Những ngày chờ đợi về Trung đoàn 6 sao mà dài thế. Sau hai tháng hành quân, chúng tôi ai cũng muốn được chính thức về đơn vị mới cho dù biết sự ác liệt nơi trận mạc đang đón đợi phía trước. Nhiều chiến sĩ Binh trạm 42 thấy chúng tôi sốt ruột nên nói thật lòng: “Đang là mùa mưa, nếu có về đơn vị chiến đấu thì cũng chỉ đi gùi gạo, gùi đạn thôi, ở đây dưỡng sức một vài tuần cũng được”. Công bằng mà nói, ở gần binh trạm những ngày này cũng vui thật. Quân vào, quân ra, quân lên, quân xuống như trẩy hội. Ở chiến trường gặp nhau ai cũng muốn bắt chuyện, ai cũng muốn quen nhau. Các anh bộ đội miền Bắc thích nhất được nói chuyện với các cô giao liên, các nữ du kích từ đồng bằng Thừa Thiên-Huế lên. Các cô gái có giọng nói cứ cất lên là như hút hồn các anh bộ đội miền Bắc. Giọng con gái Huế sao cứ ngọt như mía đỏ Hòa Bình!
Sau cuộc thi “Nấu cơm giữa trời mưa”, dường như cán bộ chỉ huy hành quân và các cán bộ binh trạm thấy cần tổ chức thêm một cuộc thi khác nữa. Cuộc thi không chỉ vui, bổ ích mà khiến cho thời gian chờ đợi của chúng tôi không uổng phí. Có lẽ thế nên chúng tôi lại chuẩn bị thực hành “Thi đào bếp Hoàng Cầm”.
Do có thời gian nên cuộc thi này được tổ chức bài bản hơn. Nếu cuộc thi “Nấu cơm giữa trời mưa” đầu bài rất ngắn gọn thì cuộc thi này được chia làm hai bước và hai lần thực hành.
Bước 1: Đào bếp cấp trung đội, chuẩn và đẹp, không tính thời gian.
Bước 2: Đào bếp cấp trung đội, chuẩn và đẹp, thực hành nấu một bữa cơm tối cho trung đội.
Yêu cầu của ban tổ chức là hai bước thi trong hai ngày khác nhau. Mỗi trung đội chia thành hai tổ, tổ đào bếp ở bước 1 ngày thứ nhất không được tham gia tổ đào bếp ở bước 2 ngày thứ hai. Đó cũng là cách để cho chúng tôi ai cũng thành thạo hơn trước khi về đơn vị chiến đấu.
Ngày thứ nhất chủ yếu là đào bếp có tính chất biểu diễn và kiểm tra lại khả năng thực hành của bộ đội là chính. Vì vậy, ban tổ chức chọn 4 vị trí tương đối thoáng cạnh sườn đồi bên kia suối của binh trạm. Mỗi trung đội bốc thăm một vị trí. Do không tính thời gian nên chúng tôi cũng nhẩn nha vừa đào bếp vừa tán chuyện. Anh nào khéo tay thì gọt giũa thành và mặt bếp, vị trí được coi như mặt tiền để giám khảo đánh giá và chấm điểm. Thời gian hoàn thành một cái bếp Hoàng Cầm đủ nấu cho một trung đội, đại đội cũng mất vài tiếng đồng hồ. Riêng Trung đội 2 thì mất cả buổi sáng vì khi gạt mặt bếp xong đào xuống gần tận đáy bếp thì vấp phải một hòn đá to. Cũng là một tình huống ngoài dự kiến nên ban giám khảo không cho đổi vị trí khác. Thế là cả một nửa trung đội phải hì hục khoét hết đất để lôi hòn đá ra. Lôi được đá thì đất lại vỡ nên phải đóng cọc đắp đất gia cố lại vách đất ngăn cách hai vị trí đặt nồi. Cũng may ngày hôm ấy trời lại nắng đẹp nên không trung đội nào gặp phải sự cố nữa. Ở Trường Sơn vào mùa mưa có cả một ngày trời nắng đẹp là hiếm. Đào xong cái bếp, xuống vả nước suối lên mặt, ngửa lên nhìn thấy bầu trời xanh ngăn ngắt ai cũng vui. Những bóng người đi qua đi lại trên bãi, nhất là những bóng hồng thấp thoáng sau cửa sổ những ngôi nhà lá của binh trạm không khác nào những mục tiêu di động của những đôi mắt si tình. Chả thế mà các anh bộ đội đi ra đều ví mỗi binh trạm là một thủ đô của người lính.
