Quãng thời gian làm việc và cộng tác với ấn phẩm này đã cho tôi nhiều niềm vui và hạnh phúc bất ngờ.
Thành công dân danh dự của Cao Bằng
Vào khoảng tháng 10-1999, nhân chuẩn bị kỷ niệm 55 năm Ngày thành lập QĐND Việt Nam và 10 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân, tôi cùng Đại tá Lê Liên, Trưởng phòng biên tập Nguyệt san SK&NC về Cao Bằng, nơi ra đời Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, tiền thân của QĐND Việt Nam để gặp gỡ một số nhân chứng lịch sử. Chuyến đi hơn một tuần của chúng tôi đã thu được rất nhiều tài liệu quý qua lời kể của các nhân chứng và hiện vật.
    |
 |
|
Tác giả bài viết chụp ảnh chung với Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bút tích của Đại tướng. Ảnh: NGUYỄN HẢI ĐỨC |
Tôi đã được gặp bà Nông Thị Trưng (tên thật là Nông Thị Bảy), người đội viên nữ duy nhất của Đội du kích Pác Bó (tiền thân của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân sau này) và cũng là đội viên duy nhất của đội du kích đó còn sống đến thời điểm ấy. Bà Trưng được Bác Hồ (bà thường gọi là chú Thu) nhận làm cháu nuôi và tặng bài thơ nổi tiếng: “Vở này ta tặng cháu yêu ta/ Tỏ chút lòng yêu cháu gọi là/ Mong cháu ra công mà học tập/ Mai sau cháu giúp nước non nhà”.
Say sưa trò chuyện với bà Trưng, tôi quên cả thời gian. Nhìn ra ngoài thấy trời đã tối, tôi đứng dậy xin phép bà Trưng được về nhà khách của Bộ CHQS tỉnh Cao Bằng thì nhận được lời mời ấm áp của bà:
- Cháu ở lại ăn cơm với bà cháu tôi nhé!
Nhìn sang phòng ăn, tôi đã thấy một mâm cơm thịnh soạn và nụ cười rất tươi của nữ trung úy công an là cháu nội của bà Trưng. Vừa ăn cơm, vừa tiếp tục nói chuyện với bà Trưng và cô cháu yêu của bà, tôi đã thu được nhiều tư liệu để viết bài “Đội du kích Việt Minh đầu tiên” đăng trên Nguyệt san SK&NC số tháng 12-1999 và một số bài đăng trên các báo sau này.
Cũng trong chuyến công tác tại Cao Bằng ấy, chúng tôi đã được tiếp xúc với một số thành viên của gia đình đồng chí Dương Mạc Thạch (bí danh Xích Thắng), Chính trị viên đầu tiên của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân; gia đình đồng chí Hoàng Siêu Hải, Trung đoàn trưởng đầu tiên của Trung đoàn Thủ Đô. Sau khi một số bài viết của tôi về quê hương cách mạng Cao Bằng đăng trên Nguyệt san SK&NC, tôi đã được đồng chí Dương Mạc Thăng, Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng (con trai của đồng chí Dương Mạc Thạch) kết nạp thành công dân danh dự của tỉnh Cao Bằng.
Được Đại tướng Võ Nguyên Giáp tặng quà
Giáp Tết Kỷ Mão 1999, tôi cùng anh Nguyễn Hải Đức, phóng viên Phòng biên tập Nguyệt san SK&NC đến làm việc với nhà nhiếp ảnh Vũ Năng An tại nhà riêng của ông về các nhân chứng lịch sử liên quan đến bức ảnh nổi tiếng: Bác Hồ tại Mặt trận Đông Khê năm 1950. Mấy bác cháu đang say sưa trao đổi thì chuông điện thoại reo vang. Nhà nhiếp ảnh Vũ Năng An nghe điện thoại xong, nói với chúng tôi:
- Đại tướng Võ Nguyên Giáp và phu nhân chuẩn bị đến đây.
Nghe thấy thế chúng tôi xin ở lại. Một lát sau, chúng tôi thấy Đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng phu nhân đến. Bác An giới thiệu chúng tôi với Đại tướng. Đại tướng bắt tay từng người và nói:
- Tôi thường xuyên đọc SK&NC. Phần lớn các bài viết trên ấn phẩm này đều sinh động và có tác dụng giáo dục tốt, nhất là giáo dục lịch sử, lòng yêu nước cho bộ đội và học sinh, sinh viên. Tuy nhiên cũng có những địa danh, tư liệu chưa được chính xác đấy nhé.
