Phóng viên (PV): Ngày 13-5-1955 là ngày giải phóng TP Hải Phòng. Đồng chí có cảm nghĩ gì về sự kiện trọng đại này của Đảng bộ, nhân dân, LLVT thành phố?

Đại tá Vũ Văn Mến: Giải phóng TP Hải Phòng ngày 13-5-1955 là một sự kiện lớn của đất nước và dân tộc ta, đánh dấu kết thúc cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp, đưa miền Bắc (từ vĩ tuyến 17 trở ra) bước vào giai đoạn cách mạng mới, xây dựng chủ nghĩa xã hội và trở thành hậu phương lớn của cách mạng miền Nam tiếp tục đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước.

70 năm trôi qua, nhưng ngày giải phóng TP Hải Phòng mãi mãi khắc sâu trong tâm trí người dân đất cảng. Tôi đã được gặp, nghe các lão thành cách mạng, những nhân chứng lịch sử từng chứng kiến sự kiện cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn 320 và các đơn vị Khu Tả ngạn (Quân khu 3 ngày nay) cùng LLVT địa phương tiếp quản TP Hải Phòng, kể lại về giờ phút vinh quang, hào hùng của TP Hải Phòng, thành phố được Bác Hồ khen ngợi “Trung dũng-Quyết thắng”. Ngày 13-5-1955, trên khắp phố phường Hải Phòng, cờ đỏ sao vàng tung bay rực rỡ. Hàng vạn đồng bào, già trẻ, gái trai, đủ các tầng lớp nhân dân với gương mặt tươi vui, phấn khởi, hoan nghênh bộ đội và cán bộ về tiếp quản. Đến ngày 15-5-1955, tên lính Pháp cuối cùng rời khỏi bến Nghiêng (Đồ Sơn, Hải Phòng), miền Bắc sạch bóng quân thù. Giải phóng Hải Phòng là kết quả vẻ vang sau những năm tháng trường kỳ kháng chiến gian khổ, hy sinh, đoàn kết chiến đấu và đấu tranh với kẻ thù của quân và dân ta, trong đó có LLVT TP Hải Phòng. Đó cũng là dấu mốc mở ra một chương mới, thời kỳ phát triển mới để xây dựng Hải Phòng trở thành một trong những trung tâm công nghiệp, kinh tế, thương mại và quốc phòng trọng yếu của miền Bắc, góp phần quan trọng xây dựng miền Bắc vững mạnh, trở thành hậu phương lớn của tiền tuyến lớn miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

leftcenterrightdel
 Đại tá Vũ Văn Mến.

PV: Để có được ngày giải phóng, quân và dân TP Hải Phòng đã trải qua các cuộc đấu tranh gian khổ, chiến đấu anh dũng, xây dựng nên những cao trào cách mạng sôi nổi, lập nhiều chiến công vang dội. Đồng chí có thể điểm lại những phong trào cách mạng và thành tích của LLVT TP Hải Phòng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp?

Đại tá Vũ Văn Mến: TP Hải Phòng hiện nay, bao gồm tỉnh Kiến An trước đây, là phên giậu phía Đông của Tổ quốc. Nhiều địa danh trên địa bàn TP Hải Phòng ghi dấu những chiến công lịch sử, như các trận đánh năm 938 của Ngô Quyền; năm 981 của Lê Hoàn; năm 1288 của Quốc công tiết chế Hưng đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn trên sông Bạch Đằng... Từ khi có Đảng lãnh đạo, phong trào cách mạng ở TP Hải Phòng phát triển sâu rộng, với những cao trào cách mạng đấu tranh chống ách đô hộ của thực dân Pháp, kháng Nhật, giành chính quyền cách mạng trong tháng 8-1945...

Từ năm 1946, dưới sự lãnh đạo của Khu ủy-Chiến khu 3 và Thành ủy Hải Phòng, LLVT thành phố được xây dựng, huấn luyện, chiến đấu bảo vệ chính quyền cách mạng. Trận đánh quân Pháp tại Nhà hát TP Hải Phòng ngày 20-11-1946 là một trong những trận đánh tiêu biểu, trở thành Ngày truyền thống của LLVT TP Hải Phòng. Kể từ đó, quân và dân Hải Phòng kiên cường, dũng cảm chiến đấu chống Pháp, lập những chiến công xuất sắc, tiêu biểu là các trận tập kích vào thị xã Kiến An, Sở Dầu (Hải Phòng) và trận chống càn ở huyện Tiên Lãng (năm 1953); trận đánh sân bay Đồ Sơn, sân bay Cát Bi (năm 1954)... góp phần vào thắng lợi của Chiến dịch Điện Biên Phủ, buộc Pháp phải ký Hiệp định Geneva về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở nước ta.

PV: Sau ngày giải phóng, TP Hải Phòng khẩn trương khắc phục hậu quả chiến tranh, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc. Khi đế quốc Mỹ leo thang đánh phá miền Bắc, phong tỏa đường sông, cảng biển, quân và dân TP Hải Phòng đã khắc phục mọi gian khổ, hy sinh, vừa chiến đấu vừa huấn luyện, chi viện sức người, sức của cho miền Nam. Như vậy, những đóng góp của LLVT TP Hải Phòng là rất lớn, thưa đồng chí?

