60 năm “Phòng chống tốt, chiến đấu giỏi”

Từ những đơn vị tiền thân đến khi thành lập Binh chủng Hóa học, trải qua 60 năm phấn đấu và trưởng thành, Bộ đội Hóa học đã lập công xuất sắc, viết nên truyền thống “Phòng chống tốt, chiến đấu giỏi”. Nhân kỷ niệm 60 năm Ngày truyền thống Bộ đội Hóa học, phóng viên Nguyệt san Sự kiện và Nhân chứng, Báo Quân đội nhân dân đã có cuộc đối thoại với Thiếu tướng Hà Văn Cử, Tư lệnh Binh chủng Hóa học.

Phóng viên (PV): Bộ đội Hóa học có một nét truyền thống đặc sắc, đó là: Tiến công địch bằng tất cả thế mạnh sẵn có của mình trên chiến trường, trên lĩnh vực đấu tranh dư luận và ngoại giao trên bàn hội nghị. Điều này được thể hiện trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, nhất là giai đoạn đầu sau ngày ra đời của Bộ đội Hóa học như thế nào, thưa đồng chí?

Thiếu tướng Hà Văn Cử: Lúc mới ra đời, cơ quan chỉ đạo là Phòng Hóa học-Nguyên tử chỉ có 4 cán bộ, 1 tiểu đoàn phòng hóa thuộc Trường Sĩ quan Lục quân và 2 đại đội phòng hóa thuộc các Sư đoàn Bộ binh 308 và 320. Cơ sở vật chất, vũ khí trang bị còn rất hạn chế...

Thiếu tướng Hà Văn Cử, Tư lệnh Binh chủng Hóa học. Ảnh: VIỆT THÙY.

Với phương châm “Kết hợp chặt chẽ giữa phòng, chống chiến tranh hóa học với sử dụng vũ khí đặc chủng đánh lại địch”, Bộ đội Hóa học đã vận dụng đúng đắn, sáng tạo quan điểm, đường lối chiến tranh nhân dân của Đảng, phát huy sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân, phát triển phong trào phòng hóa rộng khắp, tạo thành thế trận phòng hóa vững chắc. Ngay trận đầu ra quân ở Chiến dịch Đồng Xoài (từ ngày 10-5 đến 22-7-1965), Phân đội phun lửa có 18 người (2 cán bộ và 16 chiến sĩ) đã thể hiện tinh thần dũng cảm, tiếp cận gần, chỉ bằng 1 đến 2 lần phun lửa bắn chính xác đã nhanh chóng dập tắt hỏa điểm của địch trong lô cốt và những ổ đề kháng trong tung thâm mà những loại hỏa lực khác khó thực hiện, tạo thuận lợi cho bộ binh xung phong dứt điểm, tiêu diệt chi khu quân sự Đồng Xoài...

Để có những bằng chứng cụ thể về tội ác của đế quốc Mỹ tiến hành chiến tranh hóa học ở Việt Nam, Bộ đội Hóa học sưu tầm, thống kê tư liệu, hình ảnh, hiện vật của Mỹ sử dụng vũ khí hóa học trên đất nước ta. Cuối năm 1967, đầu năm 1968, Tòa án quốc tế họp tại Copenhagen (Đan Mạch) kết luận: “Mỹ muốn dùng những hoạt động diệt chủng ở Việt Nam không những để uy hiếp nhân dân Việt Nam mà còn để đe dọa nhân dân thế giới… Mỹ đã chủ tâm dùng các loại vũ khí man rợ nhất, từng bị quốc tế ngăn cấm để tàn sát trẻ em, phụ nữ và dân thường ở Việt Nam”. Từ những bằng chứng và kết luận của tòa, nhân dân yêu chuộng hòa bình và công lý trên thế giới đã lên tiếng ủng hộ Việt Nam, kiên quyết phản đối và đòi Mỹ chấm dứt cuộc chiến tranh. Cuối năm 1970, Tổng thống Mỹ Nixon đã phải ra lệnh xuống thang, chấm dứt phun rải chất độc và sử dụng vũ khí hóa học ở miền Nam Việt Nam.

PV: Chiến tranh đã qua đi, nhưng hậu quả của chất độc hóa học do Mỹ và chư hầu để lại vẫn rất nặng nề. Mặt khác, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước, Bộ đội Hóa học cũng phải đối mặt với các sự cố độc xạ, môi trường... Đồng chí có thể cho biết cụ thể hơn về cuộc chiến đấu thời bình này của Bộ đội Hóa học?

