Ngọn gió thời đại

Thế kỷ 20 đã chứng kiến nhiều kỳ tích lớn lao của loài người, trong đó không ai có thể phủ nhận được sự đóng góp rất quyết định của Liên Xô và hệ thống XHCN.

Đánh bại “con quỷ dữ” phát xít, chấm dứt cuộc chiến tranh xâm lược tàn khốc nhất trong lịch sử loài người là cống hiến vô song của Liên Xô. Chiến công lớn nhất trong lịch sử này không những chứng minh sức mạnh to lớn, mà còn là biểu hiện sáng ngời bản chất tốt đẹp và tính ưu việt của CNXH. Cùng với sự ra đời và phát triển của nhiều nước XHCN, phong trào cộng sản và công nhân quốc tế đã trở thành một lực lượng có ảnh hưởng to lớn đến xu thế vận động của thời đại.

Khúc quanh lịch sử kịch tính nhất, đau đớn nhất từ sau Cách mạng Tháng Mười đến nay chính là sự sụp đổ của chế độ XHCN ở Liên Xô và Đông Âu. Trong vòng xoáy của các biến động, khi tâm lý xã hội bị đốt nóng, các nhà “ảo thuật chính trị” mặc sức tung hoành, thì như một hệ quả tất yếu, các giá trị đã bị biến dạng và đảo lộn. Việc duy trì quá lâu cơ chế quan liêu bao cấp đã làm phát sinh những “căn bệnh” nguy hiểm trong bộ máy lãnh đạo Đảng và chính quyền như: Chuyên quyền, độc đoán, đặc quyền, đặc lợi, trì trệ, bảo thủ... Tình trạng này đã làm tích tụ nhiều mâu thuẫn từ không đối kháng thành đối kháng trong lòng các nước XHCN, làm xói mòn uy tín của Đảng Cộng sản đối với quần chúng nhân dân, làm cho CNXH không thể hiện được tính ưu việt của mình. Thấy được nguy cơ đó, nhiều nước XHCN đã tiến hành cải tổ, cải cách. Nhưng trong quá trình này, một số nước đã tạo ra “những khoảng trống quyền lực” để cho một số thế lực chống CNXH đủ mọi màu sắc ngóc đầu dậy, tập hợp lực lượng tạo thành các loại âm binh, ra sức lôi kéo quần chúng nhân dân bằng những khẩu hiệu mị dân, làm tê liệt, vô hiệu hóa bộ máy quyền lực và các công cụ quan trọng của chuyên chính vô sản.

Sẽ là không thỏa đáng nếu giải thích nguyên nhân thoái trào cách mạng XHCN, sự sụp đổ của chế độ XHCN ở Liên Xô và Đông Âu chỉ bằng cách nêu lên tính quanh co, phức tạp của các hình thái kinh tế-xã hội. Trong tổ hợp các nguyên nhân, sự trì trệ kém hiệu quả của nền kinh tế, tình trạng tập trung quan liêu, vốn là nhược điểm đã tích tụ thành khuyết tật tai hại của một mô hình CNXH dựa trên chế độ kế hoạch hóa tập trung cao phải được mổ xẻ, phân tích với một thái độ nghiêm túc nhất. Cải cách, cải tổ, thay đổi mô hình, sửa chữa khuyết tật là tất yếu. Nhưng bằng cải tổ, người ta đã đập tan ngôi nhà XHCN từ thượng tầng chính trị và tư tưởng đến hạ tầng cơ sở kinh tế. Cải tổ là tất yếu nhưng sụp đổ lại không phải là tất yếu nếu có đường lối đúng, không xa rời những nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác-Lênin. Đó là bài học lịch sử đắt giá nhất! Điều cực kỳ nguy hại là một bộ phận lãnh đạo chóp bu ở các nước này đã trượt vào con đường cơ hội và phản bội, liên tiếp phạm những sai lầm nghiêm trọng trong hoạch định và thực thi đường lối. Thay vì khắc phục những hạn chế để hoàn thiện hệ thống dân chủ XHCN, họ đã hoàn toàn đảo lộn nó bằng đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập. Thay vì đổi mới cơ cấu và cơ chế quản lý kinh tế theo định hướng XHCN, họ đã áp dụng các biện pháp cực đoan như liệu pháp sốc, tư nhân hóa và tư bản hóa, theo cách thức “đốt cháy” khiến toàn bộ nền kinh tế ngày càng lún sâu hơn vào tình trạng suy sụp không lối thoát.

