“Chiến tranh là thế, tôi tưởng từng chết đi rồi được sống lại. Nghĩ mình may mắn hơn bao đồng đội đã ngã xuống, tôi phải làm một điều gì đó đền đáp” - Cựu chiến binh (CCB) Quân tăng cường Thủ đô Phạm Văn Thảo, 67 tuổi, ở phố Hồ Ba Mẫu (Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ… 

Nhường sự sống cho đồng đội

 Năm 18 tuổi, biết chuyện Thảo tình nguyện nhập ngũ vào Quân tăng cường Thủ đô, cả nhà lo lắng. Một chàng trai Hà thành thư sinh lại chưa xa nhà bao giờ, vào quân ngũ liệu Thảo có chịu được gian khổ. Sau 6 tháng huấn luyện ở xã Đại Mạch, huyện Đông Anh, Thảo được bắn đạn thật, ném lựu đạn, nhảy xe tăng, hành quân bộ hàng chục ki-lô-mét. Thấy Thảo ngày một rắn rỏi, chín chắn, ai cũng mừng.

Tháng 2-1971, Thảo lên đường vào Nam chiến đấu. Anh gia nhập Đại đội 4, đơn vị pháo binh trực thuộc Bộ tư lệnh Trường Sơn, sau đó biên chế vào Tiểu đoàn 86, thuộc Trung đoàn 210. Mùa khô năm 1972, đang chiến đấu ở chiến trường Savannakhet (Lào), đơn vị Thảo nhận lệnh hành quân thần tốc về Đông Nam Bộ để bảo vệ sân bay Lộc Ninh. Ông Thảo nhớ lại: “Lúc ấy bọn ngụy đồn thổi, Quân Giải phóng không có tim và mọc đuôi sau lưng. Mỗi lần chúng tôi tắm sông là bà con lại dắt nhau ra xem. Nhưng sống với bộ đội, bà con mới hiểu Quân Giải phóng có trái tim nhân từ”. Hiệp định Paris được ký kết, trong lúc thực hiện việc trao trả tù binh tại sân bay Lộc Ninh, đơn vị Thảo đón một nữ chiến sĩ cách mạng bị địch bắt và tù đày, đó là chị Võ Thị Thắng-người nổi tiếng với “nụ cười chiến thắng” trước quân thù. Hôm ấy, nghe chị Thắng kể những tháng ngày bị giam cầm, chịu tra tấn nhưng vẫn kiên định, Thảo như được tiếp thêm sức mạnh.

leftcenterrightdel
Ông Thảo (thứ hai, từ trái sang) và những người đồng đội thương binh. Ảnh: THÙY NGÂN.

Sờ lên bả vai không còn nguyên vẹn, ông Thảo hoài niệm. Ngày 14-3-1975, đơn vị ông được giao nhiệm vụ bảo vệ tuyến đường Tây Ninh-Sài Gòn, khu vực huyện Dương Minh Châu. Đang ngồi trên mâm pháo, một tia lửa xanh lóe sáng, cánh tay bên trái của Thảo tê dại. Máu tuôn ra xối xả. Anh ngã vào vách công sự. Hai đồng chí quân y mang cáng đến cấp cứu. Nhìn sang bên cạnh thấy đồng đội nằm quằn quại, Thảo thì thào: “Các đồng chí để tôi lại, cáng anh em ra trước đi. Đằng nào tôi cũng không qua khỏi…” rồi lịm đi. Tối hôm đó, Thảo được đưa về trạm quân y tiền phương. Đội phẫu định cắt đứt cánh tay của anh để cứu mạng sống nhưng rồi lại thôi vì vết thương đã quá nặng. Nghĩ Thảo sẽ không qua khỏi, đơn vị đã chuẩn bị hậu sự. Vậy mà nửa đêm, Thảo tỉnh dậy xin lương khô vì... đói. Sau lần đó, Phạm Văn Thảo được trao tặng Huân chương Chiến công Giải phóng hạng Nhì.

Đất nước thống nhất, Thảo trở về Hà Nội, thi đỗ vào Trường Đại học Luật Hà Nội. Sau đó được Sở Lao động-Thương binh và Xã hội TP Hà Nội nhận vào làm ở Ban Chính sách, chăm lo việc giải quyết chế độ cho thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ. Ông Thảo nhớ lại: “Một lần ghé thăm Trường Nguyễn Viết Xuân, nơi cưu mang con em các liệt sĩ, thương binh học tập, tôi không khỏi xúc động. Lúc bấy giờ đất nước đang có chính sách cử lao động đủ 18 tuổi ra nước ngoài, tôi đề xuất đưa các em đi”. Từ năm 1980 đến 1986, ông Thảo đã làm hồ sơ, giải quyết thủ tục cho hàng trăm em mồ côi ra nước ngoài lao động.

Trước năm 1997, khi đơn vị tổ chức các hội nghị, ông Thảo đều phải đi thuê người biểu diễn văn nghệ. Thế rồi, ông nảy ra ý tưởng thành lập Câu lạc bộ (CLB) tiếng hát thương binh Thủ đô với 30 thành viên. Năm 2002, CLB được Chủ tịch nước Trần Đức Lương ghé thăm và động viên: “Các đồng chí là thương binh, dù thân thể không còn lành lặn nhưng vẫn cất lên lời ca tiếng hát, yêu đời, lạc quan, đồng thời lan tỏa cảm hứng vươn lên cho nhiều người khác, đó là điều quý giá”. Điều đáng mừng là từ CLB ấy đã nhân rộng ra thành các CLB tiếng hát thương binh nhỏ ở các quận, huyện, mà hạt nhân chính là những thành viên của CLB tiếng hát thương binh Thủ đô.

