Nhà văn Duy Khán viết không nhiều, nhưng chỉ một tác phẩm “Tuổi thơ im lặng” đã làm nên tên tuổi ông, ghi dấu ấn sâu sắc trong làng văn nước ta.

Chúng tôi đứng chào mùa xuân trên biển

Bây giờ, khi mà những nhu cầu vật chất dần dà không còn quan trọng, không hiểu tại sao, tôi thèm một “Phiên chợ Tết” của Đoàn Văn Cừ đến vậy. Ông cũng thật lạ lùng, trước sau sáng tác chỉ dăm bảy bài thơ, bài nào cũng hay, bài nào cũng gợi không khí Tết với những màu sắc dân gian hết sức đặc trưng.

“Gà ơi, đừng gáy vội!/ Tinh mơ là xuống tàu/ Ta đi là giặc đến/ Gà ơi, mày nỡ sao?”. Bài thơ tứ tuyệt Nghe tiếng gà gáy (sau này đổi tên là Đêm tập kết) của Chế Lan Viên bao nhiêu năm qua vẫn làm se lòng bộ đội miền Nam tập kết ra Bắc năm 1954...

Khác với nhiều nền văn học, trường ca của ta luôn vang vọng âm hưởng sử thi, gắn liền với những chiến công hiển hách mang tính bước ngoặt, mở ra một giai đoạn vẻ vang mới của dân tộc. Bởi vậy, Chiến dịch “Điện Biên Phủ trên không” cách đây 50 năm đã đi vào trường ca như một tất yếu nghệ thuật!

Năm 2022, Trung tá Trần Tuấn Long (nghệ sĩ Tuấn Long), nguyên Phó đoàn trưởng Đoàn Văn công Quân khu 1 đã ở tuổi 85, song ông vẫn khỏe mạnh, minh mẫn, còn say sưa sáng tạo tác phẩm mới.

Tôi đọc tập bút ký-hồi ức “Qua sông Thạch Hãn” của tác giả Nguyễn Đức Sơn do Nhà xuất bản Hà Nội ấn hành từ khi cuốn sách mới ở dạng bản thảo. Ngay từ cái tên “Qua sông Thạch Hãn” đã gợi cho tôi hình dung ra một vùng đất lửa Quảng Trị đau thương và hào hùng.

Mùa hè năm 2008, tôi cùng một số anh em Tạp chí Văn nghệ Quân đội vào TP Hồ chí Minh tổ chức trại viết về đề tài biển, đảo dành cho các bạn viết phía Nam. Sau khi bế mạc, các nhà văn trẻ quê ở Cà Mau tham dự trại mời chúng tôi về quê hương Đất Mũi, thăm nơi tận cùng của đất nước.

Trong “Thi nhân Việt Nam”, Hoài Thanh viết, trước năm 1941, Nguyễn Tuấn Trình (tên thật của Thâm Tâm) đã không chỉ có thơ, trong đó có “Tống biệt hành”. Đọc lại những tờ báo cũ như: Tiểu thuyết thứ bảy, Truyền bá, Tiểu thuyết thứ năm... xuất bản những năm trước Cách mạng Tháng Tám thấy rải rác có nhiều bài của Thâm Tâm (ký tên Tuấn Trình), mới hay ngoài thơ, Thâm Tâm còn viết truyện ngắn, truyện vừa, kịch và vẽ tranh.

Không gì vui bằng chuyện đón Tết ở một làng quê những năm được mùa. Nào chợ phiên, nào gói bánh, gói giò, tát ao, hôi cá, thăm viếng bà con, đi lễ chùa chiền, mừng tuổi ông bà, con cháu...