Lần thứ nhất, vào 8 giờ ngày 19-5-1953, Bác đến thăm trường mẫu giáo nội trú đầu tiên của quân đội nuôi dạy 100 cháu, tại bản Piềng, thôn Tỉn Hỏa, xã Thanh Định, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên. Bác đến bất ngờ và đề nghị các cô giáo (trong đó có cô giáo Hòa) đưa Bác đi thăm hầm trú ẩn đề phòng máy bay Pháp oanh tạc, thăm nơi ăn chốn ở... Bác “xin” được dự giờ học của lớp. Hôm ấy, cô Hòa kể cho các cháu nghe chuyện hồi Bác đi tìm đường cứu nước, ở Pháp, trời rét lắm, không có chăn, phải nung viên gạch để ủ ấm mới ngủ được. Bác “xin cô giáo cho Bác bổ sung”: “Ở bên đó Bác có chăn, nhưng không đủ ấm”…
Sau giờ học, Bác ân cần hỏi cô Hòa về việc xây dựng gia đình riêng của cô và dặn dò, đại ý: 100 cháu không chỉ là tài sản quý báu của 100 gia đình, mà là tương lai của đất nước. Các cô giáo hãy vẽ lên những tờ giấy trắng ấy nét đẹp để in sâu mãi mãi về sau. Các cháu còn bé đã phải xa bố mẹ thời gian dài, vì vậy phải thương yêu, chăm sóc các cháu như con mình. Như thế, các cháu mới ngoan, chịu ăn, chịu học. Bố mẹ các cháu mới yên tâm công tác giúp Bộ Tổng tư lệnh tổ chức đánh thắng quân Pháp trong giai đoạn gay go, ác liệt... Bác dạy các cô giáo ý thức tiết kiệm. Ăn uống đừng bỏ phí, dù là ít. Khi có việc cần dùng thì bao nhiêu cũng không tiếc.
Những lần gặp Bác sau đó, bà Hòa càng học thêm những điều quý giá. Cuối năm 1953, trên đường đi công tác, Bác không quên vào lớp mẫu giáo nhắc các cô giáo khi phơi quần áo, chăn màn phải kín đáo. Nếu máy bay địch phát hiện được, chúng sẽ oanh tạc. Phải thường xuyên kiểm tra hầm hố để bảo đảm an toàn cho các cháu, chú ý kẻo có rắn, rết ở dưới.
Ngày 1-1-1955, lễ mừng giải phóng Thủ đô. Lúc này, lớp mẫu giáo đã chuyển về 12A Lý Nam Đế, Hà Nội. Bác cho đưa các cháu sang Phủ Chủ tịch chơi và để các cháu đứng trong hàng rào xem duyệt binh. Bác nhắc tổ phục vụ hướng dẫn các cháu biết chỗ nhà vệ sinh và cách dùng hố xí máy... 5 tháng sau, ngày 1-6-1955, Bác gọi cô giáo đưa các cháu đến chỗ Bác liên hoan Ngày Quốc tế Thiếu nhi. Lúc dẫn các cháu vào phòng khách, Bác nhắc phải chú ý, xung quanh tường có gắn gương: “Các cháu cẩn thận, kẻo xô vào gương thì vỡ đầu!”. Liên hoan xong, Bác cho các cháu mang hết bánh kẹo về… Lần thứ năm bà Hòa được gặp Bác là ngày 20-10-1955. Nhân kỷ niệm Ngày thành lập Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, có đoàn đại biểu phụ nữ Pháp đến thăm Bác. Bác lại cho cô trò cả trường sang múa hát đón đoàn. Bác bắt nhịp, các cháu hát rất vui.
Được gặp Bác, bà Hòa đã rút ra những điều khắc cốt ghi tâm và quyết tâm thực hiện. Đó là tính quần chúng, không có khoảng cách giữa lãnh tụ với một người giáo viên bình thường. Đó là tình thương yêu con người; là phương châm giáo dục thiết thực và sâu sắc, “mẫu giáo” tức là “mẹ dạy con”; là phong cách giao tiếp lịch thiệp mà vô cùng giản dị; là đức tính tiết kiệm… Những điều bà học được qua lời dạy và đạo đức, tư tưởng, phong cách của Bác Hồ đã được bà phát huy trong công tác giáo dục.
Đặc biệt, sau khi Bác từ trần, bà nhận thức ý nghĩa lịch sử và thời đại sâu sắc trong đoạn Di chúc của Bác: “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”. Bà được học thêm và chuyển công tác về Ban Công đoàn Quốc phòng, Tổng cục Chính trị. 16 năm (1974-1990) làm Trưởng phòng Nhà trẻ-Mẫu giáo, quản lý gần 700 cơ sở nhà trẻ-mẫu giáo toàn quân với khoảng 30.000 cháu, bà thấm nhuần nhiệm vụ tổ chức, chỉ đạo giáo dục các cháu mẫu giáo về tư chất, tình cảm, đạo đức, thể lực… để trở thành thiếu niên tiền phong và tiến lên đoàn viên, là thế hệ cách mạng cho đời sau mà Bác đặc biệt quan tâm.
Bà luôn theo dõi, chỉ đạo tổ chức thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, chính sách của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng về công tác nhà trẻ-mẫu giáo ở các đơn vị, tạo được nhiều khởi sắc và phong trào mới. Nghỉ hưu, bà Hòa được mời giúp Trường Nguyễn Văn Huyên, làm Phó hiệu trưởng phụ trách khối mầm non. Những bài học về đạo đức nhà giáo, tác phong sư phạm mà bà học được qua những lần gặp Bác Hồ, qua nghiên cứu Di chúc của Bác… cùng với kinh nghiệm tích lũy nhiều năm của bà lại được phát huy cao độ.
Những lần sinh nhật của bà rất đầm ấm tình cảm thầy trò. Bạn bè hỏi bà, ngày xưa ấy, chưa qua trường sư phạm nào, sao bà dạy dỗ được hàng trăm cháu nhỏ? Bà Hòa trả lời: “Tôi học Bác Hồ. Thầy giáo Hồ Chí Minh dạy tôi!”.
Bài và ảnh: PHẠM XƯỞNG