Lời Bác trong sáng thu ấy...

Tháng 10-1960, sau hơn một năm thành lập, Cục Không quân tổ chức đại hội thi đua tại hội trường Trung đoàn 919. Buổi sáng ngày làm việc thứ hai, chiếc trực thăng Mi-4 số hiệu VN50D đưa Bác đi công tác về đã hạ cánh tại sân bay Gia Lâm. Khi đó, Cục trưởng Đặng Tính, Chính ủy Hoàng Thế Thiện cùng các đại biểu dự đại hội đã đứng đợi ở dưới đường băng. Phi công Trần Văn Nam và các đại biểu đã rất xúc động khi Bác bước từ trực thăng xuống, tươi cười hỏi: “Các chú không quân ra đón Bác phải không? Hôm nay Bác đi công tác về, các chú tổ chức đại hội thi đua, Bác sẽ vào thăm nhưng trước hết cho Bác đi thăm nơi ăn ở của phi công đã”.

Bác Hồ chụp ảnh với đại biểu dự đại hội thi đua của Cục Không quân tại sân bay Gia Lâm (tháng 10-1960). Trong ảnh: Phi công Trần Văn Nam ngồi hàng hai, thứ ba từ phải sang. Ảnh tư liệu

Ông Nam kể lại: “Vừa dứt lời, Bác đi xuống dưới nhà bếp, tất cả cùng đi theo Người. Bác đi vòng quanh nhà ăn, nhìn thấy những hạt cơm rơi dưới chân bàn, Người quay sang nhắc nhở lãnh đạo Cục Không quân: Các chú phải giáo dục bộ đội về tính tiết kiệm. Người nông dân rất vất vả mới làm ra được hạt gạo. Trong khi đó, nước ta còn nghèo nên không được để cơm rơi vãi. Bác rẽ sang khu nhà ở phi công. Đó là khu nhà tiếp quản lại của Pháp nên cơ sở vật chất còn tốt, hai người một phòng, có nhà vệ sinh khép kín, tủ quần áo, nhìn thấy ngăn nắp, Bác rất hài lòng”.

Từ khu nhà ở, Bác vòng lên hội trường. Người không lên xe ô tô mà đi bộ. Trên đường đi, Bác hỏi về tình hình tư tưởng của bộ đội không quân. Đồng chí Hoàng Thế Thiện trả lời: “Thưa Bác, một số anh em vừa mới ở mặt trận về chưa được hưởng chế độ gì, quân hàm còn thấp nên cũng băn khoăn ạ”. Người ân cần nói: Bác đã nghe phản ánh ở các đơn vị khác cũng như vậy. Bác sẽ lựa lời nói với bộ đội.

Khi Bác bước tới hội trường, các đại biểu đứng lên hô vang “Hồ Chủ tịch muôn năm!”. Từ trên bục đoàn chủ tịch, Bác ra hiệu cho mọi người ổn định rồi nói:

- Bác nghe các cô, các chú mở hội nghị kết thúc một năm thi đua yêu nước. Bác rất vui và khen ngợi toàn đơn vị. Bác mong các cô, các chú giữ vững và phát huy thành tích, lần sau Bác đến được nghe nhiều thành tích hơn nữa.

Tiếng vỗ tay nhiệt liệt vang lên. Bác nói tiếp:

- Không quân là một tập thể rất lớn nên khi lập công là lập công tập thể. Bác ví dụ nôm na cho các cháu dễ hiểu. Cái đồng hồ chạy được là nhờ có bánh răng, chỉ cần một nấc bị hỏng là kim giờ, kim phút, kim giây không hoạt động được. Tập thể không quân cũng như chiếc đồng hồ vậy. Muốn lái máy bay tốt, an toàn phải có máy móc tốt. Nghĩa là các chiến sĩ thợ máy phải làm việc giỏi, lại cần có chỉ huy tài, có người thông báo thời tiết chính xác, vệ sinh đường băng sạch sẽ, chăm lo bữa ăn chu đáo... Đối với phi công chiến đấu, người cầm lái ấn nút máy bay cũng là thực hiện công lao tập thể. Tổ bay vận tải 3 đến 5 người cũng phải bàn bạc phát huy trí tuệ tập thể. Do vậy, các cô, các chú phải thương yêu, cùng nhau đồng lòng góp sức làm tốt nhiệm vụ.

