Tấm lòng Mẹ Quen

“Má Năm từ thiện” là cách gọi trìu mến của tiểu thương chợ Cái Chanh và người dân khu vực này khi nhắc đến mẹ Quen. Mẹ không chỉ anh hùng mà còn giàu lòng nhân ái, là tấm gương sáng cho người đời noi theo.

BAO LA LÒNG MẸ

Sau cơn mưa nặng hạt, chúng tôi đến thăm mẹ Dương Thị Quen trong căn nhà tình nghĩa vừa được nâng cấp, sửa chữa. Mẹ Quen chia sẻ niềm vui với chúng tôi khi căn nhà được sửa lại khang trang hơn. Mẹ nói, trước đây cứ mùa mưa là vất vả, căn nhà dột trước dột sau, xuống cấp, ban đêm mà mưa là phập phồng lo sợ.

Rồi mẹ kể cho chúng tôi nghe những chuyện buồn vui khi đi làm từ thiện, từ chuyện ban đầu thiên hạ gièm pha “ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng” nhưng cuối cùng, ai cũng thay đổi cách nhìn, ủng hộ mẹ hết mình trên con đường thiện nguyện. Mẹ Quen là người thứ năm trong gia đình nên mọi người quen gọi là “má Năm” (theo cách gọi của người Nam Bộ). Từ năm 2000, cảm thông với những mảnh đời bất hạnh, khó khăn, nhất là những bệnh nhân nghèo, mẹ Quen bắt đầu cuộc hành trình nhân ái của mình. Trước đây, mỗi ngày, mẹ dậy từ rất sớm rồi đi bộ hoặc bơi xuồng ra chợ Cái Chanh (quận Cái Răng, TP Cần Thơ) để vận động các tiểu thương tại chợ quyên góp rau, củ, quả các loại, gạo, thuốc để đem tới những điểm khám, chữa bệnh miễn phí và các bệnh viện lân cận. Hôm nào vận động không đủ nhu cầu từ thiện, mẹ lấy tiền chính sách của bản thân để mua thêm thực phẩm.

Mẹ Quen tâm sự rằng, thời kỳ đầu đi làm từ thiện, lãnh đạo địa phương, bà con láng giềng khuyên mẹ nên nghỉ ngơi ở nhà, tránh đi lại nhiều, ảnh hưởng tới sức khỏe. Mẹ cương quyết: “Chồng và con mẹ hy sinh, đồng đội của mẹ và hàng ngàn chiến sĩ cũng hy sinh vì độc lập, tự do của đất nước. Mẹ được sống trong hòa bình thì cần làm việc gì đó để không phụ ơn những người đã ngã xuống. Mẹ làm từ thiện vì cái tâm thiện nguyện, mong muốn góp chút công sức giúp đỡ những hoàn cảnh còn khó khăn trong xã hội”.

Công việc của mẹ Quen cứ thầm lặng theo năm tháng. Dần dần, tiểu thương ở chợ không ai bảo ai, mỗi sáng cứ thấy “má Năm” là tự động soạn thực phẩm của mình góp cho mẹ. Thấy mẹ ra chợ, các tiểu thương lại rối rít: “Má Năm ơi, rau củ của con chuẩn bị sẵn rồi nè, má cho tụi con góp làm từ thiện”. Thậm chí bây giờ, cảm thông mẹ tuổi cao, để tránh cho mẹ mang xách nặng, các tiểu thương đã gom thực phẩm từ thiện lại một chỗ cố định ở chợ để mẹ tiện đến lấy. Nói về mẹ, bà Lê Thị Sáu, một tiểu thương tại chợ Cái Chanh, xúc động: “Má Năm là tấm gương nhân hậu đáng để chúng tôi học tập. Dù tuổi cao sức yếu, nhưng bất kể nắng

mưa, má luôn có mặt để thu gom thực phẩm giúp bệnh nhân nghèo. Ở tuổi như má đáng lẽ phải ở nhà để con cháu chăm lo, nhưng má Năm thì khác. Má đã là Bà mẹ Việt Nam anh hùng, là mẹ của các thế hệ hôm nay nhưng cái tâm của má còn cao quý hơn. Má đã truyền ngọn lửa của tình thương yêu, đùm bọc đến mọi người xung quanh.

