Phóng viên (PV): Vinh dự, tự hào khi Vùng 1 Hải quân làm nhiệm vụ trên vùng biển mà bộ đội hải quân cùng quân và dân miền Bắc làm nên chiến thắng trận đầu, đồng chí có thể nêu rõ hơn về sự kiện này?
Đại tá Hồ Thanh Hoàn: Trước âm mưu tiến hành chiến tranh phá hoại ra miền Bắc, hòng cứu vãn những thất bại ở chiến trường miền Nam và chiến lược "chiến tranh đặc biệt" của đế quốc Mỹ, Ban Chấp hành Trung ương (khóa III) Đảng ta, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã tổ chức Hội nghị Trung ương lần thứ 9 (tháng 12-1963) và Hội nghị chính trị đặc biệt (tháng 3-1964) bàn về tình hình, nhiệm vụ cách mạng miền Nam; xây dựng và quyết tâm bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa... Thực hiện chủ trương của Đảng, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Thường vụ Đảng ủy Quân chủng Hải quân đã triển khai đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, nhằm làm chuyển biến nhận thức, tư tưởng của bộ đội trước yêu cầu nhiệm vụ mới. Toàn quân chủng quán triệt tư tưởng chỉ đạo "Sẵn sàng khi có lệnh là đi, có địch là đánh; nhiệm vụ ở đâu cũng làm, khó khăn mấy cũng vượt; kẻ địch nào cũng đánh, đánh là phải tiêu diệt". Từ đó, các cơ quan, đơn vị hải quân nỗ lực chuẩn bị mọi mặt, huấn luyện nâng cao trình độ sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ), tinh thần cảnh giác cao; xây dựng bản lĩnh chính trị, ý chí cho bộ đội tin tưởng vào vũ khí trang bị, dám đánh và quyết tâm đánh thắng địch. Đến cuối tháng 7-1964, công tác chuẩn bị chiến đấu của quân chủng đã cơ bản hoàn thành, SSCĐ với hải quân và không quân địch.
Ngày 2-8-1964, khi tàu khu trục Maddox mang số hiệu 731 thuộc Hạm đội 7 của Mỹ xâm phạm vùng biển nước ta, chấp hành chỉ thị của trên, Bộ tư lệnh Hải quân đã giao nhiệm vụ cho Tiểu đoàn 135 tổ chức biên đội 3 tàu phóng lôi: 333, 336, 339 của Phân đội 3, do tàu 333 chỉ huy tiến công địch. Trận đánh diễn ra trên vùng biển khu vực đảo Hòn Mê (Thanh Hóa). Bằng tinh thần dũng cảm, dám đánh, quyết đánh và đánh thắng, biên đội tàu của Phân đội 3 đã đánh đuổi tàu khu trục Maddox ra khỏi vùng biển nước ta. Đây là chiến công đầu tiên của bộ đội hải quân.
    |
 |
| Biên đội tàu tên lửa Hải đội 135 (Lữ đoàn 170, Vùng 1 Hải quân) sẵn sàng cơ động thực hiện nhiệm vụ. Ảnh: HƯƠNG NGÂN |
Sau khi tàu khu trục Maddox bị đánh đuổi, chính quyền Mỹ dựng lên cái gọi là "sự kiện vịnh Bắc Bộ", ngày 5-8-1964, không quân, hải quân Mỹ đã huy động tối đa lực lượng của Hạm đội 7 tổ chức 3 đợt tiến công với 64 lần chiếc máy bay đánh phá vào hầu hết các căn cứ, khu trú đậu của Hải quân nhân dân Việt Nam và một số cơ sở ven biển miền Bắc nước ta. Nhưng chúng bị bộ đội hải quân cùng quân và dân miền Bắc đánh trả quyết liệt, bắn rơi 8 máy bay phản lực hiện đại, bắn hỏng nhiều chiếc khác; bắt sống phi công Mỹ trên vùng biển Quảng Ninh; lập nên chiến thắng trận đầu oanh liệt trong cuộc chiến tranh chống phá hoại bằng không quân, hải quân của đế quốc Mỹ ra miền Bắc.
PV: Tinh thần chiến thắng trận đầu đã được phát huy như thế nào đối với cán bộ, chiến sĩ Vùng 1 Hải quân, thưa đồng chí?
Đại tá Hồ Thanh Hoàn: Chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5-8-1964 là chiến thắng của sức mạnh chính trị, tinh thần toàn dân tộc; là ý chí quyết tâm dám đánh, quyết đánh và quyết thắng giặc Mỹ xâm lược của Hải quân nhân dân Việt Nam. Chiến thắng đó là kết quả của hơn 9 năm nỗ lực xây dựng, huấn luyện và tinh thần chiến đấu cao của bộ đội hải quân; là cơ sở để quân chủng vững bước xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, quyết tâm bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo Tổ quốc. Vùng 1 Hải quân thành lập ngày 26-10-1975, trên cơ sở các đơn vị tiền thân của Hải quân nhân dân Việt Nam, trong đó có những đơn vị lập công làm nên chiến thắng trận đầu, như Tiểu đoàn 135, Phân đội 7 (nay là Hải đội 135, Hải đội 7, thuộc Lữ đoàn 170, Vùng 1 Hải quân), cùng một số đơn vị khác.