Nghe Đại tướng nói, chúng tôi thấy ấm lòng. Tôi mạnh dạn:
- Thưa Đại tướng! Thực tế biên tập bài của Nguyệt san SK&NC, cháu thấy, có khi cùng một sự kiện, cùng một trận đánh, nhưng có nhân chứng nói thế này, có nhân chứng lại nói khác. Trong trường hợp đó thì xử lý như thế nào ạ?
Đại tướng trả lời:
- Đồng chí hãy tưởng tượng trong một chiến dịch, lực lượng công binh mở đường sẽ nhớ rõ được diễn biến xảy ra khi mở đường, lực lượng pháo binh sẽ nhớ rõ được thời điểm bắn pháo. Nếu anh pháo binh mà kể lại chuyện công binh thì phải đối chiếu với lời kể của công binh. Nếu công binh mà kể về pháo binh cũng phải đối chiếu với lời kể của pháo binh. Mũi chính diện mà kể chuyện về mũi vu hồi thì cũng phải đối chiếu. Thời gian làm cho một số người quên đi các chi tiết của từng trận đánh, từng sự kiện, các đồng chí hãy gợi cho các nhân chứng nhớ lại và đối chiếu với lịch sử của từng địa phương, đơn vị. Nếu “vênh” nhau thì cần phải trao đổi lại với các nhân chứng…
Lời dạy của Đại tướng đã giúp chúng tôi rất nhiều trong những lần biên tập bài, khai thác tài liệu của các nhân chứng.
Hôm ấy, tôi và anh Hải Đức còn được Đại tướng và phu nhân tặng quà, đó là thiệp Chúc mừng năm mới có chữ ký của hai vợ chồng Đại tướng và hai thanh sôcôla.
Niềm vui bất ngờ đầu Xuân Kỷ Hợi
Nguyệt san SK&NC số Tết Kỷ Hợi (tháng 1-2019) đã đăng bài viết của tôi với tựa đề “Ấn tượng và bất ngờ với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng”. Bài báo ghi lại những khoảnh khắc đời thường của đồng chí Nguyễn Phú Trọng mà tôi được chứng kiến trong nhiều năm làm phóng viên chuyên trách Chủ tịch Quốc hội như đi công tác bằng xe ca, tàu hỏa; đi bộ đến nơi bỏ phiếu bầu cử đại biểu Quốc hội… Bài viết cũng kể về những lần phát biểu ấn tượng của đồng chí Nguyễn Phú Trọng trước Quốc hội, trước cử tri…
Ngay sau khi Nguyệt san SK&NC số Tết Kỷ Hợi phát hành, tôi đã nhận được nhiều lời khen của bạn đọc, nhất là các cựu chiến binh từ khắp mọi miền Tổ quốc. Nhiều đồng chí hỏi thêm về một số chi tiết trong bài viết để bổ sung vào tài liệu tuyên truyền thực hiện Quy định số 08-QĐi/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương. Có đồng chí cho rằng, chỉ bằng những câu chuyện nhỏ trong bài báo đã làm nổi bật được tấm gương giản dị, khiêm tốn, tôn trọng nhân dân của đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước.
Trong một buổi chiều đầu xuân mới, vừa đi công tác về tòa soạn, tôi được đồng chí Phạm Văn Tuấn, trực ban tòa soạn báo cáo có một nhà sư đến tòa soạn từ sáng để chờ được gặp tác giả của bài viết “Ấn tượng và bất ngờ với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng”. Gặp tôi, nhà sư cho biết, tên thật của ông là Đặng Văn Hòa, pháp danh là Thích Trúc Thạch Chính, sinh năm 1955 ở thị trấn Tứ Trưng, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc. Ông rất xúc động khi đọc bài viết của tôi, và tự mình đi xe đến tận tòa soạn tìm gặp cho được tác giả bài viết. Ông bày tỏ sự khâm phục Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và khẳng định: “Đất nước có người đứng đầu như thế là hồng phúc cho dân tộc”.
(*) Phó tổng biên tập Báo Quân đội nhân dân
ĐỖ PHÚ THỌ (*)