Trọn lời thề với Bác!

Nhiệm vụ của đơn vị là phối hợp với một số đơn vị khác của Mặt trận B5 trực tiếp tác chiến với trung đoàn 1, sư đoàn thủy quân lục chiến 3 của Mỹ được không lực và hỏa lực của hạm đội 7 chi viện đang chiếm giữ Đường 9-Khe Sanh, nơi McNamara xây dựng tuyến phòng thủ điện tử nhằm cắt đứt sự liên lạc giữa miền Bắc với miền Nam.

Lễ truy điệu Chủ tịch Hồ Chí Minh tại chiến trường miền Nam, (tháng 9-1969). Ảnh tư liệu

Tác chiến ở đây, trang bị của đơn vị tôi khá hiện đại và dù đều ở miền Bắc vào nhưng tất cả đều mang phù hiệu của bộ đội cách mạng miền Nam Việt Nam. Chúng tôi thực hiện một nghi binh chiến lược nhằm hỗ trợ cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 ở miền Nam.

Bước sang năm 1969, lúc này toàn cục đã có những thay đổi đáng kể. Chúng tôi cũng được trên cho biết Bác mệt. Một ngày thượng tuần tháng 11, khi đang chỉ huy đoàn, tôi nhận được điện trực tiếp của Tư lệnh Mặt trận Đường 9 Đàm Quang Trung: “Đồng chí Khải (bí danh của tôi) chuẩn bị gấp, tạm bàn giao công tác cho đồng chí tham mưu trưởng. Sáng sớm mai tôi đến đơn vị, đồng chí đi họp cùng với tôi”.

Tôi chưa hiểu họp nội dung gì, nhưng có lệnh vậy nên biết chắc là do trên tổ chức. Chưa biết đi đâu nhưng tôi nhanh chóng thực hiện các việc cần thiết. Đang chuẩn bị thì được cán bộ tham mưu của mặt trận gặp thông báo rõ, tôi sẽ cùng tư lệnh ra Bắc chịu tang Bác. Trước đó hai tháng, tin Bác mất đến chiến trường đã khiến chúng tôi bàng hoàng nhưng không ảnh hưởng đến quyết tâm chiến đấu và niềm tin tất thắng vào sự nghiệp giải phóng, thống nhất đất nước... Nhớ lại hồi làm việc ở căn cứ địa, có những buổi anh Văn (Đại tướng Võ Nguyên Giáp) giao cho tôi cầm thư đặc biệt đưa đến Bác hoặc giao tận tay đồng chí Phan Mỹ là Chánh văn phòng Phủ Chủ tịch kiêm Bí thư của Bác. Có buổi đã khuya, khoảng 11 giờ đêm đi ngựa sang, tôi được đội bảo vệ đưa vào chỗ Bác nghỉ. Gần đến nơi còn nghe thấy tiếng nhạc ở đài Con Nhạn, sao mà nao nao...

Cuộc đi ra Bắc lần này của chúng tôi được tổ chức hết sức đặc biệt. Sớm hôm ấy, khi Tư lệnh Đàm Quang Trung tới, tôi đã sẵn sàng xuất phát. Đến khoảng 12 giờ trưa thì tới một khu vực đất bằng với những đám cây lúp xúp phủ kín. Đồng chí bảo vệ tư lệnh cho biết, nơi đây là bãi Hà thuộc địa phận huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị. Đi bộ mấy tiếng liền, người, ngựa đã thấm mệt nhưng tôi chẳng dám hỏi anh Đàm Quang Trung là đến đâu. Đang lúc “loay hoay” thì anh Trung đưa cho điếu thuốc lá Gaulois và ra hiệu bảo tôi nhìn về phía trước. Lúc bấy giờ tôi mới để ý thấy một dải cây to cách chỗ tôi đứng chừng 30m. Ít phút sau, từ tuyến đó, một đồng chí chạy đến vị trí trước mặt Tư lệnh Đàm Quang Trung nói: “Báo cáo tư lệnh, đề nghị chuẩn bị lên xe”.

Đại tá Nguyễn Bội Giong. Ảnh: TUẤN TÚ

Nghe vậy, tôi khá bất ngờ và nhìn quanh, không thấy chiếc xe ô tô nào. Vẫn để ý quan sát, tôi thấy đoạn cây xanh dần dần được kéo ra và “lù lù” một chiếc trực thăng ở trước mặt mình. Đến gần, tôi nhận ra chiếc trực thăng Mi-8. Tôi cùng hai đồng chí bảo vệ và một cán bộ tham mưu mặt trận vẫn im lặng đi phía sau tư lệnh. Thực ra, hồi công tác ở bộ, tôi đã nhiều lần đi Mi-8 cùng chuyên gia Liên Xô. Nhưng lần này khác, xuất phát từ chiến trường nên khá hồi hộp. Theo sự hướng dẫn của phi công và tổ bay, chúng tôi lên máy bay và ngồi vào vị trí của mình. Qua bộ đàm, cơ trưởng báo cáo lịch bay, trước khi qua Vĩ tuyến 17, máy bay sẽ bay thấp, có khi chỉ lướt trên cây cao để tránh ra-đa của địch.

