QĐND - “Giáo dục truyền thống cho bộ đội hiện nay không chỉ dừng lại ở lý thuyết, sách vở mà quan trọng là phải giáo dục bằng chiều sâu lịch sử, bằng chính những tấm gương mẫu mực, tiêu biểu của đội ngũ cán bộ hôm qua, hôm nay, của những anh hùng, liệt sĩ hy sinh vì sự nghiệp cách mạng của Đảng, của nhân dân ta. Mỗi bài học ấy phải là động lực khơi dậy được ý chí, niềm tin của cán bộ, chiến sĩ”. Đó là khẳng định của Thiếu tướng Mai Văn Lý, Bí thư Đảng ủy-Chính ủy Quân đoàn 1 trong buổi trao đổi với phóng viên Nguyệt san Sự kiện và Nhân chứng trước thềm kỷ niệm 40 năm thành lập Quân đoàn.

12 ngày đêm và 1.700km

Ấn tượng đầu tiên khi chúng tôi đến Quân đoàn 1-Binh đoàn Quyết thắng đó là sự chính quy, hiện đại. Doanh trại đơn vị nằm trong một “không gian xanh” rộng lớn, khiến ai cũng có cảm giác nơi đây thật thanh bình, yên ả. Thiếu tướng Mai Văn Lý, Chính ủy Quân đoàn cho biết: Những ngày này, toàn đơn vị đang đẩy mạnh đợt thi đua cao điểm “40 ngày đêm thần tốc, quyết thắng” thiết thực lập thành tích chào mừng kỷ niệm 40 năm thành lập Quân đoàn. Đây cũng là thời điểm những bài học truyền thống được khơi dậy, lan tỏa sâu rộng trong cán bộ, chiến sĩ.

Quang cảnh Quân đoàn 1.

Cách đây vừa tròn 40 năm, ngày 24-10-1973, chấp hành nghị quyết của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Quân ủy Trung ương; Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã ký Quyết định số 142/QĐ-QP thành lập Quân đoàn 1 - Quân đoàn chủ lực, cơ động, dự bị chiến lược đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Đội hình chiến đấu của Quân đoàn được hợp thành bằng những đơn vị chủ lực đầu tiên, có bề dày lịch sử truyền thống của Quân đội trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược. Trong những ngày tháng lịch sử ấy, khẩu hiệu “Đi xa, tiến sâu, đánh thắng trận đầu, thắng giòn giã liên tục đến thắng lợi hoàn toàn” do Thường vụ Đảng ủy Quân đoàn đề ra không chỉ là mệnh lệnh chiến đấu mà còn là mệnh lệnh từ trái tim, động viên cán bộ, chiến sĩ tiến ra mặt trận giải phóng miền Nam. Từ ngày 1-4-1975, Quân đoàn nhận nhiệm vụ tổ chức hành quân gấp vào miền Đông Nam Bộ, hiệp đồng với các đơn vị bạn tham gia trận quyết chiến chiến lược giải phóng Sài Gòn - Gia Định. Đội hình hành quân của Quân đoàn trải dài hàng trăm cây số, hành quân không kể ngày đêm qua những cánh rừng đại ngàn, những vùng đất bụi bazan mù mịt.

Đến ngày 7-4-1975, Quân đoàn nhận được điện của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, trong đó có đoạn “Thần tốc, thần tốc hơn nữa/Táo bạo, táo bạo hơn nữa”, đã trở thành lời hịch làm nức lòng cán bộ, chiến sĩ trên đường ra trận. Qua 12 ngày đêm hành quân liên tục, vượt chặng đường dài 1.700km, Quân đoàn đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ hành quân, cơ động lực lượng, phương tiện xe pháo, vũ khí trang bị kỹ thuật vào chiến trường đúng quy định, bảo đảm an toàn, bí mật, sẵn sàng chiến đấu, lập nên kỳ tích cuộc hành quân “thần tốc” lịch sử.

Sau khi chiếm lĩnh trận địa xuất phát tiến công, các đơn vị trong Quân đoàn đã kịp thời nổ súng tiêu diệt địch. Cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 312 đã nhanh chóng đánh chiếm căn cứ Phú Lợi, tiêu diệt tiểu đoàn bảo an của địch ở Bình Mỹ, bao vây, cô lập, tiêu diệt và làm tan rã Sư đoàn 5 ngụy tại Lai Khê, không cho chúng co cụm rút chạy về Sài Gòn. Chặt đứt một mắt xích quan trọng trong tuyến tử thủ Bắc Sài Gòn của địch, bước đầu thực hiện thắng lợi nhiệm vụ trên hướng đột phá của Quân đoàn. Được pháo binh và xe tăng chi viện, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 27, Sư đoàn 320B đã nhanh chóng tiêu diệt địch tại Chi khu quân sự Lái Thiêu, đánh chiếm trại Huỳnh Văn Lương và Trung tâm huấn luyện hạ sĩ quan Sư đoàn 5 ngụy, đập tan cụm phòng ngự của địch tại cầu Vĩnh Bình. Trung đoàn 48, Sư đoàn 320B - lực lượng đột kích thọc sâu của Quân đoàn đập tan cụm phòng thủ của địch ở Bắc cầu Bình Triệu - Ông Đen, tiêu diệt Lữ đoàn Kỵ binh 3 của địch, nhanh chóng đánh chiếm Bộ Tổng tham mưu ngụy. Đúng 10 giờ 30 phút ngày 30-4-1975, lá cờ “Quyết chiến - Quyết thắng” đã được cán bộ, chiến sĩ Quân đoàn cắm trên nóc nhà Bộ Tổng tham mưu ngụy. Chiến công của Quân đoàn đã góp phần xứng đáng vào thắng lợi của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước; xây đắp truyền thống “Thần tốc, Quyết thắng” của Quân đoàn.