Nghe lời Bác, tiếng vỗ tay nhiệt liệt vang lên không dứt. Người lại ân cần động viên:

- Hiện nay, việc đãi ngộ của Nhà nước tùy vào công sức đóng góp của từng người. Do vậy, các cháu không được suy bì giữa mặt đất và trên không. Hồi Bác sang Liên Xô sau nội chiến, nhân dân Liên Xô còn gặp rất nhiều khó khăn, thiếu thốn nhưng vẫn có người được chăm sóc đặc biệt. Đó là các cháu thiếu nhi và các chiến sĩ lái máy bay. Các cô, các chú có hiểu tại sao không? Các cháu thiếu nhi là mầm non của đất nước, càng được nâng niu, quý trọng. Các chiến sĩ lái máy bay là những người lao động đặc biệt, vì họ không chỉ cầm lái, cầm súng đấu tranh với địch mà còn phải làm việc ngay trên trời cao, đòi hỏi phải tiêu hao nhiều sức lực. Vì vậy, Đảng và Nhà nước phải chăm sóc để bù đắp lại sức lực tiêu hao đó. Nhà nước quan tâm chăm lo sức khỏe cho phi công để sử dụng lâu dài, tiết kiệm nguồn nhân lực. Các cháu phải hiểu đào tạo phi công rất khó khăn, tốn kém, như lớp các chú ngồi đây phải đi Liên Xô, Trung Quốc học bao năm trời. Do vậy, không phải cá nhân đồng chí đó được ưu tiên mà vì lợi ích của đất nước.

Cựu chiến binh Trần Văn Nam (thứ tám, từ phải sang) chụp ảnh lưu niệm với các thế hệ cán bộ, phi công Đoàn bay 919. Ảnh: VŨ VĂN

Câu nói của Bác Hồ đã làm các đại biểu rất xúc động khi chạm đúng tâm tư, nguyện vọng của bộ đội. Bác hiểu quá sâu sắc về những người lái máy bay. Sau cùng, Bác nhấn mạnh:

- Điều thứ nhất Bác dặn các cô, các chú, mỗi người đều phải vì dân, vì nước cố gắng lập công xuất sắc. Điều thứ hai, mọi người đều phải đoàn kết, thương yêu, giúp đỡ nhau trong công tác và đời sống hằng ngày. Điều thứ ba là từ lãnh đạo đến nhân viên phục vụ đã có thành tích rồi thì phải khiêm tốn học tập, học hỏi lẫn nhau để có nhiều chiến sĩ thi đua hơn nữa.

Cả hội trường ngồi im phăng phắc nghe lời căn dặn của Người, dứt lời, mọi người đồng loạt vỗ tay. Sau khi Bác phát biểu, lãnh đạo Cục Không quân mời Bác chụp ảnh lưu niệm. Người bảo: Đông thế này không đứng ở hành lang hội trường, ta phải ngồi xuề xòa ra mới được nhiều người. Bác cháu ta quây quần như thế này quần chúng hơn. Nói rồi Bác chủ động ngồi xuống trước sân hội trường, tất cả mọi người vui vẻ đứng ngồi xung quanh Bác.

Khi Bác về rồi, đồng chí Nam vẫn còn thấy bâng khuâng xúc động vì những tình cảm của Người dành cho bộ đội không quân. Khắc ghi lời Bác dạy, trong suốt quá trình công tác, phi công Trần Văn Nam luôn cố gắng nỗ lực hết mình, bảo đảm những chuyến bay an toàn thắng lợi, xứng đáng là thế hệ phi công vận tải đầu tiên của Đoàn bay 919. Đã gần 60 năm trôi qua, nhưng những lời dạy của Bác vang lên giữa sân bay Gia Lâm trong sáng mùa thu năm 1960 vẫn mãi là lời động viên để cựu chiến binh Trần Văn Nam tiếp tục phấn đấu giữ gìn và phát huy phẩm chất tốt đẹp Bộ đội Cụ Hồ.

VŨ DUY