Được gặp nhau là quý, chúng tôi còn quý và khôn nguôi nhớ về những người bạn học năm ấy chưa kịp thi tốt nghiệp đã tình nguyện lên đường đánh giặc và mãi mãi không bao giờ trở về. Trong đó có Vũ Viết Vô.
Vũ Viết Vô sinh ra trong một gia đình có truyền thống yêu nước, hiếu học ở xã Hải Thanh, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định. Chúng tôi cùng học 3 năm dưới mái trường cấp 3 Hải Hậu. Dáng nhỏ thó, nhanh nhẹn, làm việc gì cũng nhanh, đặc biệt là giải các bài toán khó, Vũ Viết Vô được cả lớp tin yêu, nể trọng.
Năm học 1968-1969, trường chúng tôi sơ tán lên Phương Đức-Triệu Thông (xã Hải Bắc) để tránh máy bay Mỹ. Đấy cũng là lúc tin từ miền Nam dồn dập báo về. Một buổi chiều tan học, Vô nói: “Tình hình này chắc tụi mình phải vào chiến trường thôi. Bão nổi lên rồi!”. Vũ Viết Vô nhắc tên một bài hát ngày ấy dường như ai cũng thuộc. Sau Ngày Quốc khánh 2-9, cùng với nhân dân cả nước, trường chúng tôi nén đau thương tổ chức Lễ truy điệu Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Năm ấy trời mưa tầm tã, hết ngày này sang ngày khác. Đúng như Tố Hữu viết: “Đời tuôn nước mắt, trời tuôn mưa”. Sau lễ truy điệu Bác, cánh học sinh lớp 10 chúng tôi ngồi co rúm dưới mái hiên, mắt bạn nào cũng đỏ hoe. Các bạn nữ không kìm được xúc động, ôm nhau khóc như con nít. Vũ Viết Vô không khóc, giọng dứt khoát: “Tụi mình phải lên đường thôi. Miền Nam đang gọi. Phải vào chiến trường đánh giặc, lập công dâng Bác”. Đề xuất của Vũ Viết Vô được mọi người hưởng ứng. Một mặt chúng tôi miệt mài học tập chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp, mặt khác sẵn sàng lên đường khi có lệnh.
Và lệnh ấy đã đến. Đầu tháng 4-1970, một đêm, sau khi nghe bản tin chiến sự của Chương trình phát thanh Quân đội nhân dân, Vũ Viết Vô nói: “Chúng mình sẽ viết đơn nhập ngũ đợt này nhé. Thực sự không thể ngồi yên được nữa rồi”. Nói là làm, hai chúng tôi cùng viết đơn, một số bạn nữa cũng viết đơn nhập ngũ. Đợt ấy, lớp 10A có nhiều bạn lên đường, trong đó có hai chàng “hàn sĩ” người nhỏ thó là tôi và Vô.
    |
 |
|
Tác giả (đeo máy ảnh) và đồng đội ở chiến trường Tây Nam năm 1979. Ảnh tư liệu |
Sau vài tháng huấn luyện cấp tốc tại Nho Quan (Ninh Bình), cuối năm 1970, chúng tôi hành quân vượt Trường Sơn vào Nam Bộ. Vũ Viết Vô được giao làm Tiểu đội trưởng, còn tôi là Tiểu đội phó. Trước khi hành quân, một buổi tối, đồng chí Bang, liên lạc đại đội gặp tôi, bảo rằng đúng 7 giờ tối có mặt tại nhà đại đội để gặp chính trị viên. Tim tôi đập như trống làng. Chuyện gì đây?
Đúng giờ, tôi đến nơi thì đã thấy hai bạn cùng trường là Vũ Viết Vô và Trần Quang Thọ ở đó. Giọng Chính trị viên đại đội Nguyễn Văn Hào trầm ấm: “Tôi mời các bạn lên đây để thông báo tin quan trọng: Các bạn đã được chi bộ xét đưa vào diện cảm tình kết nạp Đảng lớp đảng viên Hồ Chí Minh. Các bạn hãy lên kế hoạch phấn đấu, đặc biệt trong đợt hành quân vào chiến trường nay mai...”. Tôi nhìn sang các bạn. Cũng như tôi, Vô và Thọ không giấu được xúc động xen lẫn sự lo lắng.
Suốt 3 tháng hành quân dọc dài Trường Sơn, lúc rảnh rỗi, chúng tôi thường gặp nhau. Bao kỷ niệm về trường, về lớp cứ ùa về. Chúng tôi nhắc nhau ráng phấn đấu để xứng đáng với sự tin tưởng của đơn vị. Rồi chúng tôi được kết nạp Đảng. Vũ Viết Vô và Trần Quang Thọ kết nạp trước tôi vài tuần. Lễ kết nạp Đảng trên đường Trường Sơn thật giản dị nhưng trang nghiêm và cả thiêng liêng nữa. Chúng tôi tự hào là lớp đảng viên mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh-vị lãnh tụ kính yêu của toàn dân tộc vừa mới đi xa và những lời Di chúc thiêng liêng của Người như tiếng kèn xung trận, thôi thúc chúng tôi hành quân vào chiến trường đánh giặc.
Gần nửa thế kỷ qua, lớp đảng viên mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1970 của chúng tôi đã xứng đáng với lời thề trước lá cờ Đảng trên đường Trường Sơn. Vào miền Đông Nam Bộ ít ngày, Vũ Viết Vô và Trần Quang Thọ được bổ sung về đơn vị chiến đấu. Vài ngày sau, từ căn cứ Suối Dù, tôi được tin Vũ Viết Vô đã anh dũng hy sinh trong trận đánh trên cao điểm Ka Rết. Lúc ấy, người bạn cùng học lớp 10A với tôi chưa đầy hai mươi tuổi...
Hè 2019 này, cựu học sinh niên khóa 1966-1970 chúng tôi họp mặt chuẩn bị cho Lễ kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập Trường cấp 3 Hải Hậu. Chúng tôi không thể nào quên bạn bè một thuở, trong đó có những người đã hiến dâng cả tuổi thanh xuân cho đất nước, cho chúng ta có ngày hôm nay. Vũ Viết Vô-lớp đảng viên Hồ Chí Minh năm 1970 là một trong những gương mặt thân yêu ấy!
TRẦN THẾ TUYỂN