Ký ức đỏ và thế vững trên đất mỏ

KÝ ỨC MÀU ĐỎ

Đến thăm ông Vũ Cẩm, nguyên chiến sĩ Đại đội Hồ Chí Minh, đơn vị vũ trang đầu tiên của khu mỏ tỉnh Quảng Ninh, chúng tôi như được trở về những năm tháng hào hùng của quân và dân vùng mỏ. Trong ký ức của người cán bộ lão thành cách mạng, suốt từ năm 1936 đến 1945, các hoạt động đấu tranh của công nhân và quần chúng ở Đặc khu Hòn Gai-tỉnh Quảng Yên và tỉnh Hải Ninh ngày một phát triển mạnh mẽ; các đội danh dự võ trang và đội du kích tập trung liên tiếp được thành lập. Trong cao trào kháng Nhật cứu nước, ngày 20-7-1945, lực lượng nghĩa quân Đông Triều đã đánh chiếm tỉnh lỵ Quảng Yên, phá nhà tù và kho thóc Nhật chia cho dân nghèo, đây là tỉnh lỵ đầu tiên trong cả nước được giải phóng trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Kiểm tra công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu tại Bộ CHQS tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: Hương Phan 

Cũng từ đây, hệ thống cơ quan quân sự từ cấp tỉnh đến cấp xã được kiện toàn và chỉ huy thống nhất, góp phần làm cho cuộc chiến tranh nhân dân ngày càng phát triển. Trong 9 năm kháng chiến chống Pháp, quân và dân Quảng Ninh đã anh dũng, kiên cường chiến đấu, đánh hơn 3.000 trận, tiêu diệt và làm bị thương hơn 22.000 tên địch, bắt sống 2.831 tên, thu hơn 8.000 khẩu súng, phá hủy hàng trăm đồn, bốt, cơ sở quân sự, xe tăng, xe cơ giới và nhiều phương tiện chiến tranh.

Ngày 5-8-1964, Mỹ dựng lên sự kiện Vịnh Bắc Bộ để mở đầu cho cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc. Trong câu chuyện của mình, Đại tá Nguyễn Trung Trịnh, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh Quảng Ninh, người có nhiều năm gắn bó với công tác quân sự địa phương ở vùng đất địa đầu Đông Bắc này, tự hào nói về tinh thần chiến đấu trong trận đầu tiên, quân dân Quảng Ninh đã hiệp đồng chặt chẽ với các đơn vị kịp thời nổ súng bắn cháy 3 máy bay địch, bắt sống tên giặc lái Alvarez, đây là tên giặc lái Mỹ bị bắt đầu tiên trên bầu trời miền Bắc. “Để chủ động giáng trả cuộc chiến tranh phá hoại trên quy mô lớn của địch, lưới lửa phòng không 3 thứ quân đã giăng khắp mọi nơi, tạo thành hệ thống hỏa lực mạnh, nhiều tầng, nhiều lớp bủa vây, tiêu diệt quân thù. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, LLVT Quảng Ninh cùng với nhân dân và các đơn vị chủ lực đã sát cánh chiến đấu 5.450 trận, bắn rơi 200 máy bay; đập tan âm mưu phá hoại vùng than của giặc Mỹ và góp phần vào sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước...”- Đại tá Nguyễn Trung Trịnh cho biết.

Đến thăm Đại đội tự vệ pháo 37mm mang tên Anh hùng Đặng Bá Hát của Công ty tuyển than Hòn Gai (tiền thân là Xí nghiệp Bến Hòn Gai), chúng tôi được CCB Nguyễn Trọng Hiếu, nguyên là pháo thủ của đại đội kể lại những tháng ngày chiến đấu gian khổ, ác liệt bên tháp pháo với quân thù mà ông không thể nào quên và gọi đó là những “ký ức màu đỏ”. Ông kể, đơn vị đã tham gia rất nhiều trận đánh, trong đó ngày 18-5-1972, đại đội tham gia chiến đấu và đã bắn rơi một chiếc máy bay F4 của giặc Mỹ. Nhưng ác liệt nhất, thương vong nhiều nhất chính là trận ngày 12-7-1972. Ông Hiếu xúc động kể: “Chiều ấy, trong mịt mùng lửa đạn, Đặng Bá Hát vẫn bình tĩnh chỉ huy đại đội chiến đấu. Bất ngờ 2 máy bay của địch sà xuống cắt bom trúng vào trận địa của đại đội. Lúc này, mặc dù bị mảnh bom làm bị thương ở bụng, nhưng Đại đội trưởng Đặng Bá Hát vẫn một tay bịt vết thương, một tay tiếp tục phất cờ chỉ huy đơn vị chiến đấu. Sau những đợt đánh phá của máy bay địch, Đặng Bá Hát lại bị thương nhiều chỗ khác, máu ra nhiều. Vì thế, anh đã hy sinh khi trên tay vẫn cầm cờ lệnh. Trong trận đánh ấy, toàn đại đội có 5 đồng chí hy sinh, 28 đồng chí bị thương. Biến đau thương thành hành động, sau trận bom, đơn vị lại kịp thời củng cố, tiếp tục chiến đấu. Chỉ trong tháng 10-1972, đại đội đã đánh 37 trận, tháo gỡ nhiều bom phá, bom xuyên và bom bi các loại”…

