Để xây dựng Điểm cao 529 thành một căn cứ “pháo đài” vững chắc nhằm giữ thế phòng thủ, địch điều tiểu đoàn 1 (trung đoàn 45, sư đoàn 23 ngụy) gồm 3 đại đội bộ binh, một đại đội pháo hỗn hợp, một đoàn “bình định nông thôn”, một đội tâm lý chiến, một trung đội thông tin với các loại hỏa lực mạnh như pháo 105mm, cối 81mm, cối 61mm, đại liên, trung liên, M79… lên đây án ngữ. Trên điểm cao, địch bố trí hệ thống lô cốt dày đặc, nối với nhau bằng hệ thống giao thông hào. Sở chỉ huy tiểu đoàn đóng ở đỉnh điểm cao, có hầm bí mật hình chữ T, sâu 3,5m, rộng 12m, dài 16m, phía trên lát gỗ và bao cát rất dày. Quanh đó là bộ phận thông tin, tâm lý chiến, bình định nông thôn. Tên tiểu đoàn trưởng ở sở chỉ huy, tiểu đoàn phó ở khu pháo hỗn hợp, hai đại đội bộ binh bố trí ở hai tuyến lô cốt, đại đội còn lại cảnh giới, lùng sục vòng ngoài nhằm sớm phát hiện các hoạt động của ta. Quanh cứ điểm, chúng đào đất tạo thành vách cao, rải hàng rào bùng nhùng và bố trí rất nhiều mìn nổ. Cấu trúc phòng thủ liên hoàn vững chắc lại khống chế điểm cao có lợi nên lực lượng địch ở đồi Cư M’gar rất chủ quan, ngạo mạn.

leftcenterrightdel
Đại tá Nguyễn Văn Xích và vợ. Ảnh: Việt Hùng

Đầu năm 1970, sau khi cân nhắc, đánh giá tình hình, Đảng ủy-Bộ tư lệnh tiền phương B3 quyết định giao cho Tiểu đoàn Đặc công 401 (Tỉnh đội Đắc Lắc) khẩn trương hoàn thành mọi công tác chuẩn bị, tấn công tiêu diệt Điểm cao 529, lập thành tích chào mừng kỷ niệm lần thứ 80 Ngày sinh của Bác. Mọi công tác chuẩn bị đã hoàn tất, chiều 10-5-1970, đồng chí Nguyễn Xuân Bảo, Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 401 trực tiếp chỉ huy đơn vị hành quân đến vị trí tập kết thứ nhất. Sáng sớm hôm sau tiếp tục hành quân đến vị trí tập kết cuối cùng ở phía đông Điểm cao 529, tiến hành sinh hoạt động viên tư tưởng, bổ sung nhiệm vụ và xây dựng quyết tâm chiến đấu cho bộ đội.

Đúng 1 giờ ngày 12-5, trên hướng chủ yếu tây bắc, đồng chí Phan Thành Yên, Đại đội trưởng Đại đội 308 phân công hai đồng chí dùng bộc phá đánh xuống miệng hầm chỉ huy làm hiệu lệnh cho toàn đơn vị tấn công. Trên các hướng, bộ đội dùng tiểu liên, thủ pháo, B40 nhanh chóng tiêu diệt hết mục tiêu này đến mục tiêu khác. Trong 15 phút đầu, địch không kịp trở tay, bị tê liệt hoàn toàn. Tuy nhiên, khi Tổ 1 mũi chủ yếu vừa diệt xong sở chỉ huy và phát triển sang đánh khu thông tin thì địch bất ngờ chống trả quyết liệt. Đồng chí giữ B40 trúng đạn hy sinh, hết thủ pháo, toàn tổ phải vượt ra phía cửa mở. Trên hướng Tổ 2, tuy bị thương nặng nhưng đồng chí Lê Văn Thế, Đại đội phó, Tổ trưởng vẫn cố bò lên dùng hỏa lực tiêu diệt các khẩu pháo để bộ đội xung phong đánh vào khu pháo, xe. Hết thủ pháo, Tổ 3 cử người quay lại lấy của lực lượng dự bị tiếp tục chiến đấu và cử người đưa thương binh, tử sĩ ra ngoài.

Trên hướng thứ yếu, dưới sự chỉ huy trực tiếp của đồng chí Nguyễn Văn Xích, Tiểu đoàn phó, các chiến sĩ Đại đội 310 đánh từ đông nam lên tây bắc. Khi Tổ 3 đánh đến lô cốt thứ 6 thì có một tên địch ôm đầu chạy ra, anh em liền trói lại một chỗ rồi tiếp tục tấn công tiêu diệt các mục tiêu khác. Đến 3 giờ 30 phút vẫn không bắt liên lạc được với mũi chủ yếu, hết đạn, đồng chí Nguyễn Văn Xích lệnh cho toàn mũi giải quyết thương binh, tử sĩ, thu chiến lợi phẩm và rút quân.

Phát hiện đội hình của ta, địch trong cứ điểm sử dụng hỏa lực bắn mạnh về phía cửa mở. Từ trên không trung, hai chiếc trực thăng điên cuồng quần lượn, bắn như vãi đạn vào khu vực hàng rào bùng nhùng. Bị địch giam chân, sau 15 phút, phần lớn lực lượng mũi thứ yếu vẫn chưa ra khỏi cửa mở, mũi trưởng buộc phải lệnh cho bộ đội rút quân theo đường khác. Đồng chí Nguyễn Xuân Uẩn, Tổ trưởng Tổ 3 bị trúng đạn, khi bò ra khỏi hàng rào thì kiệt sức, lả đi. Sáng hôm sau, anh được một cụ già sống ở gần đó phát hiện và cõng đến khu vực an toàn, đợi đơn vị đến đón.

Theo đài kỹ thuật và cơ sở báo về, trận này ta tiêu diệt và làm bị thương 210 tên địch, trong đó có tên tiểu đoàn trưởng, một đại đội trưởng và nhiều sĩ quan quan trọng, bắt sống 2 tên, phá hủy 2 pháo 105mm, 1 cối 106,7mm, 3 cối 81mm, 6 xe quân sự, đốt 2 kho chứa lương thực, thực phẩm, rải 600 tờ truyền đơn và treo cờ giải phóng trên nóc hầm chỉ huy địch… Ta có 6 đồng chí hy sinh, bị thương 10 đồng chí.

Trận đánh “suối Ea Tul chảy ngược” là đòn chí tử khiến kẻ địch hoang mang, sa sút tinh thần chiến đấu, tạo được niềm tin, phấn khởi cho người dân trong vùng. Theo Đại tá Nguyễn Văn Xích, nguyên Tiểu đoàn phó Tiểu đoàn Đặc công 401: “Đây là một trận đánh tiêu biểu về mọi mặt của đặc công bộ đội địa phương tỉnh Đắc Lắc. Tham gia trận đánh này đều là những cán bộ tinh nhuệ, có kinh nghiệm thực tế chiến đấu từ cấp trung đội trưởng trở lên. Cách đánh của ta là bí mật, bất ngờ luồn sâu, lót sẵn, đồng loạt nổ súng tiến công, từ trong đánh ra, từ ngoài đánh vào, đánh sâu, đánh hiểm, đánh nhanh, diệt gọn, hiệp đồng chặt chẽ. Những kinh nghiệm rút ra từ trận đánh có giá trị thực tiễn rất lớn trong chiến đấu và huấn luyện kỹ, chiến thuật đặc công cho các đơn vị về sau”.

AN KHANG