Ông Hồng sinh năm 1950, nhập ngũ năm 1968, trải qua nhiều vị trí công tác. Ông được bổ nhiệm làm trợ lý chính sách Trung đoàn 88, phụ trách tổ vận tải có nhiệm vụ tiếp nhận liệt sĩ từ chiến trường về mai táng. Ông Hồng kể với tôi, lần đầu làm nhiệm vụ đặc biệt này là vào năm 1973, lúc đơn vị đang chiến đấu ở huyện Chợ Gạo, tỉnh Mỹ Tho (nay là tỉnh Tiền Giang). Khi kết thúc trận đánh, ông được lệnh đi tìm thi hài đồng đội đưa về an táng. Chuyến đi đó mất hơn hai ngày mới tìm thấy.

Kế đó là trận Mỹ Thiện ở huyện Cái Bè, khi Sư đoàn 7 của địch tập kích vào vị trí của ta thì nhiều đồng đội hy sinh. “Tôi lấy hai chai nước mắm giội vào để giảm mùi rồi trải hai tấm tăng và một tấm ni lông ở giữa. Để không bị nhầm tên, tôi còn lấy mảnh rốc két khắc tên anh ấy. Sau khi quấn lại, chúng tôi khiêng thi hài anh xuống xuồng, lúc đó đang nước ròng nên anh em đẩy 3 tiếng mới ra đến sông”, ông Hồng nói.

leftcenterrightdel
Cựu chiến binh Nguyễn Hải Hồng (thứ hai, từ trái sang) trong một lần thăm lại chiến trường xưa.

Tổ của ông Hồng chốt ở nhà má Sáu, ở đây người dân gọi là bà Sáu Lửa. Má có vóc dáng nhỏ bé, nhanh nhẹn, mái tóc nhuốm bạc. Má Sáu sắp xếp chỗ ăn ngủ và nơi để đồ đạc cho ông Hồng trong căn nhà nhỏ của má, vốn là nhà ở tập thể của công nhân cao su. Ông nhờ má Sáu giúp đỡ cắt bỏ quần áo cũ, băng bó lại các vết thương rồi dùng rượu thấm vải trắng lau chùi vết máu trên mặt, trên người liệt sĩ cho sạch sẽ.

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, bọn phản động Pol Pot gây chiến tranh và tàn sát nhân dân ta ở nhiều nơi, trong đó có chiến trường miền Đông Nam Bộ. Cuộc chiến đấu bảo vệ biên cương, cuộc sống yên lành của nhân dân diễn ra ác liệt. Khu Ngã ba Lộc Tấn, huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước trở thành nơi tập kết đưa các liệt sĩ về đây khâm liệm. Nơi đây chỉ có một căn nhà nhỏ để trông coi và tiếp nhận liệt sĩ, chủ yếu của Đồn Biên phòng Hoa Lư, của Tỉnh đội Sông Bé và Trung đoàn 88...

Ông Hồng kể: “Không phải chịu ác liệt, gian khổ, hy sinh như những chiến sĩ ngoài mặt trận, nhưng chúng tôi phải chịu những nỗi đau rất lớn khi đón nhận thi thể của đồng đội. Mỗi một lần đón các anh về là mỗi lần chúng tôi rơi nước mắt. Mùi tử khí, thân thể không còn nguyên vẹn do bom đạn của kẻ thù không làm ai e ngại bởi chúng tôi cảm phục sự hy sinh cao cả của các anh”.

Đọc những câu thơ do ông Hồng sáng tác để tưởng nhớ về đồng đội lúc chia tay, chúng tôi càng cảm phục những người lính làm công tác lặng thầm đặc biệt này: Chúng tôi chốt ở Lộc Ninh, giữa Ngã ba Lộc Tấn/ Nhà hát cũ là nơi đón nhận đồng đội tôi từ chiến trận trở về/ Rồi đêm đêm là những chuyến xe, đưa các anh về đây an nghỉ/ Quân phục mới chúng tôi thay sạch sẽ, những vết thương trên người... băng lặng lẽ cho nhau.

Bài và ảnh: HỮU TÀI