Anh Nguyễn Thanh Tùng, Đại đội trưởng cho biết, hiện tại đây là đơn vị tự vệ duy nhất trong ngành than làm nhiệm vụ trực chiến 24/24 giờ tại trận địa đồi Dốc Khế, phía đông nam thành phố Hạ Long. Nhận thức được tầm quan trọng trong quyết tâm tác chiến phòng thủ, xây dựng thế trận phòng không nhân dân đối với nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trên địa bàn, đơn vị thường xuyên huấn luyện theo quy định, duy trì trực chiến bảo đảm quân số, quyết tâm luyện tập, không để bị bất ngờ trong chiến đấu.

Trận địa pháo Bãi Cháy bắn máy bay Mỹ ngày 5-8-1964. Ảnh tư liệu 

THẾ VỮNG PHÊN GIẬU VÙNG ĐÔNG BẮC

Để biết thêm về thành tích của LLVT tỉnh trong giai đoạn hiện nay, chúng tôi đã đến tìm hiểu tại thành phố Uông Bí và được các đồng chí trong Ban CHQS thành phố giới thiệu tham quan Trung tâm Tìm kiếm, cứu nạn (TTTKCN) của đơn vị nằm tại thôn 1, xã Điền Công. Đây là khu vực trọng yếu về giao thông đường thủy, đường bộ, kết nối với sông Bạch Đằng và sông Uông... Theo Trung tá Bùi Văn Trường, Chính trị viên phó Ban CHQS thành phố, TTTKCN được thành phố đầu tư xây dựng và đưa vào sử dụng từ năm 2015, trên diện tích hơn 3ha với các hạng mục chính như âu thuyền, khu nhà trực phòng chống thiên tai, kho để vật chất kỹ thuật... Khi có tình huống về bão lụt, thảm họa thiên tai, Ban CHQS thành phố sẽ duy trì trực tại vị trí sẵn sàng cơ động kết hợp với lực lượng tại chỗ của địa bàn xử trí. Được biết, đây là loại hình TTTKCN cấp huyện, thành phố được xây dựng đầu tiên trên địa bàn Quân khu 3 cũng như toàn quân.

Theo Đại tá Lê Đình Thương, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Quảng Ninh, những năm qua, Bộ CHQS tỉnh Quảng Ninh luôn coi trọng công tác lãnh đạo, chỉ đạo nhiệm vụ huấn luyện SSCĐ. Trong đó chú trọng việc thực hiện việc xây dựng LLVT theo hướng tinh gọn, xây dựng lực lượng dân quân tự vệ theo hướng “vững mạnh, rộng khắp”. “Hiện tại, Quảng Ninh là tỉnh duy nhất của Quân khu 3 được Bộ Quốc phòng và quân khu chọn xây dựng làm mô hình điểm cho toàn quốc cả về 4 loại hình dân quân tự vệ, gồm: Tiểu đội dân quân thường trực biên giới, trung đội dân quân biển, lực lượng tự vệ trong doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp Nhà nước. Đến nay, toàn tỉnh đã xây dựng được 584 cơ sở dân quân tự vệ, quân số 22.704 người, đạt 1,83% dân số; 96% cán bộ quân sự xã, phường, thị trấn được đào tạo qua Trung cấp chuyên nghiệp ngành quân sự cơ sở; có trên 15% đạt trình độ cao đẳng, đại học ngành quân sự cơ sở...” - Đại tá Lê Đình Thương khẳng định.

HOÀNG DUY