Dấu ấn văn hóa Nga trong dòng chảy lịch sử 100 năm nhiều biến cố

SỰ KIỆN VĨ ĐẠI VÀ “TÂM HỒN NGA ĐẦY BÍ ẨN”

Bà Natalia Valerievna Shafinskaia: Cuộc Cách mạng Tháng Mười là sự kiện đầy ý nghĩa của thế kỷ 20 và có ảnh hưởng to lớn đến lịch sử của toàn nhân loại. Qua cuộc cách mạng đó, Nga, sau là Liên Xô đã tìm ra được con đường phát triển của mình, đồng thời là tấm gương cho nhiều nước noi theo, đi theo trở thành hệ thống xã hội chủ nghĩa. Trong nhiều thập kỷ, hệ thống do Liên Xô đứng đầu đã có những đóng góp to lớn vào tiến trình lịch sử của nhân loại.

Bà Natalia Valerievna Shafinskaia giới thiệu chương trình "Những ngày văn hóa Nga tại Việt Nam", tháng 10-2017. Ảnh: Hoàng Anh 

Bà Natalia Valerievna Shafinskaia: Ở đây, tôi muốn nói đến dấu ấn tích cực của văn hóa Nga và con người Nga trong một thế kỷ qua. Về lĩnh vực văn hóa, nền văn hóa Nga với nội hàm rộng, bao gồm cả nền văn hóa Nga tinh túy được kế thừa từ quá khứ-nền văn hóa Nga kinh điển, cũng như văn hóa Nga từ sau thời Xô viết thành nền văn hóa Nga hiện đại. Có thể nói, văn hóa Xô viết được phát triển trên nền tảng của nền văn hóa Nga truyền thống vĩ đại, trở thành một hiện tượng lịch sử không thể phủ nhận. Nó đã tạo nên nhiều giá trị chân chính cho nhân loại, đạt được những thành tựu xuất sắc, được cả thế giới ngưỡng mộ và khâm phục. Cả các lĩnh vực cấu thành của nền văn hóa Nga-Xô viết như văn học, nghệ thuật (hội họa, điện ảnh, sân khấu, âm nhạc…), thể thao, kiến trúc… với những kiệt tác văn học như: “Sông Đông êm đềm” của Sholokhov, tiểu thuyết “Người mẹ” của Maksim Gorky, thơ của Yesenin; các bản giao hưởng của Prokofiev, Shostakovich, Tchaikovsky, Glinka…; các vở ba lê như “Hồ thiên nga”, các bộ phim kinh điển như: “Đàn sếu bay qua”, “17 khoảnh khắc của mùa xuân”, “Moscow không tin vào nước mắt”…  cùng rất nhiều tuyệt tác và thành tựu văn hóa khác gắn với con người Nga cụ thể đã đóng góp một phần không thể thiếu, tạo nên diện mạo của nền văn hóa chung của nhân loại thế kỷ 20, đầu thế kỷ 21.

PV: Theo bà thì đâu là những đặc trưng cơ bản của con người Nga?

Bà Natalia Valerievna Shafinskaia: Ở Nga có một câu rất hay, đại ý: Nước Nga-tâm hồn mênh mông. Nói cụ thể hơn về đặc trưng tiêu biểu của người Nga trải qua các giai đoạn phát triển của mình vẫn không thay đổi, theo tôi đó là lòng mến khách và tính phóng khoáng, rộng rãi về bản chất, không so đo tính toán thiệt hơn. Cả hai nét tính cách này tạo nên bản chất tiêu biểu của người Nga là tốt bụng.

Tất nhiên, nếu tổng hợp cả những đặc điểm tính cách khác của người Nga được hình thành trong quá trình lịch sử thì chúng tạo nên một “tâm hồn Nga đầy bí ẩn” mà khám phá ra được luôn là điều thú vị đối với mỗi người nước ngoài. Đó không phải ý kiến chủ quan của riêng tôi, mà cũng là ý kiến của nhiều bạn bè, trong đó có rất nhiều các bạn Việt Nam.

“CON TÀU MỚI” CỦA TÌNH HỮU NGHỊ

PV: Với tư cách là Giám đốc Trung tâm Khoa học và Văn hóa Nga tại Việt Nam, bà cho biết lý do ra đời của trung tâm rất đặc biệt này?

Bà Natalia Valerievna Shafinskaia: Ngày 27-9-2003, trong Lễ khánh thành Trung tâm Khoa học và Văn hóa Nga tại Thủ đô Hà Nội, nữ du hành vũ trụ đầu tiên Valentina Vladimirovna Tereshkova, khi đó là Giám đốc Trung tâm Văn hóa Nga ở nước ngoài-Roszarubercentre (sau này đổi tên thành Cơ quan Hợp tác Nga-Rossotrudnichestvo), đã để lại trong sổ vàng những dòng chữ sau đây: “Tôi hết sức vui mừng là “một con tàu mới” đã được phóng lên quỹ đạo của tình hữu nghị Nga-Việt, đó là Trung tâm Khoa học và Văn hóa Nga tại Hà Nội. Tôi hy vọng “ngôi nhà này” sẽ là nơi thu hút tất cả những ai yêu nước Nga”.

