Năm 1976, theo yêu cầu của nước bạn Lào, Đảng, Nhà nước ta đã quyết định cử một bộ phận sang giúp bạn bảo vệ thành quả cách mạng. Sư đoàn 325 chúng tôi khẩn trương cơ động sang giúp bạn tại hai tỉnh Saravane và Savannakhet thuộc Quân khu Nam Lào.
Đầu tháng 11-1976, Trung đoàn 101 và Trung đoàn 18, cùng bộ phận cơ quan Sư đoàn 325 dưới sự chỉ huy của Đại tá Lê Văn Dương, Chính ủy Sư đoàn và Đại tá Nguyễn Đức Huy, Phó sư đoàn trưởng, hành quân đi làm nhiệm vụ. Trung đoàn 101 đảm nhận bảo vệ Đường 9 từ ngầm Tà Khống đến Seno, tỉnh Savannakhet, còn Trung đoàn 18 chúng tôi đảm nhiệm trục Đường 13 từ Seno đến huyện Khongsedone, tỉnh Saravane dài hơn 100km. Đồng chí Phùng Văn Kể, Trung đoàn trưởng và đồng chí Nguyễn Văn Kích, Phó chính ủy Trung đoàn trực tiếp chỉ huy thực hiện nhiệm vụ này.
Những ngày đầu đặt chân lên đất Nam Lào, chúng tôi có rất nhiều bỡ ngỡ. Hành quân cơ giới đi hết trục Đường 9 đến sông Mê Công cũng là hết những cánh rừng khộp mênh mông. Dân cư thưa thớt, vài nếp nhà sàn quây lại thành bản, cụm bản nằm dọc theo bờ suối, bờ sông. Lúc mới sang, chúng tôi chưa bố trí được phiên dịch, tiếng Lào không biết, muốn làm gì cũng phải ra hiệu, phong tục, tập quán cũng không rành. Địch cài cắm ở lẫn trong dân nên việc tổ chức trinh sát nắm địch gặp nhiều khó khăn, tiềm ẩn nguy cơ cao bị địch phục kích, tập kích bất ngờ.
    |
 |
Đại tá Đinh Quang Thìn (thứ hai, từ phải sang) trong một lần thăm lại đất nước Lào. Ảnh: VIỆT CƯỜNG
|
Nhưng có một điều thật ấm lòng là cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 18 chúng tôi đã được chính quyền và nhân dân nước bạn đón tiếp rất thân tình, chu đáo. Có lần, tôi vừa dẫn đại đội với quân số hơn 100 đồng chí vào bản, trưởng bản nổi trống báo hiệu, chỉ 20 phút sau, bộ đội có ngay 100 phần xôi, thịt để ăn.
Những ngày ở Lào, đơn vị chúng tôi thường xuyên phải di chuyển điểm đứng chân. Đi đến đâu, công tác dân vận cũng được đặt lên hàng đầu. Chúng tôi tổ chức cho quân y khám, chữa bệnh và cấp thuốc miễn phí, cử cán bộ đến từng nhà thăm hỏi người dân. Bà con thường uống trực tiếp nước suối nên dễ bị bệnh đường ruột, canh tác dựa theo tự nhiên nên năng suất không cao. Sau khi bàn bạc thống nhất trong cấp ủy, chỉ huy đơn vị, chúng tôi đến gặp chính quyền bạn bàn việc vận động nhân dân hưởng ứng công tác xây dựng đời sống mới với bộ đội Việt Nam.
Đầu tiên, bộ đội đào hàng chục giếng nước và lọc nước qua cát, sỏi để lấy nước sạch sinh hoạt. Bộ đội còn hướng dẫn dân bản đắp bờ bao làm ruộng lúa nước để vừa chủ động về nguồn nước vừa tốt cho cây lúa. Nhờ vậy, năng suất được nâng lên nhiều. Dân bản đã có đủ thóc, gạo ăn quanh năm. Đơn vị cũng mở nhiều lớp tiếng Lào và khuyến khích bộ đội tự học tiếng để người dân thêm tin tưởng, quý mến. Nhờ đó, dân bản hiểu và tích cực tham gia phong trào tố giác, dẫn đường cho bộ đội Việt Nam truy quét bọn phản động.
Trước ân nghĩa của bộ đội Việt Nam, chính quyền và nhân dân Lào ở tỉnh Savannakhet đã đề nghị giúp đỡ bộ đội cả về vật chất lẫn nhân lực để xây dựng chỗ ở theo nhu cầu. Theo đề nghị đó, đơn vị cho bộ đội làm mẫu một gian nhà bằng tre, vách đất, mái lá để đại diện các bản đến tham quan. Sau khi xem xong, các bản tự nhận phụ trách cung cấp nguyên liệu. Đến thời gian ấn định, trên các nẻo đường, xe trâu, xe bò nườm nượp chở tre, nứa, lá đến vị trí tập kết. Bộ đội Việt Nam và nhân dân Lào cùng chung tay xây dựng doanh trại trong bầu không khí vui tươi, thân mật, rộn ràng như ngày hội.
Chỉ trong một thời gian ngắn, Đại đội 9 chúng tôi đã có doanh trại với những căn nhà bằng tre đẹp đẽ, có tính thống nhất cao. Việc làm này giúp bộ đội có đủ sức khỏe, thời gian để tập trung truy quét địch dài ngày. Và trận đánh có hiệu quả nhất của Đại đội 9 là trận tập kích đánh địch ở bản Sakhun, huyện Keangkok, tỉnh Seponh, loại khỏi vòng chiến đấu hơn 20 tên địch, thu 1 bản đồ quân sự. Trước đó, địch đã tổ chức trinh sát, đánh dấu từng vị trí để chuẩn bị đánh tập kích vào quân khu. Việc thu được tấm bản đồ có tác dụng chặn phá âm mưu của bọn phản động, gây tiếng vang lớn ở Quân khu Nam Lào.
Từ tháng 12-1976 đến tháng 3-1978, Trung đoàn 18 trên đất bạn đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Trục đường chiến lược 13 được bảo vệ an toàn, thông suốt, tình hình an ninh chính trị ổn định, chính quyền các cấp được củng cố. Bên cạnh đó, nhân dân Lào ngày càng tin tưởng vào tình đoàn kết, hữu nghị, gắn bó giữa ta và bạn.
Đại tá ĐINH QUANG THÌN (nguyên Đại đội trưởng Đại đội 9, Tiểu đoàn 9, Trung đoàn 18, Sư đoàn 325)