Tấm vé số độc đắc và tấm lòng thiện nguyện

“Chú ơi, tập vé của chú trúng một giải độc đắc và 9 giải khuyến khích rồi. Chúc mừng chú!”, tiếng nói như hét vào tai của cô bé bán vé số khiến ông Thảo cảm giác nhẹ bỗng, tựa như lạc vào không trung. Năm ấy, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tổ chức cho nhân viên đi biển nghỉ mát. Ông Thảo bàn với vợ: “Người anh thương tật, lại chi chít sẹo thế này, ra biển cởi áo thì xấu hổ lắm. Thôi, cơ quan cho 10 nghìn đồng nếu ai không đi, mình nhận nhé. Đây cũng là một khoản tiền không nhỏ”. Thế rồi ông Thảo lấy tiền mua 10 tờ vé số. Không ngờ, một vé trúng giải đặc biệt, 9 vé còn lại giải khuyến khích. “Lúc ấy cảm giác sung sướng đến khó tả. Tôi đến Công ty Xổ số Hà Tây (trước đây) nhận một nửa giải thưởng là hiện vật, còn lại là tiền mặt. Ngay từ giây phút ấy tôi đã nghĩ đến chuyện sẽ trả ơn cuộc đời…”.

Năm 1996, ông Thảo kêu gọi một số CCB Quân tăng cường Thủ đô về xã Đại Mạch, huyện Đông Anh đến các gia đình năm xưa đã cưu mang họ. Đồng chí Vương Xuân Đề lúc bấy giờ là Chủ tịch UBND xã Đại Mạch, cũng là lính tăng cường Thủ đô đã tổ chức một cuộc họp tri ân đồng đội. Ông Thảo nhớ lại: “Có gặp mới biết, nhiều đồng đội gia cảnh khó khăn, bản thân thương tật, con cái thì không có công ăn việc làm. Bây giờ nếu chỉ giúp bằng một khoản tiền nhỏ rồi cũng tiêu hết, chi bằng cho họ cần câu, một công việc may ra thoát khỏi cơ hàn”. Nói là làm, ông Thảo tìm hiểu thị trường và quyết định thành lập Công ty Cún-Miu, chuyên về buôn bán thức ăn nhập khẩu từ Đức cho chó mèo, với 5 cửa hàng đại lý tại Hà Nội. Công ty đã tạo công ăn việc làm cho gần 20 lao động là con em của các thương binh, liệt sĩ. Ngoài ra, ông Thảo còn kết hợp với một số CCB thành lập hai công ty cổ phần: Công ty TNHH Thương mại Thịnh Sơn chuyên về trông giữ xe ô tô tại khu vực Đền Lừ (Hoàng Mai, Hà Nội) và Công ty Cổ phần Thương binh An Hoàng Phúc, là hệ thống chuỗi nhà hàng ăn uống trên địa bàn Hà Nội.

Chúng tôi có mặt tại điểm trông giữ xe ô tô tại khu vực Đền Lừ, tại cửa ra vào, ông Vũ Quang Hải, 67 tuổi, thương binh hạng 1/4 ngồi trên xe lăn ghi vé cho khách. Ông Hải tâm sự: “Tôi là bộ đội lái xe Trường Sơn. Một lần lái xe qua Trị-Thiên thì dính mìn chống tăng. Xe tôi đi đầu nên bị nặng nhất. Sau lần đó tôi phải cưa mất cả hai chân, một mắt bị mù. Tôi bi quan lắm, cứ nghĩ thân tàn ma dại chẳng làm được gì, rồi may mắn được Thảo gọi vào làm cho công ty. Công việc nhẹ nhàng, mỗi tháng được 3 triệu đồng, ăn cơm trưa tại công ty. Tôi thấy cuộc đời lại như mở ra trước mắt”. Hiện tại, công ty đang có 23 thương binh với mức lương trung bình 5 triệu đồng/tháng. Hơn 10 năm qua, ông Thảo đã tạo công ăn việc làm cho hàng trăm thương binh. Cưu mang, tạo công ăn việc làm, dựng vợ gả chồng cho nhiều con em liệt sĩ, thương binh khó khăn. Cùng với Hội Cựu Quân tăng cường Thủ đô, ông Thảo đã bỏ tiền túi giúp đỡ tặng quà nhiều gia đình chính sách, neo đơn tại các địa bàn dân cư từng nuôi giấu bộ đội. Tấm lòng ông Thảo được nhiều người cảm phục.

Cách đây chưa lâu ông Thảo gặp một nữ Việt kiều làm nghề dệt may ở nước Nga. Phải khá lâu, ông Thảo mới nhận ra đó là cô bé Lê Thị Phượng, ở huyện Phúc Thọ, TP Hà Nội từng có lần gửi thư tay cho ông. Bức thư khiến ông không khỏi xúc động, tự hào: “Chú Thảo ơi, bố cháu hy sinh trên chiến trường khi cháu tròn hai tuổi, mẹ cháu đi bước nữa. Từ nhỏ cháu đã lớn lên trong ngôi trường Nguyễn Viết Xuân. Thật may mắn khi cháu được gặp chú và sang nước Nga lao động. Cuộc đời cháu được sinh ra lần nữa. Chú là người cha thứ hai trong cuộc đời cháu…”. 

PHẠM KIÊN