QĐND - Gần nửa thế kỷ đã trôi qua, chiến công của các dân quân trực chiến thuộc xã Tiên Động, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương bắn rơi máy bay A-6 của Mỹ vẫn mãi mãi in đậm trong tâm trí những người trong cuộc...

Bị thiệt hại nặng vào ban ngày, từ tháng 7-1972, không quân Mỹ chuyển sang đánh phá vào ban đêm nhằm hạn chế uy lực lưới lửa phòng không của ta. Đầu tháng 8, địch dùng chiến thuật từ 2 đến 3 chiếc hoặc chỉ 1 chiếc máy bay loại A-6 hoặc F-4, bí mật theo hướng cửa sông Thái Bình, Văn Úc và hướng trục Đường 17, 191 vào đánh lén thị xã Hải Dương, cầu Phú Lương, cầu Lai Vu... với thủ đoạn đánh nhanh, rút nhanh. Mặc dù địch luôn thay đổi chiến thuật đánh lén ban đêm, nhưng chúng không thể chạy thoát trước tinh thần cảnh giác cao của các phân đội dân quân trực chiến.

Các cựu dân quân trực chiến xã Tiên Động ôn lại chiến công năm xưa.

Cựu dân quân trực chiến Nguyễn Văn Sơ ở thôn Quan Lộc kể lại: Phân đội trực chiến gồm 12 người trực tại núi Đất ở phố Quý Cao (xã Nguyên Giáp). Trong số đó có 2 nữ dân quân Nguyễn Thị Bùi và Phạm Thị Thìn đảm nhiệm vị trí pháo thủ số 2 nâng băng đạn để tiếp đạn cho pháo thủ số 1 bắn. Qua nhiều lần phục kích, đón lõng đánh máy bay Mỹ nhưng chưa tiêu diệt được mục tiêu, phân đội đã tổ chức rút kinh nghiệm và được cấp trên quan tâm động viên, chỉ đạo về phương pháp trinh sát phát hiện máy bay địch từ xa, quy luật hoạt động của địch và tổ chức bố trí trận địa, cách đánh, thời cơ nổ súng... Cùng với tích cực luyện tập, bổ sung hoàn chỉnh các phương án chiến đấu, cả phân đội đều nêu cao ý chí quyết tâm bắn rơi máy bay Mỹ xâm lược.

Nhớ lại những năm tháng chiến đấu hào hùng, ông Nguyễn Văn Lượng ở thôn Hòa Nhuệ kể, vào khoảng 23 giờ 21 phút ngày 13-8-1972, chúng tôi và trinh sát cụm phát hiện có tiếng động cơ máy bay địch từ hướng cửa sông Thái Bình. Phán đoán máy bay địch sẽ bay qua trận địa của trung đội để vào đánh phá các mục tiêu trong thị xã Hải Dương, anh Nguyễn Hồng Ân đã chỉ huy phân đội vào vị trí sẵn sàng chiến đấu. Vừa lúc đó máy bay địch xuất hiện trên hướng số 34 (hướng Đông Nam). Lúc đó trời có trăng sáng và nhiều sao nên ta nhìn rõ hình đen của máy bay. Tôi đã ngồi bệt xuống đất, dùng súng trường bắn 3 viên đạn chỉ đường. Khi máy bay đã vào đúng hướng và cự ly hiệu quả, chỉ huy phân đội hạ lệnh “Bắn”, tất cả 4 khẩu cùng nhằm vào mục tiêu, đồng loạt nổ súng. Mỗi khẩu bắn được 2 điểm xạ ngắn thì máy bay địch vượt qua. Theo quy luật, sau 4 đến 5 phút, địch vào đánh phá sẽ quay ra theo hướng số 12 (hướng Đông Bắc), chỉ huy phân đội liền lệnh cho các khẩu đội “Quay súng hướng số 12” để đón lõng. Nhanh hơn dự đoán, các khẩu đội vừa quay súng về hướng số 12 thì máy bay địch cũng bay ra theo đúng hướng số 12, các xạ thủ đều bắt được mục tiêu. Chớp thời cơ, chỉ huy phân đội liền hạ lệnh “Bắn”, súng của ta hướng vào mục tiêu, đồng loạt nhả đạn. Vừa kết thúc điểm xạ thứ nhất, máy bay địch đã trúng đạn, bốc cháy, kéo theo một buồng lửa lao ra phía cửa sông Thái Bình.

“Thấy thế, tôi chạy lên đài quan sát cụm báo cáo về Huyện đội: Phân đội đã nổ súng kịp thời, số đạn tiêu thụ 108 viên. Sáng hôm sau, Tỉnh đội báo về: Phân đội dân quân trực chiến xã Tiên Động đã bắn rơi một máy bay A-6 của giặc Mỹ, điểm rơi gần cửa sông Thái Bình. Đài Tiếng nói Việt Nam đưa tin, dân quân trực chiến huyện Tứ Kỳ và Ninh Giang đã hiệp đồng chặt chẽ bắn rơi một máy bay A-6 của Mỹ...”, ông Nguyễn Công Hải ở thôn Đoàn Khê nói.

Chiến công trên đã làm nức lòng quân và dân trong huyện Tứ Kỳ. Nhân dân các xã: Nguyên Giáp, Quang Trung, Tiên Động... đã mang hoa quả, bánh kẹo, thuốc lá Tam Thanh lên trận địa chúc mừng và động viên. Phân đội trực chiến của xã được Quân khu ủy, Bộ tư lệnh Quân khu tặng cờ thi đua và được Hội đồng Nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng ba. 12 dân quân trực chiến được Tỉnh đội tặng Bằng khen. Ông Nguyễn Văn Lượng và bà Nguyễn Thị Bùi được đi dự đại hội mừng công của tỉnh tổ chức tại huyện Thanh Miện vào tháng 10-1972.

Bài và ảnh: PHÙNG VĂN HẠNH