Kể từ ngày ra đời đáng ghi nhớ đó, 14 năm qua, trung tâm là đại diện xứng đáng cho quốc gia của mình là Liên bang Nga, tiến hành các hoạt động đa diện trong lĩnh vực quan hệ công chúng, văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh doanh và các khía cạnh khác trong quan hệ hợp tác nhân văn giữa Nga và Việt Nam, qua đó phát triển, củng cố quan hệ hữu nghị Nga-Việt.

Bà Natalia Valerievna Shafinskaia. Ảnh: Thanh Tuấn 

Bà Natalia Valerievna Shafinskaia: Quan hệ hữu nghị, hợp tác và đối tác chiến lược đã gắn kết Nga và Việt Nam. Đó cũng chính là cơ sở thuận lợi cho phép trung tâm thực hiện có hiệu quả các dự án quy mô lớn và các chương trình, bao gồm cả cấp quốc gia và quốc tế. Tôi có nêu một số ví dụ: Trong giai đoạn 2006-2017, tổ chức ở cấp độ quốc gia “Những ngày tiếng Nga”, “Những ngày văn hóa Nga tại Việt Nam” năm 2008-2010 đã mở các văn phòng và trung tâm của “Thế giới Nga” ở một số trường đại học tại Hà Nội, Đà Nẵng và TP Hồ Chí Minh; trong năm 2012-2016, Trung tâm Khoa học và Văn hóa Nga cùng với Trung tâm Hợp tác chiến lược thuộc Duma Quốc gia Liên bang Nga thực hiện tại Việt Nam dự án kinh doanh đổi mới công nghệ “Các công ty Nga trong không gian kinh tế Việt Nam: Chiến lược của quan hệ đối tác”...

Bên cạnh đó, hằng năm, với sự tham gia của các tỉnh, thành phố Việt Nam, tại cơ sở trung tâm còn tổ chức biểu diễn các bài hát Nga, các cuộc thi (vẽ, sáng tác văn học, tiểu luận, bài luận), Olympic tiếng Nga và các môn kỹ thuật. Những người giành chiến thắng trong các cuộc thi Olympic được trao học bổng (chỉ tiêu) để đi du học trong các trường đại học tại Nga. Năm học 2017-2018, Chính phủ Liên bang Nga đã cấp cho Chính phủ Việt Nam 953 chỉ tiêu.

Ngoài ra, chúng tôi cung cấp cho các trường đại học và phổ thông Việt Nam có dạy tiếng Nga các sách văn học và giáo trình tiếng Nga mới, xây dựng các chương trình giáo dục đa phương tiện. Từ năm 2012 đến nay, hằng năm tổ chức dịch và giới thiệu các tác phẩm văn học Nga sang tiếng Việt theo “Dự án Tổng thống Nga”; soạn thảo các bộ sách giáo khoa và giáo trình mới về chuyên ngành du lịch, quản trị khách sạn và dịch vụ trong khuôn khổ hợp tác với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam; tổ chức Hội nghị khoa học khu vực quốc tế “Tiếng Nga tại các nước Đông Nam Á”...

Ngày nay, Trung tâm Khoa học và Văn hóa Nga tại Hà Nội chiếm một vị trí nổi bật không chỉ trong không gian văn hóa của Việt Nam, là “cầu nối” vững chắc và đáng tin cậy trong quan hệ hữu nghị Nga-Việt, mà còn hoàn toàn xứng đáng giữ một vị trí hàng đầu trong số các trung tâm của Nga tương tự đang hoạt động tại khu vực Đông Nam Á.

PV: Có nhiều năm sống và làm việc tại Việt Nam, rất hiểu lịch sử, văn hóa và con người Việt, nếu nói một cách ngắn gọn nhất về điểm tương đồng giữa văn hóa, con người của hai nước Nga và Việt Nam thì bà sẽ nói gì?

Bà Natalia Valerievna Shafinskaia: Nét tương đồng đó chính là lòng yêu chuộng hòa bình nhưng sẵn sàng chiến đấu đến cùng để bảo vệ hòa bình, độc lập và tự do; tiến hành những hoạt động nhân văn và nhân đạo vì những mục đích cao cả của nhân loại.

PV: Trân trọng cảm ơn bà!

TRẦN HOÀNG - BÍCH TRANG(thực hiện)