Nhân kỷ niệm 45 năm Ngày truyền thống Tổng cục Kỹ thuật (TCKT) (10-9-1974 / 10-9-2019), phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã có cuộc đối thoại với Trung tướng Lê Quý Đạm, Chủ nhiệm TCKT.
Yếu tố trọng yếu làm nên sức mạnh và chiến thắng
Phóng viên (PV): Từ ngày thành lập đến nay, con người và VKTB là hai yếu tố trọng yếu tạo nên sức mạnh chiến đấu, chiến thắng của Quân đội ta. Để phát huy được sức mạnh của VKTB phải làm tốt công tác quản lý, bảo đảm trang bị, BĐKT, huấn luyện kỹ thuật. Đồng chí có thể chia sẻ suy nghĩ của mình về chức năng, nhiệm vụ này của ngành kỹ thuật và TCKT?
Trung tướng Lê Quý Đạm: Ngày 10-9-1974, Thủ tướng Chính phủ Phạm Văn Đồng thay mặt Hội đồng Chính phủ ký Nghị định số 211/CP chính thức thành lập TCKT thuộc Bộ Quốc phòng. Nghị định chỉ rõ: “TCKT có nhiệm vụ giúp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng chỉ đạo công tác bảo đảm và quản lý trang bị, BĐKT trong toàn quân, nghiên cứu kỹ thuật quân sự và trực tiếp quản lý các xí nghiệp quốc phòng”. Từ ngày thành lập đến nay, TCKT đã thực hiện tốt chức năng tham mưu, đề xuất chiến lược cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác kỹ thuật quân sự và chỉ đạo công tác kỹ thuật toàn quân. Nổi bật là làm tốt công tác quản lý, bảo đảm trang bị, BĐKT, huấn luyện kỹ thuật phục vụ các nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu và các nhiệm vụ đột xuất của quân đội.
Trong công tác quản lý, bảo đảm trang bị, TCKT đã tham mưu, đề xuất, ban hành Điều lệ công tác kỹ thuật trong QĐND Việt Nam và Cuộc vận động “Quản lý vũ khí trang bị kỹ thuật (VKTBKT) tốt, bền, an toàn, tiết kiệm và an toàn giao thông” (gọi tắt là Cuộc vận động 50). Là cơ quan đầu ngành kỹ thuật và Thường trực Ban chỉ đạo Cuộc vận động 50 Bộ Quốc phòng, TCKT đã thường xuyên hướng dẫn, chỉ đạo các đơn vị quản lý chặt chẽ, khai thác sử dụng hợp lý, hiệu quả VKTBKT và bảo đảm hệ số kỹ thuật cho VKTB phục vụ từng nhiệm vụ.
Trong công tác huấn luyện kỹ thuật, tổng cục đã chỉ đạo các nhà trường trong quân đội và trong tổng cục nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ, nhân viên kỹ thuật; chủ động lựa chọn những cán bộ kỹ thuật, học viên giỏi gửi đi nước ngoài đào tạo chuyên sâu từng chuyên ngành kỹ thuật. Đồng thời chú trọng công tác tập huấn, huấn luyện, bồi dưỡng tại chức, tại các đơn vị và hằng năm đều tổ chức tốt các hội thi, hội thao kỹ thuật cấp toàn quân để làm chủ VKTBKT được trang bị và từng bước làm chủ VKTBKT công nghệ cao, góp phần nâng cao sức mạnh chiến đấu của quân đội.
PV: Ngày 10-9-1974, TCKT mới thành lập nhưng ngay từ khi Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân ra đời (22-12-1944), công tác bảo đảm VKTBKT cho các LLVT hoạt động đã được hình thành, từng bước phát triển. Có thể hình dung như thế nào về công tác này trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, thưa đồng chí?
Trung tướng Lê Quý Đạm: Ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, để có vũ khí bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ, ngày 15-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh thành lập Phòng Quân giới thuộc Bộ Quốc phòng. Người chỉ thị: “Thứ nhất, mua sắm, tước đoạt vũ khí của quân Tàu, Nhật. Thứ hai, gấp rút mở nhà máy chế tạo vũ khí”.