Sang đến ngày thứ hai, vì muốn bộ đội đào bếp Hoàng Cầm đúng với thực tế chiến đấu nên đúng 16 giờ, ban giám khảo mới bấm nút thực hành cho tổ dự thi. Nếu hôm trước “vũ khí” của tổ thực hành chỉ cần chiếc xẻng và chiếc dao găm thì hôm nay còn phải chuẩn bị soong, nồi, gạo, củi, thực phẩm để khi hoàn thành bếp là nấu cơm luôn cho trung đội. Mặc dù không ấn định thời gian nhưng do yêu cầu phải nấu cơm nên không ai giục ai, cả 4 trung đội hì hục đào khoét để nhanh chóng hình thành cái khuôn bếp. Khi mặt bếp lộ ra và chiếc soong 12 đặt lọt vào miệng bếp, một số chiến sĩ đã mang gạo, thực phẩm đến sẵn sàng đỏ lửa. Cả 4 trung đội dường như không ai quan tâm đến bếp của ai nữa. Điều quan trọng lúc này là phải nhóm được củi lên. Ai cũng ngước mặt nhìn lên bầu trời đang tối sầm lại, bóng đêm đang dần ập xuống. Mấy anh em của trung đội tôi đã đốt củi hong sẵn bên ngoài chờ đặt soong lên miệng bếp là đùn củi cháy sẵn vào. Nhìn ngang các bếp đã đỏ lửa, có lẽ không ai vui bằng những “thí sinh” chiều nay.
Nhưng niềm vui chưa tày gang thì trời bỗng như sập xuống. Mây đặc như vớt được lấp kín cả những khoảng trống nhỏ nhoi của tán rừng già. Khi nồi cơm đang sôi thì mưa đổ xuống như vỡ bể nước. Chỉ một thoáng các bếp tắt lịm, nước trên đồi tràn xuống rãnh dẫn khói trở thành ống dẫn nước xuống tống cả củi ra ngoài. Các trung đội phải dùng tăng che trên nồi cơm khiêng chạy về bếp binh trạm nấu tiếp.
Sáng hôm sau, ban giám khảo tập hợp cả đại đội đi xem lại 8 cái bếp Hoàng Cầm đã đào trong hai ngày qua. Sau một trận mưa lớn, 6 cái bếp đã bị xóa sạch, chỉ còn lại 2 bếp tương đối nguyên vẹn. Nguyên nhân 2 bếp còn nguyên vẹn rất dễ hiểu, dễ nhìn thấy. Đó là các chiến sĩ đã đào rãnh dẫn khói rộng, sâu và lấp đất kín trên bề mặt. Phía trên hai lỗ tản khói được đào rãnh dẫn nước cũng rộng và sâu. Vì vậy, khi mưa lớn, nước tràn xuống rãnh dẫn nước thoát ra hai bên, không chảy theo ống khói xuống bếp. Đó là hai bếp đã đào đúng quy cách, đúng yêu cầu của một bếp Hoàng Cầm.
Cuộc thi ấy ban giám khảo không chấm điểm. Và mặc dù có thể coi là thất bại nhưng ai cũng vui vì rút ra được một bài học rất thực tế. Chúng tôi nói với nhau, ban giám khảo không chấm điểm nhưng trời đã sát hạch. Một cuộc sát hạch không báo trước!
HỒ ANH THẮNG