Tàu chiến địch thành chiến thuyền ta

Sự việc diễn ra như sau, theo tư liệu của Ban liên lạc Cựu chiến binh Đại đội Ký Con:

Ngày 26-8-1945, ta giành được chính quyền ở Hòn Gai. Nhưng bọn tay sai Tàu Tưởng từ Trung Quốc kéo về chiếm giữ một số khu vực trọng yếu. Chúng chờ đại quân “Trung Hoa dân quốc” mang danh đồng minh vào tước khí giới quân Nhật ở Việt Nam-để lật đổ chính quyền cách mạng vừa thành lập.

Cùng lúc, tàn quân Pháp sau đảo chính Nhật (3-1945) cũng điều động một đội tàu chiến gồm 4 chiếc (Cray-sắc, Phơ-ra-đun, Ô-đa-xi-ơ, Blu-bớc) đến khống chế vùng biển Đông Bắc. Âm mưu của chúng là dựa vào đồng minh để đánh chiếm lại Hòn Gai của ta. Tình hình càng thêm căng thẳng do phản động trong nước ngày đêm cướp phá, bắn giết nhân dân.

Trước tình hình rối ren phức tạp đó, Tướng Nguyễn Bình, sau là Tư lệnh chiến trường ở Nam Bộ-hy sinh trên đường công tác ra miền Bắc, khi ấy là Tư lệnh Chiến khu Duyên Hải, quyết định điều ngay Đại đội Ký Con-trực thuộc Miền-ra tăng cường cho Hòn Gai.

Sáng 7-9-1945, đại đội vừa đổ quân lên Hòn Gai thì được tin có tàu chiến Pháp từ ngoài Hạ Long đang tiến vào Hòn Gai. Đó chính là thông báo hạm Cray-sắc, được trang bị mạnh nhất trong 4 tàu chiến ở Biển Đông lúc bấy giờ.

Đại đội Ký Con được lệnh xuất kích, trưng dụng 2 tàu vận tải hành khách “Bạch Đằng” và “Giao Chỉ”, thêm một số xuồng máy mượn của dân. Quân ta áp sát tàu chiến địch, uy hiếp, chắn đường rút ra khơi của nó. Súng lăm lăm, lê tuốt trần xung phong nhảy lên tàu địch. Quân Pháp bất ngờ, hoảng sợ, không kịp đối phó, giơ tay đầu hàng hết. Ta bắt sống toàn bộ, có cả sĩ quan Pháp và Mỹ, thu nhiều quân trang, quân dụng, điện đài. Lại vận động được một số thủy thủ người Việt trên tàu đi theo cách mạng. Tàu tiếp tục chạy được ngay.

Ngày 8-9-1945, Tư lệnh Nguyễn Bình đích thân ra kiểm tra tại tàu, khen ngợi Đại đội Ký Con và cho gỡ ngay biển tên Cray-sắc, gắn thay vào mũi và đuôi tàu bảng mới “Ký Con” bằng đồng thau.

Chiều 11-9-1945, không thấy Cray-sắc trở về, liên lạc cũng mất, Pháp cho tàu Ô-đa-xi-ơ tiến vào vùng biển Hòn Gai thăm dò. Tàu chiến ta được lệnh mở hết tốc lực xông ra đánh đuổi. Bị “Ký Con” áp sát bất ngờ, khí thế xung thiên, không kịp đối phó, quân Pháp lại giơ tay đầu hàng, không khác gì bọn đồng đội ở Cray-sắc mấy ngày trước đó. Và Tướng Nguyễn Bình lại lập tức đặt tên mới cho tàu chiến Pháp: Tàu “Bùi Sinh”, tên đồng chí chỉ huy tàu “Ký Con” vừa thắng trận.

“Ký Con” và đồng đội lớn nhỏ sau đó được tổ chức thành một thủy đội làm nhiệm vụ tuần tiễu bảo vệ vùng biển Hòn Gai, Hải Phòng, như một đơn vị hải quân. Thủy đội đã đánh quân phản động thân Tưởng cả trên bộ và trên biển; ngăn chặn mũi chủ yếu của chúng đi trên biển; bắn ủng hộ quân ta chiến đấu trên đất liền.

Cuối tháng 9-1945, Đại đội Ký Con hoàn thành nhiệm vụ ở Hòn Gai và được lệnh ra trấn giữ vùng biển Cát Bà…