Đồng hành với mẹ Quen trên suốt những chặng đường vận động từ thiện phải kể đến ông Nguyễn Văn Hai (ngụ ấp Phước Long, xã Đông Phước, huyện Châu Thành). Ông Hai hành nghề chạy xe ôm cách nhà mẹ Quen vài ki-lô-mét. Ban đầu, ông còn nhận tiền xăng đi lại, nhưng cảm phục tấm lòng của mẹ Quen nên ông đã đưa đón mẹ đi làm việc thiện hoàn toàn miễn phí. Ông Hai chia sẻ: “Má Năm lớn tuổi vẫn quan tâm, chăm lo cho mọi người thì bản thân tôi góp chút công sức cũng chẳng đáng kể gì. Nhiều ngày thấy trời mưa bão, tôi khuyên má ở nhà nghỉ một buổi để tôi đi thay mà má không chịu. Má bảo, chiến tranh khói bom, đạn lửa còn chẳng nề chi, nay có cơn mưa rào cũng ngại khổ thì sao làm từ thiện lâu dài được. Câu nói của má khiến tôi luôn trăn trở, đặt ra tâm huyết là làm từ thiện suốt đời và cùng với má Năm truyền tinh thần đó đến với mọi người”.

Và cứ thế, mỗi ngày, ông Hai đón mẹ Quen đến chợ Cái Chanh để thu gom thực phẩm, gạo, thuốc nam rồi mang đến tặng các phòng khám bệnh miễn phí trên địa bàn và tổ từ thiện cấp cơm, cháo miễn phí tại Bệnh viện Đa khoa huyện Châu Thành. Ngày nào sức khỏe tốt, mẹ Quen và ông Hai còn phụ giúp việc nấu ăn, cấp phát cơm, cháo từ thiện cho bệnh nhân nghèo. Ông Hai nhớ, cuối năm 2016, trong một lần đi làm từ thiện, mẹ Quen không may bị tai nạn giao thông. Chân mẹ bị thương khá nặng, phải nằm viện nhiều ngày liền. Vậy mà, trên giường bệnh, lúc nào mẹ cũng lo lắng thực phẩm quyên góp ngoài chợ không ai đem đến chỗ từ thiện. Ông Hai kể: “Khi nghe tôi thay má đem thực phẩm quyên góp đến các cơ sở từ thiện, má mới yên tâm dưỡng bệnh”. Và khi xuất viện, mẹ Quen lại tiếp tục cống hiến cho xã hội.

Bà Lê Hồng Lan, làm việc tại Phòng chẩn trị y học cổ truyền Huệ Tâm, chia sẻ: “Phòng khám này nhờ có má Năm đích thân đi thu gom và vận động mọi người cùng thu gom thuốc nam ủng hộ nên luôn đủ vị thuốc để bốc cho người bệnh. Không những vậy, má còn góp thực phẩm để nấu cơm miễn phí cho người bệnh nghèo, ở xa đến chữa trị tại phòng khám. Nếu trong xã hội ai cũng có tấm lòng như má Năm, mỗi người góp một tay thì người nghèo, có hoàn cảnh khó khăn sẽ được chăm lo nhiều hơn nữa”.

ANH HÙNG, KIÊN TRUNG TRONG KHÁNG CHIẾN

Thắp nén hương lên bàn thờ, mẹ Quen kể cho chúng tôi nghe về những gian truân trong kháng chiến. Mẹ cảm mến và nên duyên với ông Phùng Văn Lành, là một chiến sĩ du kích rất gan dạ, trung kiên tại địa phương, đã lập nhiều chiến công xuất sắc. Kết quả mối lương duyên ấy là bốn người con lần lượt ra đời. Ngày 26-12-1963, khi đang thực hiện nhiệm vụ, ông Lành lọt vào ổ phục kích của địch và anh dũng hy sinh.