Sau Chiến dịch Việt Bắc Thu-Đông năm 1947, Tổng Quân ủy-Tổng Tư lệnh Quân đội đã quyết định thành lập các cơ quan, đơn vị làm nhiệm vụ vận tải, bảo đảm vũ khí cho Quân đội ta: Tháng 6-1949 thành lập Cục Vận tải; tháng 5-1950 thành lập Xưởng Tiền Phong sửa chữa ô tô; cuối năm 1950 thành lập hai đại đội ô tô vận tải 200 và 203. Ngày 25-11-1951, khóa học đào tạo lái xe đầu tiên của Trường Tiến Bộ đã tổ chức khai giảng, bổ sung hàng ngàn cán bộ, lái xe cho các đơn vị.
Ngày 16-9-1951, Cục Quân khí trực thuộc Tổng cục Cung cấp được thành lập. Theo đó, hệ thống kho tàng, trạm, xưởng sửa chữa vũ khí và tổ chức quân khí ở các đơn vị trong toàn quân dần dần được hình thành, bảo đảm kịp thời VKTBKT cho kháng chiến.
PV: Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, việc bảo đảm các phương tiện chiến tranh và hiện đại hóa VKTBKT luôn là thách thức lớn với ngành kỹ thuật Quân đội ta. Nếu điểm lại trong thời gian ấy thì đâu là những dấu mốc quan trọng đánh dấu sự trưởng thành, phát triển của ngành và của tổng cục?
Trung tướng Lê Quý Đạm: Đúng là về tiềm lực kinh tế và VKTBKT thì chúng ta không thể so được với đối phương. Nhưng chúng ta chiến đấu, chiến thắng bằng con người Việt Nam với cách đánh và vũ khí, phương tiện được “Việt Nam hóa”. Với ngành kỹ thuật quân đội, những sự kiện sau có thể coi là những dấu mốc quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước:
Dấu mốc thứ nhất là chấn chỉnh lại hệ thống chỉ đạo công tác kỹ thuật toàn quân: Sau năm 1954, cơ quan chỉ đạo, bảo đảm công tác kỹ thuật của Bộ Quốc phòng là Tổng cục Cung cấp (từ ngày 13-1-1955 đổi tên là Tổng cục Hậu cần) và các cục chuyên ngành: Quân giới, Quân khí, Quản lý Xe hơi-Máy kéo. Ở các liên khu có phòng hậu cần, trong đó có các ban quản lý xe, quân khí, kho quân khí, trạm sửa chữa xe, trạm sửa chữa vũ khí…
Dấu mốc thứ hai là thành lập Cục Nghiên cứu Kỹ thuật thuộc Bộ Quốc phòng (tháng 10-1960) đã cùng với các xưởng quân giới chế tạo đạn AT và lựu đạn phóng, súng chống tăng, súng cối 81mm, đặc biệt là lắp đặt hoàn chỉnh dây chuyền sản xuất súng CKC công suất 200.000 khẩu/năm và dây chuyền sản xuất đạn K56 công suất 20 triệu viên/năm, cung cấp một khối lượng khá lớn vũ khí có hiệu suất chiến đấu cao cho các LLVT trên chiến trường miền Nam.
Dấu mốc thứ ba là trong điều kiện khó khăn, gian khổ và ác liệt, cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên làm công tác kỹ thuật, trong đó có ngành xe-máy đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ vượt các tuyến đường Trường Sơn vận chuyển VKTBKT cấp phát kịp thời cho các đơn vị chiến đấu.
Dấu mốc thứ tư là cán bộ, nhân viên ngành kỹ thuật đã học tập làm chủ VKTBKT được các nước xã hội chủ nghĩa viện trợ và tích cực nghiên cứu, cải tiến VKTBKT phù hợp với cách đánh và chiến trường Việt Nam, góp phần cùng với quân và dân cả nước lập nên Chiến thắng “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” vào cuối năm 1972, buộc Mỹ phải ký Hiệp định Paris, chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam và rút quân về nước.