Tinh thần chiến thắng trận đầu đã được Đảng ủy, Bộ tư lệnh Vùng 1 Hải quân phát huy trong lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị nỗ lực quán triệt, triển khai nhiều biện pháp đồng bộ để hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Đó là, toàn vùng tập trung xây dựng vững mạnh toàn diện, lấy xây dựng về chính trị làm trung tâm, là cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ và khả năng SSCĐ. Thường xuyên giáo dục bộ đội nâng cao cảnh giác, nắm chắc âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống. Toàn vùng tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện theo phương châm "cơ bản, thiết thực, vững chắc"; coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, lấy thực hành là chính; thường xuyên tổ chức, nâng cao chất lượng huấn luyện dã ngoại, diễn tập chiến thuật vòng tổng hợp; huấn luyện cơ bản, chất lượng ở bến, trên bờ, làm cơ sở để huấn luyện hiệp đồng biên đội và bắn đạn thật trên biển. Trong huấn luyện, các đơn vị chú trọng huấn luyện sát thực tế, tăng cường huấn luyện đêm, vận dụng những kinh nghiệm chiến đấu, nắm chắc tình hình, xử trí kịp thời các tình huống, bảo đảm hiệu quả, đúng đối sách trên biển. Trước yêu cầu xây dựng Quân chủng Hải quân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, tiến thẳng lên hiện đại, Đảng ủy, chỉ huy vùng tập trung lãnh đạo, chỉ đạo cơ quan, đơn vị tích cực học tập, nghiên cứu, phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật; huấn luyện làm chủ khai thác các loại vũ khí, khí tài, trang bị mới, hiện đại. Điều đó được chứng minh qua các đợt thực hiện nhiệm vụ luyện tập bắn đạn thật, diễn tập hiệp đồng quân binh chủng; bảo đảm tàu tốt cho hoạt động đối ngoại, tuần tra chung và phòng, chống lụt bão, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu nạn. Từ năm 2020 đến nay, khi dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, toàn vùng chủ động thực hiện nhiệm vụ kép, vừa phòng, chống dịch hiệu quả, vừa hoàn thành tốt nhiệm vụ; chất lượng công tác mọi mặt nâng lên, kết quả huấn luyện hằng năm đạt từ 75% khá, giỏi trở lên; hơn 80% chi bộ, đảng bộ hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ, không có tổ chức đảng yếu kém...
PV: Để kế tục xứng đáng truyền thống của bộ đội hải quân anh hùng và phát huy tinh thần đánh thắng trận đầu trong điều kiện mới, Đảng ủy, Bộ tư lệnh Vùng 1 Hải quân có những giải pháp gì để hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo?
Đại tá Hồ Thanh Hoàn: Cán bộ, chiến sĩ Vùng 1 Hải quân làm nhiệm vụ quản lý và bảo vệ vững chắc vùng biển phía Bắc Tổ quốc, nơi ghi dấu chiến thắng trận đầu của Hải quân nhân dân Việt Nam cùng quân và dân miền Bắc 57 năm trước, nên luôn có nhận thức sâu sắc về nhiệm vụ. Có được nhận thức ấy, chính là Đảng ủy, Bộ tư lệnh Vùng 1 Hải quân đã lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy, cơ quan, đơn vị chú trọng giáo dục truyền thống, giáo dục chính trị tư tưởng cho bộ đội. Trong giáo dục truyền thống, các cơ quan, đơn vị tích cực đổi mới, sáng tạo hình thức giáo dục truyền thống phù hợp với từng đối tượng, như: Tuyên truyền trực quan, qua truyền thanh, phim, ảnh, tham quan bảo tàng, sân khấu hóa, hội thi, tìm hiểu, diễn đàn... Cơ quan Bộ tư lệnh vùng, các lữ đoàn: 170, 147, 679 và nhiều đơn vị nhân ngày truyền thống đã mời các cựu chiến binh, nhân chứng tham gia đánh thắng trận đầu và các trận đánh tiêu biểu của bộ đội hải quân đến nói chuyện, truyền thụ kinh nghiệm chiến đấu. Qua giáo dục truyền thống đã khơi dậy niềm vinh dự, tự hào về những chiến công của ông cha, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ bộ đội hải quân, góp phần giúp bộ đội bồi dưỡng tinh thần yêu nước, nâng cao trách nhiệm, nghĩa vụ là lực lượng nòng cốt trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo.
Trước những diễn biến phức tạp trên biển hiện nay, để bảo vệ toàn vẹn chủ quyền và giữ vững môi trường hòa bình trên biển, cán bộ, chiến sĩ Vùng 1 Hải quân tăng cường nâng cao trình độ toàn diện, sức mạnh tổng hợp; duy trì thực chất, đồng bộ lực lượng, phương tiện trực SSCĐ ở các cấp theo quy định; thường xuyên nắm chắc tình hình, tham mưu đề xuất xử lý các tình huống kịp thời, không để bị động, bất ngờ. Toàn vùng tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện, đột phá vào huấn luyện cơ bản, làm chủ, chuyên sâu trong khai thác vũ khí, trang bị và thực hiện quy tắc an toàn; huấn luyện làm chủ vũ khí, trang bị mới, hiện đại; huấn luyện, giáo dục cho bộ đội niềm tin vào vũ khí, trang bị hiện có, hun đúc tinh thần dám đánh, biết đánh và quyết đánh thắng, nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!
XUÂN GIANG (thực hiện)