Thiếu tướng Hà Văn Cử: Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đã kết thúc hơn 40 năm nay, nhưng hậu quả mà nó để lại thật khủng khiếp. Từ năm 1961 đến 1971, hơn 74 triệu lít chất độc diệt cây đã được rải xuống miền Nam Việt Nam, trong đó chất độc da cam là khoảng 45 triệu lít và có chứa khoảng 366kg dioxin. Chất độc da cam/dioxin gây ra hậu quả khủng khiếp mà nhiều người dân Việt Nam đã phải gánh chịu, hiện chất độc này đã ảnh hưởng đến thế hệ thứ ba của những người bị nhiễm. Cùng với đó, đế quốc Mỹ còn ném vào lòng đất và trong các kho vũ khí của chúng rất nhiều loại đạn và các phương tiện có chứa chất độc CS là hơn 9.000 tấn… Từ nhiều năm nay, Bộ đội Hóa học đã vượt qua khó khăn, nguy hiểm để có mặt ở các vùng đất nhiễm, ở những kho đạn chứa chất CS còn sót lại để thực hiện việc xử lý loại hóa chất chết người này. Mặc dù nguy hiểm, kinh phí còn hạn chế, nhưng vượt lên tất cả là lòng nhiệt tình, ý thức trách nhiệm, sự chấp nhận hy sinh để đổi lấy bình yên cho Tổ quốc, hạnh phúc cho người dân, đó cũng là tâm nguyện của Bộ đội Hóa học…

Ngoài xử lý chất độc hóa học tồn lưu, Bộ đội Hóa học còn là nòng cốt trên mặt trận phòng, chống, ứng phó các chất độc của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đó là những chất thải công nghiệp, những sự cố độc xạ, môi trường, ảnh hưởng đến môi trường sinh thái bắt nguồn và tiềm ẩn ở trong nước cũng như từ các nước khác ảnh hưởng đến Việt Nam. Điển hình như: Xử lý vụ nổ hóa chất ở Nhà máy Nhiệt điện Thủy Nguyên (Hải Phòng); xử lý nhiễm độc tàu ở cảng Chùa Vẽ; chỉ đạo và tham gia cùng lực lượng hóa học Quân khu 9 hủy bình khí clo tại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm tỉnh An Giang; xử lý đạn dược có chứa phốt pho tại Kho KV1, Cục Quân khí; cứu nạn nhân bị ngạt khí độc tại mỏ vàng Bá Thước, Thanh Hóa...

Bộ đội Hóa học thực hành trinh sát chất độc.

PV: Đối mặt với những chất hóa học độc hại dễ lây nhiễm và gây nguy hại cho sức khỏe, có tác động đến tâm lý của những chiến sĩ trên mặt trận phòng hóa như thế nào, thưa đồng chí?

Thiếu tướng Hà Văn Cử: Tôi nhớ lại câu chuyện của riêng mình, đó là khi biết tin tôi trúng tuyển Trường Sĩ quan Phòng hóa, gia đình và người thân không ai tán thành cho tôi đi học. Vì mọi người đều nghĩ đây là công việc cực kỳ nguy hiểm và có hậu quả dài lâu. Thế nhưng, 36 năm công tác tại Binh chủng Hóa học, sức khỏe tôi luôn tốt và có con cái khỏe mạnh. Vậy tâm lý e ngại lại đến từ những người không hiểu rõ về nhiệm vụ và cách đề phòng là lẽ đương nhiên. Bởi vì, trong thực hiện công tác phòng hóa, công tác an toàn luôn được đặt lên hàng đầu. Mỗi nhiệm vụ đều được nghiên cứu, xây dựng quy trình thực hiện xử lý chất độc hóa học tỉ mỉ: Thứ nhất, phải tiến hành điều tra, đánh giá xác định loại chất độc, mức độ ô nhiễm, phạm vi ô nhiễm và khả năng ảnh hưởng. Thứ hai là tiến hành khoanh vùng, cô lập chất độc để hạn chế đến mức thấp nhất ảnh hưởng đến con người và môi trường. Cuối cùng là sử dụng các hóa chất, trang thiết bị chuyên dùng, các quy trình công nghệ xử lý đã được nghiên cứu để tiến hành xử lý triệt để. Trong quá trình thực hiện, người lính hóa học được trang bị các khí tài phòng da, phòng hô hấp và các loại khí tài chuyên dụng đã được binh chủng nghiên cứu, cải tiến để hạn chế đến mức thấp nhất khả năng tiếp xúc với chất độc, qua đó tạo tinh thần tốt cho lực lượng trực tiếp tham gia xử lý chất độc hóa học. Do đó, Bộ đội Hóa học rất tự tin khi thực hiện nhiệm vụ.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!

Bài và ảnh: VIỆT HÀ - THU THỦY