Dấu mốc thứ năm là quyết định thành lập TCKT và bảo đảm kịp thời một khối lượng lớn vũ khí, đạn dược, phương tiện và cán bộ, nhân viên kỹ thuật đáp ứng yêu cầu bức thiết của chiến trường trong giai đoạn cuối cùng của cuộc kháng chiến, đặc biệt là trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Cán bộ kỹ thuật và bước chân đồng hành trong cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0
PV: Trong thời kỳ mới, yếu tố con người, nhất là đội ngũ cán bộ, chuyên gia giỏi, đầu ngành được tổng cục chỉ đạo xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và thu hút như thế nào, thưa đồng chí?
Trung tướng Lê Quý Đạm: Xây dựng đội ngũ cán bộ, chuyên gia giỏi, đầu ngành, nhân viên kỹ thuật có năng lực toàn diện, chất lượng cao được tổng cục xác định là nội dung then chốt, vừa cấp thiết trước mắt, vừa cơ bản lâu dài. Từ năm 2000 đến nay, tổng cục đã xây dựng và triển khai hai đề án cấp bộ về “Xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ kỹ thuật trong tình hình mới” và “Xây dựng và phát triển đội ngũ nhân viên kỹ thuật quân sự trong tình hình mới” với nhiều đề xuất có tính sáng tạo, khả thi về quy hoạch xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ, nhân viên kỹ thuật quân sự. Tổng cục đã thực hiện tốt chức năng cơ quan thường trực giúp Bộ Quốc phòng thẩm định xét duyệt chức danh ngạch bậc kỹ sư chính, kỹ sư cao cấp; xây dựng ban hành tiêu chuẩn chức vụ cán bộ kỹ thuật, chức danh chuyên môn kỹ thuật nghiệp vụ cho các đơn vị trong toàn quân. Đến nay, đội ngũ cán bộ kỹ thuật trong toàn quân có hơn 700 tiến sĩ, gần 130 giáo sư, phó giáo sư; gần 600 kỹ sư cao cấp; hơn 1.000 kỹ sư chính và tương đương... Đây chính là lực lượng nòng cốt thực hiện công tác kỹ thuật trong quân đội.
PV: Thưa đồng chí, phát huy truyền thống “chủ động, sáng tạo, tự lực, tự cường”, những năm tới, TCKT sẽ ưu tiên phát triển theo định hướng nào?
Trung tướng Lê Quý Đạm: Những năm tới, để tiếp tục giữ vững và phát huy thành tích, truyền thống, TCKT chú trọng thực hiện một số nội dung trọng tâm sau:
Một là, tập trung nâng cao năng lực tham mưu, đề xuất chiến lược cho Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kỹ thuật quân sự, xây dựng ngành kỹ thuật quân đội tinh, gọn, mạnh, thống nhất và đồng bộ.
Hai là, chỉ đạo triển khai toàn diện các mặt công tác, tạo chuyển biến cơ bản về công tác kỹ thuật, trọng tâm là bảo đảm trang bị, BĐKT đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu của quân đội trong mọi tình huống và các nhiệm vụ đột xuất.
Ba là, đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật ứng dụng công nghệ trong công tác bảo quản, sửa chữa nâng cấp, tăng hạn VKTBKT và sản xuất vật tư kỹ thuật phù hợp với cách đánh và nghệ thuật quân sự Việt Nam. Đề xuất điều chỉnh quy hoạch, tiếp tục đầu tư xây dựng, củng cố hệ thống cơ sở kỹ thuật; quy hoạch lượng dự trữ phù hợp với quyết tâm bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Bốn là, triển khai thực hiện tốt đề án đổi mới quy trình, chương trình đào tạo cán bộ, nhân viên kỹ thuật các cấp trong quân đội. Tham mưu đề xuất về nhu cầu, loại hình đào tạo, đáp ứng yêu cầu về cán bộ, nhân viên kỹ thuật của các đơn vị trong toàn quân, đáp ứng yêu cầu cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0.
Năm là, tập trung xây dựng Đảng bộ tổng cục vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; xây dựng tổng cục vững mạnh toàn diện, nội bộ đoàn kết thống nhất cao. Trọng tâm là thực hiện tốt việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”; xây dựng tổng cục vững mạnh toàn diện, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ.
PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!
TRẦN HOÀNG - TRÂNG KIÊN (thực hiện)