Nén đau thương, năm 1971, mẹ tiễn người con trai đầu là Phùng Văn Chơn tiếp tục lên đường diệt giặc, cứu nước khi mới 15 tuổi. Ngày 1-9-1973, mẹ Quen lại đau đớn nhận tin con trai của mình đã hy sinh anh dũng trong một trận đánh không cân sức với địch.

Về phần mình, mẹ tham gia hoạt động cách mạng từ năm 27 tuổi với biệt danh là Ánh Hồng. Ban đầu, mẹ công tác ở hội phụ nữ xã, đi vận động bà con làm hầm chông chống địch càn quét. Sau đó, mẹ chuyển qua làm giao liên cho huyện Châu Thành, tỉnh Cần Thơ (nay là tỉnh Hậu Giang). Mẹ nhớ lại: “Lúc đó, mẹ được cấp trên phát một bộ quần áo bà ba, một khăn rằn, một mũ tai bèo, một cái mùng. Vậy là lên đường tải gạo, tải đạn, truyền thư, cáng thương”. Mẹ kể cho chúng tôi nghe những kỷ niệm khi vượt qua đường phải sử dụng tấm đệm cao su không để lại dấu vết, hay có những lần đi giao liên bằng xuồng  bị máy bay địch bắn phá đến đắm xuồng…

Nhưng mẹ Quen nhớ nhất là lần mẹ bị địch bắt khi đang đi thực hiện nhiệm vụ ở khu vực Bà Hiệp, Vàm Xáng (nay thuộc huyện Phong Điền, TP Cần Thơ). Biết sắp rơi vào tay giặc, mẹ vội nuốt giấy tờ giao liên vào bụng, không để bí mật của tổ chức lọt ra bên ngoài, ảnh hưởng đến sự nghiệp cách mạng chung của Đảng. Mẹ nhớ lại: “Lúc đó, chúng đưa mẹ về giam ở khám lớn Cần Thơ. Hằng ngày, chúng đánh đập, tra hỏi thông tin. Nén cơn đau, nhìn thẳng vào kẻ thù với lòng căm hờn những kẻ đã giết chồng, giết con của mẹ, mẹ không hé răng nửa lời. Hơn một năm sau, qua phong trào đấu tranh chính trị kết hợp với bán vũ trang trên địa bàn, mẹ được trả tự do và tiếp tục tham gia hoạt động cách mạng”.

Sau ngày nước nhà thống nhất, mẹ chăm chỉ lao động sản xuất, nuôi dạy ba người con còn lại ăn học nên người. Tháng 4-2014, Đảng, Nhà nước đã phong tặng mẹ Dương Thị Quen danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng.

Giờ đây, hình ảnh về một người mẹ già bình dị, mang đôi dép cao su, đội mũ tai bèo bạc màu, mặc bộ quần áo bà ba chất phác Nam Bộ đi “xin” từng mớ rau, từng chai nước tương, nước mắm, hái từng bó thuốc nam đã để lại ấn tượng sâu đậm với mọi người. Hỏi về tâm nguyện của mẹ, mẹ Quen mỉm cười đôn hậu, nói vui: “Trong xã hội vẫn còn nhiều người khổ hơn mẹ. Mẹ chỉ mong bản thân được khỏe mạnh, sống lâu để tiếp tục đi làm từ thiện và dường như, chính niềm vui làm từ thiện giúp đời đã cho mẹ sức khỏe dẻo dai, ăn ngon, ngủ được các con à”. Lúc chúng tôi chào tạm biệt mẹ Quen, mẹ cũng sửa soạn dụng cụ để đi hái thuốc nam vào buổi chiều. Con đường bê tông nhỏ dọc theo xã Đông Thạnh lại thấp thoáng bóng dáng một người mẹ anh hùng, một “má Năm từ thiện” với công việc nhân ái của mình.

Bài và ảnh: HÙNG KHOA