hơn nửa năm, bằng sự khổ luyện, ông đã cơ bản làm chủ phần kỹ thuật của khí tài, phát hiện và sửa chữa kịp thời hầu hết các hỏng hóc của xe.
Trung tá, cựu chiến binh Đào Duy Cảnh kể chuyện chiến đấu. Ảnh: VIỆT TÙNG.
Tháng 4-1966, quân chủng giao nhiệm vụ cho Trung đoàn 238 cơ động vào chiến trường Khu 4 chiến đấu, bảo vệ tuyến giao thông chi viện và nghiên cứu cách đánh B-52. Tiểu đoàn 85 cũng có mặt trong đội hình, nhanh chóng hành quân đưa khí tài và xe cơ động vào địa bàn thực hiện nhiệm vụ. “Trên đường hành quân, xe kíp do tôi chỉ huy đi qua ngầm Cà Tang, Quảng Bình (trọng điểm địch thường xuyên đánh phá ác liệt) thì bị sụt ngầm. Nước to, cọc tiêu chỉ còn mập mờ trong khi trên đầu xuất hiện pháo sáng, máy bay địch bắn rốc-két xuống ngầm vô cùng nguy hiểm. Với tinh thần quyết tử để bảo vệ khí tài, tôi lệnh cho đồng chí Khoán-lái xe đi cùng tắt đèn gầm, lợi dụng pháo sáng, lái xe căn đường bên trái, còn tôi ra ngoài ca bin căn đường bên phải quyết đưa xe vượt qua trọng điểm an toàn”-ông kể.
Một kỷ niệm đáng nhớ khác xảy ra vào tháng 7-1967. Tiểu đoàn 85 được lệnh cùng đoàn chuyên gia Nga cơ động vào Vĩnh Linh, Quảng Trị kiểm tra đạn của Tiểu đoàn 84 đưa về. Sau hơn một ngày tổ chuyên gia làm việc tích cực cũng không tìm ra chỗ hỏng nên yêu cầu đóng máy để về xin chuyên gia quân chủng vào chi viện. “Sau khi bạn về, tôi thiết tha xin đại đội và tiểu đoàn cho tiếp tục sửa chữa, bởi nếu chờ chuyên gia quân chủng tăng cường thì không biết tới khi nào mới đến được, trong khi các đơn vị hỏa lực đang rất cần đạn. Được sự đồng ý của trên, sự hỗ trợ của đồng đội và kiến thức tự học, tôi phân tích hoạt động liên quan giữa xe kíp và đạn cùng sự phản hồi giữa đạn và xe kíp, cộng với tính thận trọng, tỉ mỉ như người thợ thủ công, sơ bộ kết luận do bó dây điện trên xe kíp bị lão hóa cộng với độ ẩm cao nên đánh lửa sang nhau. Lần mò bằng đồng hồ đo, cuối cùng, chúng tôi đã tìm ra vị trí hỏng nên việc khắc phục khá đơn giản”-CCB Đào Duy Cảnh kể. Lần ấy, kể từ khi cùng các chuyên gia Nga kiểm tra đến khi phát hiện nguyên nhân hỏng hóc, Đào Duy Cảnh đã trải qua 56 giờ không ngả lưng, chợp mắt, chịu đựng nắng gắt miền Trung, liên tục cần mẫn sửa chữa khí tài và đạn tên lửa sớm, kịp thời cung cấp cho các tiểu đoàn hỏa lực. Từng quả đạn được kiểm tra, trở về vị trí chiến đấu trước niềm vui sướng của mọi người. Điều vui mừng sau đó là 3 trong số đạn tên lửa được sửa chữa đã đi vào lịch sử khi lần đầu tiên Bộ đội Tên lửa Việt Nam bắn rơi máy bay B-52 trên bầu trời Vĩnh Linh ngày 17-9-1967.
Nhận xét về CCB Đào Duy Cảnh, đồng chí Vũ Đắc Uyên, Trưởng ban liên lạc CCB Trung đoàn 238, khảng khái: Tuy không được học chuyển loại binh chủng nhưng anh Cảnh luôn tranh thủ thời gian, khiêm tốn tự học lý thuyết và thao tác kỹ thuật nên chỉ trong thời gian ngắn đã nắm vững nguyên lý hoạt động của khí tài điện tử tinh vi, hiện đại là xe kíp đạn tên lửa. Thật đáng ngưỡng mộ”. Bên cạnh đồng chí Uyên, nhiều bạn chiến đấu và công tác cùng thời đều có chung nhận xét về kỹ sư Đào Duy Cảnh. Họ đã kể với chúng tôi nhiều việc làm, hành động dũng cảm rất đáng trân trọng của ông mà trong khuôn khổ bài viết này chưa thể chuyển tải hết được.
Khi bài viết này hoàn thành, chúng tôi nhận được tin Bộ Quốc phòng đang hoàn thiện hồ sơ đề nghị Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước cho CCB, kỹ sư Đào Duy Cảnh.
THANH TÚ