Trong 3 lần quân và dân triều đình nhà Trần kháng chiến chống quân Mông-Nguyên hồi thế kỷ 13 thắng lợi, có sự đóng góp của Nguyễn Thế Lộc, thủ lĩnh thổ binh ở vùng miền núi Lạng Sơn.

Cuộc Khởi nghĩa Hai Bà Trưng (năm 40-43) đánh quân đô hộ của nhà Hán, duy trì được nền độc lập trong 3 năm đã đi vào lịch sử thế giới là một trong những cuộc khởi nghĩa do phụ nữ lãnh đạo thành công nhất.

Trong cuộc khởi nghĩa của nhân dân các quận Cửu Chân, Giao Chỉ (nay là Bắc Bộ và vùng Thanh Hóa-Nghệ An) chống ách đô hộ của giặc Ngô năm Mậu Thìn (248), có một thủ lĩnh đảm đương cương vị lãnh đạo nghĩa quân, đó là nữ tướng Triệu Thị Trinh (còn gọi là Bà Triệu, Triệu Trinh Nương, Triệu Ẩu...).

Trong số những võ quan giàu lòng yêu nước, thương dân, trước cảnh đất nước bị giặc Pháp xâm lăng đã tách khỏi triều Nguyễn, đứng hẳn về phía nhân dân kháng chiến có Đề đốc Trần Xuân Soạn. Ông là một trong những thủ lĩnh chủ chốt của Phong trào Cần Vương chống thực dân Pháp xâm lược cuối thế kỷ 19 ở Thanh Hóa.

Trận đánh Hoàng Đan-Vọng Doanh-Giáp Giá trên địa bàn huyện Ý Yên (Nam Định) vào tháng 1-1954 là một trận đánh “công đồn, diệt viện” có ý nghĩa “chia lửa” với Mặt trận Điện Biên Phủ.

Trong số những người lãnh đạo nghĩa quân sông Đà chống thực dân Pháp xâm lược cuối thế kỷ 19, Đốc Ngữ nổi lên là một thủ lĩnh xuất sắc. Tài năng của ông được thể hiện trong tổ chức lực lượng, chỉ huy chiến đấu với các loại hình tập kích, phục kích, vận động tiến công... gây cho quân thù nhiều tổn thất.

Ca nô ngược sông Thương, đến ngã ba Nhãn (Nhỡn), nơi sông Lục Nam hòa vào sông Thương thì anh Nhật, người điều khiển ca nô “làm một vòng cua” khiến mấy người cùng ngồi vừa sợ vừa thích thú. Sau vòng cua đó, anh Nhật tắt máy cho ca nô thả trôi theo dòng nước. Khi ca nô ghé vào sát bờ sông Thương, anh Nhật “tuyên bố”: “Mời các anh chị lên thăm đền Cổ Phao tọa lạc trên một gò đất cao bên bờ sông Thương thuộc làng Cổ Phao, xã Đồng Việt (Yên Dũng, Bắc Giang)...”.

Đại thắng mùa Xuân Kỷ Dậu 1789 là một trong những chiến công hiển hách nhất trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam. Dưới ngọn cờ của thiên tài quân sự Quang Trung-Nguyễn Huệ đã quy tụ được rất nhiều sĩ phu văn võ kiệt xuất của thời đại. Một trong số đó là danh tướng Ngô Văn Sở.

Trong số những văn thân, sĩ phu yêu nước lãnh đạo nhân dân vùng Đồng bằng Bắc Bộ chống thực dân Pháp xâm lược cuối thế kỷ 19, Đốc Tít là một thủ lĩnh nghĩa quân có tài “tổ chức lực lượng, xây dựng căn cứ địa và thực hành tác chiến. Ông thực sự là vị thủ lĩnh cầm quân giỏi” (theo sách “Danh nhân quân sự Việt Nam”, tập 3, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2008, trang 301). Trong đó, cống hiến nổi bật của Đốc Tít là chỉ huy nghĩa quân xây dựng và chiến đấu bảo vệ căn cứ Hai Sông.

Mảnh đất Cổ Loa (Đông Anh, Hà Nội) giàu truyền thống lịch sử và cách mạng, từng hai lần được chọn làm kinh đô của nước Việt. Nơi đây đã sinh ra và bồi dưỡng nhiều nhân tài có công với đất nước. Trong đó có các danh nhân họ Đào...