Máy bay cất cánh vào khoảng 3 giờ chiều. Ở phía nam Vĩ tuyến 17, thời tiết khô và nóng. Mây rất quang, ngồi trên máy bay nhìn xuống dưới, tầm nhìn rất rộng, có thể thấy cả đoạn suối, người và cảnh vật. Bên trong máy bay, tôi để ý thấy anh Đàm Quang Trung im lặng, mắt nhìn thẳng suy nghĩ. Máy bay qua Vĩ tuyến 17, bắt đầu lên cao anh mới nói: “Chúng mình được triệu tập ra Hà Nội chịu tang Bác, sau đó là dự hội nghị tổng kết kinh nghiệm tác chiến ở chiến trường phía Nam”. 

Sau hai giờ bay thẳng, máy bay hạ cánh ở sân bay Bạch Mai, chúng tôi được đại diện Tổng cục Chính trị đưa thẳng về tổng cục. Đợi nửa ngày thì những ai ở Hà Nội được ghé thăm nhà. Hồi ấy, nhà tôi vẫn ở khu phố cổ. Khi đứng trước cổng nhà gõ cửa, nghe tiếng mẹ vọng ra hỏi, tôi vội trả lời: “Mẹ ơi, con Giong đây”. Thế rồi có tiếng nói qua lại trong nhà, tôi không nghe rõ nhưng đợi mãi không có ai mở cửa. Tôi phải gọi liên tiếp vài câu mới thấy mẹ tôi ra. Sau một thoáng ngạc nhiên, mẹ tôi quay vào trong nhà nói: “Mẹ bảo anh Giong về, thế mà cái Nghĩa (vợ tôi) lại không dám ra, sợ đấy là hồn anh!”. Tính ra, tôi xa nhà biền biệt không tin tức đã 4 năm rồi...

Hôm sau, các thành phần đều có mặt đông đủ tại hội trường do ban tổ chức bố trí. Đại biểu được triệu tập lần này gồm những cán bộ chủ chốt của các đơn vị tham gia chiến đấu ở mặt trận phía Nam. Thông thường, những cuộc như thế này mọi người gặp nhau tay bắt mặt mừng, hỏi chuyện chiến đấu, chuyện gia đình. Nhưng hôm ấy, một không khí lặng lẽ bao trùm, không ai muốn nói, tất cả đều lắng đọng trong trái tim nỗi buồn Bác đã đi xa. Sau phút mặc niệm, đồng chí Trần Nam Trung (sau này là Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Chính phủ lâm thời Cách mạng miền Nam Việt Nam) thay mặt phát biểu, xác định quyết tâm của toàn quân thực hiện theo Di chúc của Bác. Nhiệm vụ cấp bách và cao nhất lúc đó là giải phóng hoàn toàn miền Nam. Chúng tôi ở miền Nam, không được dự lễ truy điệu Bác, cũng như không được nghe toàn văn Di chúc của Người. Tại buổi lễ hôm đó, đồng chí chủ trì cũng không nhắc lại mà chỉ quán triệt công tác tư tưởng để sau này phổ biến đến cán bộ, chiến sĩ quyết tâm của toàn Đảng, toàn quân và nhân dân ta trong thực hiện Di chúc mà Bác để lại. Ba nội dung quyết tâm được toàn thể hội nghị khẳng định là:

- Quyết tâm thực hiện nhiệm vụ lịch sử mà Bác đã giao cho toàn dân, toàn quân “đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào”, giải phóng và thống nhất đất nước.

- Biến đau thương thành sức mạnh.

- Luôn giữ trọn lời thề với Bác, khắc phục mọi khó khăn, vượt qua mọi thử thách, hoàn thành mọi nhiệm vụ chiến đấu và công tác ở bất kỳ nơi đâu, bất kỳ vị trí nào.

... 50 năm đã qua, trên các cương vị công tác của mình, tôi và đồng đội đã từng bước thực hiện trọn vẹn lời hứa với Bác. Tâm nguyện, tình cảm, ý chí, niềm tin, trách nhiệm của Bác với Tổ quốc, nhân dân và sự nghiệp cách mạng được nêu trong Di chúc đang được chúng tôi trao truyền cho thế hệ mai sau tiếp tục hoàn thành để nước Việt Nam “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn”.

(*) Ghi theo lời kể của Đại tá, CCB Nguyễn Bội Giong

SONG THANH (*)