Đã từng gặp chung cùng Sư đoàn 2 nhưng có riêng một ngày dành cho chị em đơn vị vận tải là điều khiến ai nấy đều bất ngờ. Vậy mà Ban liên lạc truyền thống của đại đội đã làm được từ nguồn kinh phí vận động của các nhà tài trợ. Từ nhiều tháng nay, các thủ lĩnh của đại đội như chị Tuyết, chị Lan tất bật ngược xuôi tìm mọi cách liên lạc với đồng đội và mời bằng được họ về, đài thọ tiền tàu xe với người khó khăn. Đêm trước, nhà khách sôi động hẳn lên khi đón các cựu nữ quân nhân da mồi, tóc bạc. Đông nhất là các chị quê ở Quảng Nam, Đà Nẵng, Quảng Ngãi. Có người theo chồng ra tận Hải Dương, hôm nay cũng có mặt. Dấu ấn thời gian hằn sâu trên gương mặt khắc khổ nhưng tiếng cười nói vẫn rất trẻ trung như ngày nào.
    |
 |
|
Cựu nữ quân nhân Đại đội 3 và các đại biểu chụp ảnh lưu niệm trong ngày gặp mặt. Ảnh: HÀ MY |
Năm 1966, giữa giai đoạn chiến tranh ác liệt, Tiểu đoàn Vận tải 19 được bổ sung một đại đội nữ với quân số gần 100 người, được gọi tắt là C3. Các cô gái tuổi 15-18, trắng trẻo, hồn nhiên vừa mới vào chiến trường đã nếm ngay gian khổ, ác liệt. Mặt trận rèn luyện các cô trở thành những kiện tướng “chân đồng, vai sắt” chuyển đạn, tải thương, phục vụ chiến đấu. Mọi người bồi hồi nhắc đến liệt sĩ Huỳnh Thị Bốn. Ngày ấy, chị được phân công cùng một tổ vào một bản đồng bào mua gạo, heo cho hậu cứ. Mưa to, suối sâu, lũ cuồn cuộn, người ở nhà cứ thắc thỏm tính mạng đoàn công tác và cũng không mong có được lương thực mang về. Vậy mà nhờ nắm chắc địa hình, giỏi bơi lội, chị Bốn đã đưa hàng về đầy đủ, an toàn. Một lần ở Quảng Nam, chị xung phong đi trinh sát đưa đơn vị hành quân vượt tuyến. Khi phát hiện địch, chị dũng cảm nổ súng, chấp nhận hy sinh để báo động cho người đi sau. Trận đánh ở chân núi Liệt Kiểm, Hiệp Đức (Quảng Nam), tháng 8-1967, Đại đội trưởng Đại đội 3, Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 1, Sư đoàn 2 Mai Tiến Mỹ (sau này là Sư đoàn trưởng) bị thương nặng. Vừa lúc đó, 4 cô gái của Đại đội 3 đã có mặt kịp thời, khiêng thương binh về đội phẫu. Mưa phùn, mảnh đạn cựa quậy nhức buốt, máu tràn phổi, vẫy tay các cô dừng lại, anh thương binh thều thào nửa mê nửa tỉnh: “Tôi lạnh lắm, chắc chết mất”. Nghe vậy, các nữ cứu thương chạy vào nhà dân. Một lúc, họ mang về một nắm tranh săn, loại lá bà con ở đây dùng để lợp nhà và khẩn trương vừa đi theo đồng đội vừa đốt tranh hơ qua hơ lại dưới võng. Nhờ vậy, họ đã sưởi ấm và cứu được thương binh.
45 năm luôn hỏi thăm tìm ân nhân, Sư đoàn trưởng Mai Tiến Mỹ đã gặp được hai nữ quân nhân vào năm 2012. Tại cuộc hội ngộ ở Đà Nẵng lần này, câu chuyện xúc động đã lan truyền cả đại đội. Mọi người vây quanh hai nhân vật chính thông minh, nhanh trí ấy là chị Nguyễn Thị Vân (Đà Nẵng) và chị Nguyễn Thị Roa (Bình Định) khiến các chị bẽn lẽn như thời con gái. Chị Lê Thị Thu, nữ chính trị viên đầu tiên của đại đội, không kìm được giọt nước mắt khi gặp lại những đứa em một thuở. Chị trầm ngâm: “Ngày ấy ai cũng trẻ lắm, vậy mà can trường không thua kém nam nhi. Có người như cô Hương ốm nhom, khiêng thương binh nặng quá, hai chân đi cứ run run. Để khỏi ngã, cô bám ngón chân thật chặt xuống đất, về đến nơi, ngón chân toét máu đến là tội. Ăn uống kham khổ, nhiều cô sốt rét xanh mướt, vậy mà bảo ở nhà, không ai chịu”. Người được chị em suy tôn “khỏe như đàn ông” thời đó là nữ quân nhân Huỳnh Thị Diện, quê ở Hòa Hải, Ngũ Hành Sơn. Vẫn dáng người cao to, chị Diện cười rộn rã: “Ngày đó sung lắm, làm được gì là làm, đâu tiếc sức. Yếu thì hai cô một đầu, khỏe như mình thì nhận một đầu. Thương binh chỉ cần chậm trễ một chút là cơ hội sống không còn. Về hưu rồi, mình vẫn hăng hái chuyện địa phương. Bởi cứ nghĩ đến ngày xưa thì tất cả vất vả bây giờ không nhằm nhò gì”. Tháng 7-1970, Đại đội 3 nữ cùng tiểu đoàn được lệnh hành quân ra Đường 9-Nam Lào. Gần một tháng rưỡi băng rừng, vượt dốc đá, đi không ngưng nghỉ, đoàn đã kịp thời có mặt phục vụ chiến đấu cho cả sư đoàn. Từ cao nguyên Bô-lô-ven trên đất bạn, quay trở lại Kon Tum đánh Đắc Tô-Tân Cảnh, những đôi chân vạn dặm lại cùng sư đoàn làm nên chiến công lừng lẫy. Với những thành tích của mình, năm 1974, Đại đội 3 nữ vận tải đã được Nhà nước tuyên dương Anh hùng LLVT nhân dân.
Trung tướng Nguyễn Trung Thu, nguyên Phó tổng Tham mưu trưởng, nguyên Tư lệnh Quân khu 5, trở thành nhân vật đặc biệt trong cuộc gặp hôm ấy. Là chiến sĩ Sư đoàn 2 những ngày chiến tranh, ông vẫn nhớ như in kỷ niệm của đơn vị dành cho cậu em út. Khi thì nắm cơm vắt quý báu hay nắm rau rừng, nắm ốc bắt ở bờ suối. Nhiều nơi đi qua, chứng kiến bọn Mỹ thả chất độc hóa học trắng xóa một vùng mà thương các chị đang ở đâu đó dưới cánh rừng trụi lá. Nắm tay cựu nữ quân nhân Nguyễn Thị Phi, Bùi Thị Nhung ở xã Bình Định (Thăng Bình, Quảng Nam) gầy gò, còi cọc vì bệnh tật triền miên, ông nhắc nhở Ban liên lạc đại đội phải nắm hết những trường hợp bị chất độc da cam để báo với cơ quan chức năng làm các chế độ đãi ngộ xứng đáng, thêm vào mức hưởng trợ cấp ít ỏi hiện nay, góp phần cải thiện cuộc sống của các chị.
HỒNG VÂN