Đại tá Vũ Văn Mến: Đúng vậy. Sau ngày giải phóng, cán bộ, chiến sĩ LLVT TP Hải Phòng đã tích cực, nỗ lực tham gia khắc phục hậu quả chiến tranh, lao động sản xuất. LLVT thành phố tổ chức tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia hợp tác xã, chấp hành nghiêm nghĩa vụ với Nhà nước; củng cố quốc phòng, an ninh, giữ bí mật quân sự, chống biệt kích, thám báo phá hoại. Khi đế quốc Mỹ leo thang đánh phá miền Bắc, phong tỏa đường sông, cảng biển, trọng điểm là cảng Hải Phòng, LLVT thành phố đã cùng các đơn vị Bộ đội Phòng không-Không quân, Hải quân hiệp đồng chiến đấu, giành những thắng lợi lớn. Từ năm 1965 đến 1972, LLVT TP Hải Phòng đã đánh hơn 4.000 trận, bắn rơi 60 máy bay các loại trong tổng số 317 máy bay Mỹ bị bắn rơi trên bầu trời TP Hải Phòng; bắn cháy 8 tàu chiến các loại của địch; rà phá, tháo gỡ hàng nghìn thủy lôi, bom từ trường, khai thông luồng lạch ra vào cảng Hải Phòng. Liên tục 10 năm (1965-1975), quân và dân TP Hải Phòng luôn hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu trên giao về nghĩa vụ đóng góp lương thực, thực phẩm, vật chất hậu cần; tuyển quân 30 đợt đạt 103,9% chỉ tiêu giao; huấn luyện, bổ sung cho các chiến trường 3 trung đoàn, 123 tiểu đoàn và hàng nghìn cán bộ chi viện cho miền Nam; đặc biệt, Hải Phòng là nơi xuất phát của tuyến “Đường Hồ Chí Minh” trên biển huyền thoại, góp phần vào sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Đảng bộ, quân và dân TP Hải Phòng được Bác Hồ 3 lần tặng cờ “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”; LLVT TP Hải Phòng cùng 66 tập thể, cá nhân được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân, cùng nhiều phần thưởng cao quý.

PV: Qua các cuộc kháng chiến và công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, LLVT TP Hải Phòng đã xây dựng và phát triển nhiều phong trào, mô hình, cách làm hiệu quả, đồng chí có thể điểm lại những phong trào, mô hình điển hình ấy?

Đại tá Vũ Văn Mến: Gần 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, LLVT TP Hải Phòng luôn coi trọng xây dựng và tổ chức các phong trào thi đua, mô hình và cách làm phù hợp, hiệu quả. Trong chiến đấu, quân và dân TP Hải Phòng tổ chức các phong trào thi đua giết giặc lập công, đánh phá giao thông ngăn bước tiến của quân Pháp, như “Dũng sĩ Đường 5”, “Đường 10 quật khởi”. Cùng với phong trào cả nước “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, “Tay cày, tay súng”, “Tay búa, tay súng”, “Vì miền Nam ruột thịt”... TP Hải Phòng có những phong trào riêng như: “Vì Đà Nẵng-Gò Công kết nghĩa”, “Tim còn đập, cảng còn hoạt động”, “Máu có thể đổ, nhưng cầu phà phải bảo đảm lưu thông”, “Mặt đường, sông nước là chiến trường, phương tiện là vũ khí, công nhân là chiến sĩ”, đặc biệt là Phong trào “Sóng Duyên hải” từ Hải Phòng đã trở thành một trong những điển hình thi đua lớn của miền Bắc...

Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, LLVT TP Hải Phòng là một trong những đơn vị dẫn đầu Phong trào thi đua “Vươn ra biển làm giàu, đánh thắng” của Quân khu 3. Hiện nay, triển khai Phong trào thi đua “Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới”, “Vì người nghèo, không để ai bị bỏ lại phía sau”, LLVT TP Hải Phòng đã có những mô hình, cách làm thiết thực. Trong công tác quốc phòng, quân sự địa phương, LLVT TP Hải Phòng triển khai hiệu quả mô hình xây dựng nhà tình nghĩa, nhà đồng đội, xóa nhà tạm, nhà dột nát. Điển hình là mô hình “Hỗ trợ xây dựng nhà đại đoàn kết cho gia đình thanh niên nhập ngũ có hoàn cảnh khó khăn”; “Phát triển tự vệ trong doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài”; “Dân quân tham gia bảo vệ an ninh, an toàn địa bàn”... Kết quả xây dựng các mô hình hiệu quả đã góp phần giúp LLVT TP Hải Phòng trở thành một trong những đơn vị dẫn đầu Phong trào Thi đua Quyết thắng của Quân khu 3.  

PV: Truyền thống “Trung dũng-Quyết thắng” đang trở thành động lực góp phần xây dựng LLVT TP Hải Phòng vững mạnh toàn diện, có sức chiến đấu cao, vậy những mục tiêu của LLVT thành phố thời gian tới là gì, thưa đồng chí?

Đại tá Vũ Văn Mến: Phát huy những kết quả đạt được và truyền thống hào hùng, được vun đắp gần 80 năm qua, trong thời gian tới, LLVT TP Hải Phòng đẩy mạnh Phong trào Thi đua Quyết thắng, tiếp tục nâng cao chất lượng trong việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”. LLVT thành phố quán triệt, thực hiện nghiêm các nghị quyết của Đảng, của Đảng ủy Quân khu 3, Thành ủy Hải Phòng; xây dựng LLVT vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; tạo sự đoàn kết, thống nhất về ý chí, hành động; đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng của các thế lực thù địch, phản động. Chăm lo xây dựng LLVT tinh, gọn, mạnh, có chất lượng tổng hợp, sức chiến đấu cao; xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu; lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp; tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập, nâng cao trình độ sẵn sàng chiến đấu, xử lý kịp thời các tình huống tác chiến và phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ, cứu nạn. LLVT thành phố không ngừng rèn luyện, chấp hành nghiêm kỷ luật, xây dựng nền nếp chính quy, xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu” và làm tốt công tác hậu cần, kỹ thuật, chăm lo đời sống cán bộ, chiến sĩ LLVT, bảo đảm hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!      

HƯƠNG HỒNG THU (thực hiện)