Thắp lửa truyền thống

Mạch chuyện của Thiếu tướng Mai Văn Lý, Chính ủy Quân đoàn với chúng tôi là sự tiếp nối liên tục của truyền thống “Thần tốc, Quyết thắng” trong suốt 40 năm qua của Quân đoàn. Truyền thống ấy đang được các thế hệ cán bộ chiến sĩ Quân đoàn hôm nay tiếp tục khẳng định và phát huy trên các lĩnh vực công tác. Thiếu tướng Mai Văn Lý rất tâm đắc với một bài học chưa bao giờ cũ: Phải luôn giữ lửa và thắp lửa truyền thống. “Thời gian qua, việc giáo dục truyền thống cho cán bộ, chiến sĩ được đơn vị hết sức chú trọng. Qua hoạt động này giúp bộ đội nâng cao niềm vinh dự, tự hào về truyền thống vẻ vang của dân tộc, của Đảng, Quân đội và đơn vị, củng cố niềm tin vững chắc vào sự nghiệp đổi mới, có ý thức, trách nhiệm trong bảo vệ và phát huy những giá trị truyền thống, tạo động lực mạnh mẽ, góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, nâng cao sức mạnh chiến đấu, bảo đảm cho Quân đoàn hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ” - Chính ủy Mai Văn Lý chia sẻ.

Thiếu tướng Mai Văn Lý, Bí thư Đảng ủy-Chính ủy Quân đoàn 1.

Để giáo dục truyền thống đạt hiệu quả, các đơn vị trong Quân đoàn 1 đã vận dụng các hình thức một cách linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với điều kiện thực tiễn của đơn vị. Quân đoàn đang từng bước thay đổi phương pháp giáo dục theo hướng: Loại bỏ dần cách truyền đạt khô cứng, đơn điệu, sử dụng nhiều các hình thức giáo dục trực quan như: Tổ chức cho cán bộ, chiến sĩ tham quan nhà truyền thống, tham quan Bảo tàng; mời các tướng lĩnh, anh hùng LLVT nhân dân từng chỉ huy đơn vị chiến đấu và tham gia chiến đấu nói chuyện với bộ đội. Những hình thức giáo dục khác như: Đắp sa bàn mô phỏng, tái hiện lại các trận đánh để huấn luyện, giáo dục được nhiều đơn vị thực hiện. Hệ thống khẩu hiệu, bảng tin, báo tường, phát thanh, triển lãm hình ảnh, hiện vật lịch sử được đơn vị sử dụng một cách tối đa, hướng nội dung vào làm nổi bật truyền thống đơn vị…

Thiếu tướng Mai Văn Lý, Bí thư Đảng ủy-Chính ủy Quân đoàn 1 nói chuyện với cán bộ, sĩ quan về truyền thống đơn vị.

Thiếu tá Nguyễn Hoàng Trung, Chính trị viên Tiểu đoàn thông tin 140, Quân đoàn 1 cho biết: Một trong các hình thức giáo dục truyền thống đạt hiệu quả, phù hợp với nhiều đối tượng, cuốn hút được đông đảo mọi người tham gia, đó chính là hình thức sân khấu hóa. Thông qua các loại hình nghệ thuật như: ca, kịch, tiểu phẩm… để gửi đến cán bộ, chiến sĩ những thông điệp, những chủ đề truyền thống cần truyền tải. Người xem tiếp nhận thông tin một cách tự nhiên, không gò bó, gượng ép. Loại hình này vừa mang tính giáo dục, vừa mang tính giải trí nên có thể tổ chức thường xuyên tùy theo điều kiện thực tiễn đơn vị.

Có mặt tại Trường Quân sự Quân đoàn 1, chúng tôi cảm nhận được tinh thần hăng say học rèn của thầy và trò nơi đây. Thượng tá Nguyễn Mạnh Cường, Chủ nhiệm Chính trị cho biết: Mặc dù các học viên về đây đào tạo theo chuyên ngành khác nhau nhưng bài học đầu tiên là bài học về truyền thống đơn vị. Chúng tôi xác định: Giáo dục truyền thống là một phần không thể thiếu để hình thành và phát triển nhân cách. Xác định đây là nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên, Đảng ủy, Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm chú trọng từ những bài giảng của các môn học cho tới những hoạt động ngoại khóa. Binh nhất Trịnh Linh, học viên đào tạo nghiệp vụ quân y tâm sự: Vừa rồi, em được tham gia cuộc thi tìm hiểu 40 năm ngày thành lập Quân đoàn, đây là một nội dung rất thiết thực và bổ ích. Qua mỗi câu hỏi, mỗi phần thi, em đã hiểu thêm về truyền thống hào hùng của đơn vị, thấy được sự hy sinh anh dũng, lòng quả cảm của các thế hệ cha anh. Đó chính là những bài học sâu sắc để em củng cố niềm tin, vươn lên trong học tập, rèn luyện.

Bài và ảnh: TRỊNH VĂN - TRUNG NGUYÊN