Tổng cộng có 5 đoàn với hàng trăm chuyên gia Liên Xô đã sang Việt Nam cải tiến khí tài tên lửa và đều do Kỹ sư trưởng I.P.Sa-kun (I.P.Savkun) dẫn đầu - người có đóng góp rất lớn cho bộ đội tên lửa Việt Nam. Lần đầu tiên gặp ông, ấn tượng trong tôi đó là một người châu Âu to lớn nhất mà tôi đã từng gặp (nặng 130kg). Nhưng khi tiếp xúc với ông thì chúng tôi nhận thấy đó là một người Nga rất đôn hậu và tận tụy trong công việc. Những ngày mùa hè trời vô cùng nóng bức, ngay bản thân chúng tôi còn trẻ, phần lớn mới ngoài 20 tuổi mà cũng thấy mệt mỏi, huống hồ là những người ở xứ lạnh tới đây. Dưới cái nắng oi ả, tất cả các chuyên gia đều mặc thường phục, áo ngắn tay, chân đi dép và… mồ hôi nhễ nhại, nhất là khi làm việc trong các xe khí tài, nhiệt độ thường xuyên lên tới hơn 40 độ. Đã có trường hợp một chuyên gia bị say nắng, chúng tôi phải xúm lại cùng các bạn Liên Xô khiêng vào bóng cây mát rồi lấy nước uống và khăn ướt đắp lên trán, quạt mát hạ nhiệt… Ấy vậy mà tất cả các chuyên gia Liên Xô đều người nào việc nấy, miệt mài làm việc cùng chúng tôi và bóng dáng cao lớn của kỹ sư trưởng Sa-kun thoắt ở chỗ này, lát sau đã thấy ở nơi khác, mặc dù ông đã ngoài 50 tuổi, luôn là hình ảnh không bao giờ quên. Chúng tôi hay hỏi ông có mệt không, sức khỏe ra sao thì ông đều trả lời: “Nhân dân Việt Nam đang đổ bao xương máu chống quân xâm lược, chúng tôi có phải đổ bao mồ hôi cũng sẵn sàng vì Việt Nam để các bạn mau chiến thắng”. Mỗi khi chúng tôi hỏi một vấn đề khó về kỹ thuật, ông đều chú ý lắng nghe rồi trả lời rất cặn kẽ và hỏi lại: "Các bạn trẻ đã hiểu kỹ chưa?". Sau khi hoàn thành cải tiến một bộ khí tài, tổ chức rút kinh nghiệm chung giữa chuyên gia Liên Xô và cán bộ kỹ thuật Việt Nam thì ông luôn đưa ra những nhận xét chuẩn xác và bổ ích nhất.
Thủ tướng Phạm Văn Đồng gặp Đoàn đại biểu quân sự Liên Xô năm 1973.
Chúng tôi đều rất khâm phục trình độ chuyên môn và tinh thần làm việc của các bạn Liên Xô nói chung và ông Sa-kun nói riêng mà chúng tôi gọi là "thầy". Đây chính là vị chuyên gia Liên Xô được Chính phủ Việt Nam đánh giá công trạng rất cao trong kháng chiến chống Mỹ và là người duy nhất trong các chuyên gia Liên Xô được tặng thưởng đủ bộ 3 Huân chương Chiến công hạng nhất, nhì, ba của Việt Nam. Rời Việt Nam lần cuối cùng từ sân bay Gia Lâm khi phải nằm trên cáng vì bị ốm nặng, ông nói với anh Tuấn phiên dịch: “Có lẽ tôi không còn đủ sức trở lại đây nữa rồi, hãy đỡ tôi dậy để tôi được nhìn đất nước Việt Nam lần cuối - mảnh đất thân yêu và gắn bó với tôi trong những năm khói lửa”. Khi nghe ông nói thế và chứng kiến cảnh ông cố gượng ngồi dậy hướng ánh mắt nhìn về phía những rặng tre và cánh đồng lúa xanh mướt quanh sân bay, những người đi tiễn chúng tôi ai nấy đều vô cùng ngậm ngùi cảm động trước tình cảm của ông đối với nhân dân và đất nước Việt Nam. Siết chặt tay ông, chúng tôi đều chúc ông mau khỏe rồi nhất định phải quay trở lại nơi đây để giảng bài cho các cán bộ kỹ thuật Việt Nam mà hầu hết trong số họ ông đều nhớ tên… Nhưng số mệnh đã không đáp lại mong ước của chúng tôi: Sau khi trở về Liên Xô thì kỹ sư trưởng I.P.Sa-kun đã không còn đủ sức khỏe để quay trở lại Việt Nam nữa.
NGUYỄN THỤY ANH