Hơn một thế kỷ trước, khi nói về Công xã Paris, Các Mác đã khẳng định cách mạng có thể bị thất bại, nhưng cách mạng không bao giờ bị tiêu diệt. Việc mất chính quyền dẫn tới sự sụp đổ của chế độ XHCN ở Liên Xô và Đông Âu trở thành bi kịch thời cuộc đau đớn nhất. Bước trầm này của lịch sử càng cho thấy lời dạy của V.I.Lênin từ ngày đầu cách mạng đến nay vẫn còn nóng hổi tính thời sự: Giành chính quyền đã khó, giữ chính quyền còn khó hơn nhiều! Người cũng đã từng chỉ rõ: “Một cuộc cách mạng chỉ có giá trị khi nào nó biết tự bảo vệ”.

26 năm đã trôi qua kể từ khi chế độ XHCN ở Liên Xô sụp đổ, có một thực tế là một bộ phận không nhỏ người Nga vẫn không khỏi cảm thấy cay đắng, không nguôi nuối tiếc Liên Xô. Họ bày tỏ niềm tin vào CNXH, ký vào lời kêu gọi duy trì thi hài Lênin trong lăng trên Quảng trường Đỏ. Việc đông đảo nhân dân Nga và các nước cộng hòa thuộc Liên Xô trước đây đã kỷ niệm một cách long trọng và đầy xúc động 72 năm chiến thắng chủ nghĩa phát xít vào ngày 9-5-2017 mới đây, cùng với những nỗ lực củng cố, tăng cường lực lượng, đổi mới phương thức hoạt động của các Đảng Cộng sản và cánh tả ở nhiều nước trên thế giới đã một lần nữa chứng minh hùng hồn rằng, cho dù lịch sử đã phải chịu những cú sốc thời cuộc đau đớn, nhưng những giá trị cao đẹp đích thực của nhân loại vẫn được trân trọng và lý tưởng cộng sản vẫn có sức sống mãnh liệt, vẫn là ánh sáng niềm tin trong một thế giới còn nhiều bất công. Hiện nay, nhiều nước châu Âu đang cố gắng lựa chọn mô hình tổ chức nhà nước thiên về xã hội. Rất đáng chú ý, tại khu vực Mỹ Latinh đã và đang hình thành một xu thế chính trị mới ở “vùng sân sau” của Mỹ-nơi có nhiều chính phủ cánh tả đang cầm quyền. Điều đó cho thấy, nhân dân lao động tại nhiều nước trên thế giới vẫn đang đặt niềm tin mãnh liệt vào các lực lượng cộng sản, cánh tả trong cuộc chiến chống đói nghèo và bất công xã hội. Đặc biệt, hiện thực sống động và những thành tựu có ý nghĩa lịch sử trong công cuộc xây dựng CNXH ở Việt Nam, Trung Quốc... đang chứng tỏ sức sống bất diệt của lý tưởng cộng sản. Việc Đảng Cộng sản Trung Quốc-với 87,8 triệu đảng viên (tính đến cuối năm 2014) ở một đất nước 1,3 tỷ người-khẳng định tiếp tục con đường xây dựng CNXH đặc sắc Trung Quốc là một minh chứng thuyết phục cho nhận định trên đây.

Nắm bắt được hơi thở của thời đại, Đảng ta đã sớm đề ra đường lối đổi mới phù hợp với lợi ích tối cao của đất nước, của dân tộc. Chúng ta đã không tiến hành một cuộc thí nghiệm vĩ đại trên lưng nhân dân để tìm kiếm cơ may “lột xác” như ở đâu đó, hay như ai đó nói. Chế độ XHCN ở Việt Nam đã biết tự bảo vệ khi đổi mới không còn là một khẩu hiệu chính trị khô khan mà đã trở thành “cây đời xanh tươi” ăn sâu bén rễ trong lòng người. Dù còn vất vả sớm tối lo toan, nhưng về cơ bản, các tầng lớp nhân dân lao động đã được hưởng những trái ngọt của đổi mới. CNXH cũng như công cuộc đổi mới có sức sống, có khả năng vượt qua mọi thử thách cam go là vì vậy!

