Một thời hoa lửa
Trong cái nắng như đổ lửa của miền Tây xứ Nghệ, chúng tôi dừng chân hỏi cô bán hàng nước nhà CCB Đào Viết Thuyết. Như đã rất thân thuộc, cô chỉ cho chúng tôi cặn kẽ từng khúc rẽ để đến nhà ông tại xóm 5, xã Đặng Sơn, huyện Đô Lương. “Ông Thuyết là một điển hình về nghị lực của quê hương Đặng Sơn đấy!”-cô hàng nước nói với theo khi xe chuẩn bị lăn bánh.
Căn nhà của ông Thuyết cũng là cửa hàng sửa chữa đồ cơ điện. Trời đã gần về trưa nhưng ông Thuyết vẫn chăm chú sửa quạt điện cho khách. Thấy chúng tôi đến, ông Thuyết dừng tay, dùng đôi nạng sắt để di chuyển và pha nước mời khách. Khi nhắc đến những ngày tháng trong lửa đạn chiến tranh, ông rưng rưng lệ và nói: “Tôi được trở về là may mắn lắm rồi, dù một phần cơ thể nằm lại nơi chiến trường. Nhiều đồng đội tôi đã mãi mãi nằm lại nơi biên cương Tổ quốc...”.
Tháng 4-1978, chàng thanh niên Đào Viết Thuyết vừa tròn 18 tuổi, cao lớn nhất vùng, ăn không biết no, làm không biết mệt. Một hôm cùng mẹ đi làm đồng, nghe mọi người kể tình hình chiến sự ở biên giới Tây Nam đang rất ác liệt, Thuyết trốn gia đình ra xã đăng ký nhập ngũ. Hôm có giấy gọi về nhà, ai cũng ngỡ ngàng. Vì thời gian gấp không kịp liên hoan, anh viết vội mấy dòng chạy sang nhà cô bạn học cùng cấp 3 Nguyễn Thị Diện, nhét vào túi áo cô thay lời chia tay rồi lên xe vào đơn vị. Huấn luyện hai tháng ở huyện miền núi Quế Phong (Nghệ An), sau đó, đơn vị hành quân vào biên giới Tây Nam, Đào Viết Thuyết được biên chế về Sư đoàn 305. Tại đây, anh được đào tạo một tháng chiến sĩ đặc công, rồi vào chiến trường. Những ngày tháng chiến đấu, đơn vị anh phối hợp với quân dân các tỉnh Tây Ninh, An Giang, Long An… đánh đuổi quân Khmer Đỏ.
Nâng ly nước mát, ông Thuyết kể tiếp, chiến tranh biên giới Tây Nam kết thúc thì lại bước vào cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc. Đơn vị ông được lệnh ra miền Bắc tiếp tục chiến đấu. Đêm 13-4-1979, ở cao điểm 510 (Đồng Đăng, Lạng Sơn), đôi chân ông đã vĩnh viễn bị mất do trúng pháo của địch.
Vượt qua gian khó
Sau một thời gian điều trị ở các quân y viện, vết thương ngày một lành nhưng đôi chân không còn nữa khiến Thuyết nhiều khi nản chí. Những lúc đó, anh lại nhớ lời Bác dạy “Thương binh tàn nhưng không phế”, nên khi ở Đoàn An điều dưỡng thương binh 4, đóng ở xã Nghi Phong, huyện Nghi Lộc (Nghệ An), anh xin cán bộ cho đi học sửa chữa đồng hồ ở Trường Dạy nghề Công nhân Kỹ thuật Việt-Đức. Ông Thuyết nhớ lại: “Lúc đó, chỉ huy đoàn rất ủng hộ nhưng băn khoăn tôi sẽ đi học hằng ngày như thế nào. Tôi báo cáo sẽ tự lo được để thủ trưởng yên tâm. Và không ngờ, tôi cũng học nghề thành công”.
Có nghề trong tay, ông Thuyết xin được về quê nhà Đô Lương mưu sinh. Một điều hạnh phúc nhất là cô bạn học cấp 3 Nguyễn Thị Diện vì cảm cái chí, nghị lực và tâm hồn đẹp đã đồng ý chuyện trăm năm với ông Thuyết vào năm 1986. Khi những đứa con chào đời, ông Thuyết bàn với vợ học thêm nghề sửa chữa điện dân dụng. Nhờ vợ đưa đón, 3 tháng sau, ông Thuyết đã học xong nghề mới. Ban đầu, trong làng, trong xã, ai bị hỏng máy bơm, quạt điện, xe đạp đều được ông sửa chữa miễn phí, một phần để nâng cao tay nghề, một phần để mọi người biết khả năng của mình. Tiếng lành đồn xa, khách hàng đến sửa chữa đồng hồ, máy bơm, quạt điện, hàn xì ngày một nhiều. Lúc có vốn, ông đầu tư mua thêm một máy xay xát lúa phục vụ bà con trên địa bàn và xây chuồng trại chăn nuôi trâu, bò, gà, vịt. Có thời điểm, gia đình ông nuôi hàng trăm con các loại, mỗi năm cho thu nhập hàng chục triệu đồng. Bên cạnh đó, ông còn nhận điểm bán vé xe đi TP Hồ Chí Minh, Hà Nội cho các nhà xe trên địa bàn huyện… Nhờ làm ăn hiệu quả, chi tiêu hợp lý nên cuộc sống vợ chồng ông ngày càng khấm khá.
Bà Nguyễn Thị Diện nắm chặt tay chồng, khuôn mặt hiện lên nỗi gian truân nhưng không giấu được niềm tự hào, bà kể: “Những lúc trái gió trở trời, vết thương tái phát nhưng ông ấy cắn răng chịu đựng, không kêu ca, phàn nàn, sợ vợ con lo thêm. Khi nhiều người biết đến tay nghề của ông, khách hàng mang đồ đến sửa ngày càng đông, làm ngày chưa đủ, ông tranh thủ làm đêm, mẹ con tôi cứ lo ông ấy ốm...”.
Trao đổi với chúng tôi, ông Đặng Xuân Tú, Bí thư chi bộ xóm 5, xã Đặng Sơn cho biết: CCB Đào Viết Thuyết là một tấm gương sáng trong đời thường. Tuy đôi chân không còn nhưng trong tư duy kinh tế, ông rất nhạy bén, sáng tạo, cần cù chịu khó. Đặc biệt, ông nuôi dạy 4 người con ăn học thành đạt. Từ nhiều năm nay, gia đình ông Thuyết đạt gia đình văn hóa tiêu biểu, 6 lần đạt gia đình văn hóa cấp huyện và tỉnh Nghệ An.
Bài và ảnh: LÊ TƯỜNG HIẾU