“Thằng xin thùng” AC-130 đợt này bắn phá dữ, xe của đơn vị thường không về đủ vì đã nằm lại do trúng bom đạn địch. Sáng hôm ấy, Trung đội trưởng Nguyễn Văn Kính, người Phú Thọ về đến đơn vị thở hổn hển: “Báo cáo anh, bọn em đi không có đèn mà vẫn bị đánh trúng, cháy mất một xe rồi! Biết làm thế nào bây giờ?”. “Anh em có việc gì không?”. “Không ạ!”. “Ừ, mất mát là không thể tránh khỏi. Thôi, đồng chí về nghỉ ngơi, chiều còn tiếp tục công việc!”.

Nói vậy nhưng trong đầu tôi bao ý nghĩ cứ bủa vây. Tình trạng này đã xảy ra mấy tháng nay. Đường 23 từ Mường Phìn xuống cao nguyên Boloven trắng phau, cây cối um tùm, anh em không bật đèn cứ thẳng băng mà chạy. Nhưng không hiểu sao vẫn bị AC-130 bắn trúng. Chưa ai tìm ra nguyên nhân. Trăn trở mãi rồi chợt bật ra ý nghĩ: “Phải chăng địch đã có thủ đoạn đánh phá mới mà ta chưa biết? Nếu vậy, phải “thử” mới biết được!”.

leftcenterrightdel
Đại tá Hà Văn Sỹ kể chuyện chiến trường tại nhà riêng. Ảnh: KHÁNH AN

Ngay chiều hôm ấy, tôi cho triệu tập 8 đảng viên lớp Hồ Chí Minh của đại đội-những chiến sĩ ưu tú tôi lựa chọn cho cuộc “thử nghiệm” này. 9 người, bao gồm cả tôi, sẽ chia làm 3 nhóm đi trên 3 xe chạy từ bản An Khăm (cây số 91, Đường 128) vào Binh trạm 36 (ở Chà Vằn, phía nam sông Bạc). Mỗi người được phát một chiếc áo giáp-là loại áo được may bằng vải bạt loại tốt theo kiểu áo “trấn thủ”, có rất nhiều túi nhỏ đựng các miếng hợp kim có thể chống được sự xuyên thủng của bom bi, mảnh bom đạn, vốn là quà tặng của bạn Liên Xô tài trợ cho quân ta. Những “chú tuấn mã” của chúng tôi bước vào cuộc “đọ sức” với địch lần này cũng được chuẩn bị chu đáo bằng hệ thống “giàn mướp” phần từ thùng xe về phía trước. Phải nói để bạn đọc hiểu rõ, “giàn mướp” là một sự sáng tạo độc đáo của cánh lái xe Trường Sơn chống lại bom đạn kẻ thù. Nó là một hệ thống khung làm bằng cây rừng được bắc từ bên trên nóc ca bin xe xuống tới ba-đờ-sốc. Bên trên khung “giàn mướp” được rải một lớp nứa đã được đập giập, xếp dày chừng 15-20cm. Lớp nứa này có tác dụng ngăn bom bi, mảnh đạn xuyên qua ca bin, xuyên qua nắp ca-pô của xe gây hỏng máy ô tô. Hai bên cánh cửa, nắp máy xe và phía sau buồng lái, chúng tôi cũng xếp nứa đập giập ốp một lớp dày.

Đúng giờ G, xe đầu tiên xuất phát, xe thứ hai, thứ ba đi sau 10 phút. Nói là “nhử” máy bay địch nhưng nhiệm vụ của chúng tôi vẫn là chở hậu cần cho Binh trạm 36. Xe đầu tiên gồm tôi chỉ huy, lái xe Nguyễn Hữu Sử, Trần Văn Thứ-y tá. Vừa  đến cây số 91, địch đã phát hiện ra chúng tôi. Đạn 40mm của địch như vãi trấu xuống thùng xe. Phập... phập... ùng... ùng... Kệ, “tuấn mã” của chúng tôi vẫn chạy. Tiếng Nguyễn Hữu Sử đanh gọn: “Đi hay dừng, thủ trưởng ơi?”. Tôi nói to: “Cứ chạy đi!”. Như một cuộc đuổi bắt với kẻ địch, dù 4 lốp sau bị thủng, chiếc ZIL-157 của chúng tôi vẫn hiên ngang lao lên phía trước. Người theo dõi các thủ đoạn của máy bay địch, người quan sát hai bên đường để tìm hầm trú tránh khi tình huống xấu xảy ra.

“Két nước vỡ rồi anh ơi, cả lốp trước nữa!”-Hữu Sử thất thanh. Lái xe cố đưa xe vào vệ đường, chiếc xe gầm lên rồi lặng phắc. Dưới ánh trăng vằng vặc, cả ta và địch đều không bật đèn nhưng mọi thứ vẫn rõ mồn một. Chiếc AC-130 tiếp tục bay vòng quanh nã đạn. Cứ hết một loạt đạn, tôi lại hô anh em nhanh chóng chạy xuống hầm-những chiếc “hầm hộ tống” được anh em công binh chuẩn bị sẵn từ đầu mùa chiến dịch, là “cứu cánh” của lái xe Trường Sơn trên đường gặp máy bay địch... Ở đâu một “con” F4H nhào tới, trút một loạt bom bi nổ nhanh, rồi một chiếc khác nhào xuống giội bom phát quang, sau cùng một chiếc tới vãi bom bi nổ chậm... Áng chừng đã diệt được ta, địch cho thu quân.

Tôi cho anh em ra tháo lốp dự phòng. Xe thứ hai của đơn vị cũng vừa chạy đến nơi ứng cứu. Chúng tôi lại tiếp tục lên đường, đến ngầm Sê Băng Hiêng bị tắc đường phía trước, xe dừng lại thì bị bắn cháy một chiếc, nhưng không có thiệt hại về người. Với đội hình còn lại, 3 hôm sau, chúng tôi đã vào giao hàng cho Binh trạm 36 an toàn.

Chuyến đi “nhử” máy bay địch của đại đội tôi đã thành công hơn mong đợi. Rút kinh nghiệm chiến đấu với toàn đơn vị, tôi đã chỉ ra mấy điểm cần lưu ý: Lâu nay, vì không hiểu địch nên anh em lái xe không ngụy trang kín đáo cho xe, nhất là phần đầu máy và ống xả-nơi tỏa nhiệt nên dù đêm tối thì địch vẫn “nhìn” ra được xe ta do AC-130 có thiết bị hồng ngoại; chuẩn bị cho mỗi chuyến đi phải củng cố vững chắc hệ thống che chắn, mặc áo giáp, đội mũ sắt, đi giày; khi chuẩn bị vượt qua đoạn đường trống phải chú ý nghe tiếng máy bay mà dừng xe, tắt máy và nhanh chóng tìm “hầm xương cá” để bảo đảm an toàn cho xe hoặc tìm đường tránh, đường kín để chạy tiếp... Những kinh nghiệm này đã trở thành “kim chỉ nam” cho hoạt động của chúng tôi, giảm thương vong đáng kể cho đơn vị những ngày chiến đấu trên đất bạn Lào.

(*) Ghi theo lời kể của Đại tá Hà Văn Sỹ, nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Phó cục trưởng Cục Xăng dầu, Tổng cục Hậu cần

THU THỦY (*)