Trong cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng (năm 40-43 sau Công nguyên) đánh bại ách đô hộ nhà Đông Hán, một trong những người sớm sát cánh với Hai Bà Trưng và luôn đảm trách việc tiên phong đánh giặc là Phùng Thị Chính. Bà được phong là Trưởng nội thị tướng quân, cánh tay phải của Hai Bà Trưng trong các cuộc chiến công thành, mà nổi tiếng nhất là đánh thành Luy Lâu và trận Lãng Bạc.

"Thủy chung tuẫn quốc tâm vô khiểm/ Tiết nghĩa oanh oanh tụy nhất môn" (tạm dịch: Trước sau vì nước lòng không thẹn/ Tiết nghĩa cha con tiếng ngàn đời). Đó là những vần thơ mà người đời dành tặng cha con Đặng Tất và Đặng Dung-những vị quốc công tiêu biểu cho tinh thần yêu nước, ý chí quyết tâm chống giặc Minh xâm lược của quân và dân Đại Việt đầu thế kỷ 15.

Trong lịch sử dân tộc, có những người vốn xuất thân từ quan văn nhưng về sau lại trở thành võ tướng đầy mưu lược, lãnh tụ kháng chiến đầy dũng khí. Binh bộ Thượng thư cơ mật viện Đại thần Tôn Thất Thuyết là một trong những người như vậy.

Không chỉ lãnh đạo Khởi nghĩa Hương Khê (Hà Tĩnh) mà đóng góp quan trọng của Phan Đình Phùng còn là sự tận tâm thực hiện ủy thác của vua Hàm Nghi xây dựng được lực lượng nghĩa quân chống Pháp. Ông đã thu hút nhân dân 4 tỉnh: Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa, Quảng Bình tham gia, tổ chức thành 15 quân thứ. Đây là hình thức tổ chức quân sự sáng tạo của Phan Đình Phùng.

Du khách đến TP Hồ Chí Minh hiện nay không thể bỏ qua điểm đến hấp dẫn bậc nhất trong số các danh thắng, đó là quần thể văn hóa Công viên bến Bạch Đằng, nằm bên bờ sông Sài Gòn thuộc địa bàn quận 1. Đầu năm 2022, dự án cải tạo Công viên bến Bạch Đằng và Công viên Mê Linh được khánh thành, đưa vào phục vụ khách tham quan. Cảnh sắc đô thị mang đặc trưng sông nước “trên bến dưới thuyền” được khoác tấm áo mới, làm cho những dấu ấn văn hóa vật thể thêm sống động, lung linh “hồn muôn năm cũ”...

Là một trong những văn thân sĩ phu yêu nước lãnh đạo nhân dân ta chống thực dân Pháp nửa cuối thế kỷ 19 ở Nam Bộ, Nguyễn Trung Trực trở thành thủ lĩnh tài năng, trong đó nổi bật là “chỉ huy quân sĩ thực hành những trận chiến đấu với những chiến thuật nghi binh lừa địch, bất ngờ tập kích các mục tiêu là tàu chiến nhỏ của quân Pháp trên địa hình sông rạch đồng bằng Nam Kỳ (nay là Nam Bộ)”(1).

Trần Khánh Dư xuất thân từ một gia đình dòng dõi của nhà Trần, có cha là Thượng tướng Trần Phó Duyệt, do có công lớn được triều đình ban phong cho thái ấp ở Chí Linh (Hải Dương). Nhờ có tư chất thông minh, ham mê võ nghệ, hiểu biết về binh pháp nên bước vào tuổi trưởng thành, Trần Khánh Dư đã được nhà vua để ý, tin dùng và phong tước Nhân Huệ vương.

Trải qua quá trình trùng tu, tôn tạo và mở rộng, năm 2013, Khu di tích lịch sử Đền thờ Hai Bà Trưng tại thôn Hạ Lôi, xã Mê Linh, huyện Mê Linh, TP Hà Nội-nơi hai bà sinh ra, lớn lên, tế cờ khởi nghĩa đã được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt.

Trong số những văn thân, sĩ phu yêu nước lãnh đạo nhân dân ta chống thực dân Pháp xâm lược cuối thế kỷ 19, Đinh Công Tráng nổi lên là một thủ lĩnh nghĩa quân tài năng thao lược. Trong đó, cống hiến lớn lao nhất của ông “gắn liền với nhiều chiến công xuất sắc trong Phong trào Cần Vương, với cuộc khởi nghĩa Ba Đình nổi tiếng”(1).

Nữ biệt động thành Vũ Minh Nghĩa (bí danh Chính Nghĩa) được ví như một “bông hồng thép” của quê hương đất thép Củ Chi. Bà gia nhập lực lượng Biệt động thành Sài Gòn từ năm 17 tuổi và là nữ chiến sĩ duy nhất tham gia trận đánh vào Dinh Độc Lập, Tết Mậu Thân 1968...