Càng ngày, tiếng thơm Việt Nam càng vang khắp hành tinh. Sau sự kiện nước ta trở thành thành viên thứ 150 của Tổ chức Thương mại thế giới, việc Việt Nam được bầu làm ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc với số phiếu ủng hộ rất cao (183/190), việc nước ta tham gia Hội đồng Nhân quyền của Liên hợp quốc, là thành viên tích cực, tiếng nói có trọng lượng tại nhiều tổ chức quốc tế lớn, tổ chức khu vực và liên khu vực… đã khẳng định vị thế mới của nước ta trên trường quốc tế. Vào tháng 11-2017 này, Việt Nam là nước chủ nhà của Hội nghị Cấp cao APEC với một chương trình nghị sự rất phong phú và thiết thực. Trong con mắt của thế giới là hình ảnh một đất nước Việt Nam thật sự khởi sắc thanh xuân trong thời đổi mới, vững vàng đi lên khi thế nước mở ra trong cuộc hội nhập khu vực và toàn cầu. Việt Nam được đánh giá là đã thực hiện một cuộc chuyển đổi kinh tế thành công nhất trên thế giới. Trước đổi mới, cả nước phải lo chạy ăn từng bữa thì năm 2016, Việt Nam xuất khẩu gần 5 triệu tấn gạo, là một trong hai quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới. Những năm 80 của thế kỷ trước, thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam chỉ khoảng 150USD thì nay, nước ta đã gia nhập nhóm nước có mức thu nhập trung bình với 2.215USD/người. Việc những chính khách nổi tiếng cũng như những nhà kinh doanh sáng giá nhất trên thế giới hào hứng đến Việt Nam trong những năm qua càng làm sáng đẹp hơn hình ảnh một đất nước cởi mở, tự tin hội nhập, một đất nước với bề dày truyền thống lịch sử ngàn năm nhưng đang có một sức hút lạ kỳ trong thế giới hiện đại. Điều đó chứng tỏ niềm tin lớn lao của cộng đồng quốc tế vào thị trường Việt Nam, cũng như vào tương lai tươi sáng của đất nước Việt Nam.

Các nhà khoa học, các học giả từ khắp nơi trên thế giới đến dự các cuộc hội thảo “Việt Nam học” trong những năm gần đây đã nhất trí khẳng định rằng: Đổi mới của Việt Nam là một tiến trình cách mạng đầy tính sáng tạo. Đó là một đóng góp lớn lao không chỉ cho phong trào cộng sản quốc tế mà còn cho cả nhân loại. Giáo sư, Tiến sĩ A.Lilốp (Bulgaria) đã nhấn mạnh ý nghĩa này trên bình diện địa chiến lược như sau: “Thắng lợi của công cuộc đổi mới ở Việt Nam sẽ phục hồi lại ở mức độ lớn ý nghĩa chiến lược của CNXH trong sự phát triển thế giới, sẽ mở ra những triển vọng khắc phục cuộc khủng hoảng đang vướng phải, thúc đẩy việc hình thành một thế giới đa cực và một trật tự thế giới chính nghĩa hơn”.

Cách mạng Tháng Mười không chỉ mang ý nghĩa của một cuộc cách mạng chính trị, mà còn là thành quả của nền văn minh nhân loại. Ngọn gió thời đại từ Cách mạng Tháng Mười thổi dọc theo suốt chiều dài của thế kỷ 20 sang những năm đầu của thế kỷ 21 và mãi mãi, đã và đang mang theo khát vọng cháy bỏng của nhiều dân tộc trên thế giới về một thế giới hòa bình, hợp tác, bình đẳng, công bằng, phồn vinh và hạnh phúc. 

HỒ QUANG LỢI