QĐND - Những ngày giữa tháng 12-1946... Nước Việt Nam non trẻ nằm trong sự vây bủa, thúc ép của thù trong giặc ngoài. Hà Nội như thùng thuốc súng. Không khí của chiến trận như làn sóng ngầm lan tỏa khắp nơi. Kẻ thù dồn chúng ta tới chiến lũy. Hòa bình chỉ còn là tia hy vọng mong manh. Đất nước đang chuẩn bị cho giờ G quyết chiến…
Đài tưởng niệm tại chùa Trầm, nơi Bác Hồ kêu gọi Toàn quốc kháng chiến qua sóng Đài Tiếng nói Việt Nam. Ảnh: VIỄN SỰ
Giữa lúc ấy, ông Trần Đăng Ninh cho liên lạc nhắn gọi ông Lê Trung Hà. Nơi gặp gỡ của các ông là vùng đất ven sông Đáy-vùng Cao Mật, Thanh Oai, Hà Đông cũ. Mới thấy mặt, ông Ninh hỏi ngay:
- Anh Hà, tôi có viết gửi anh lá thư tuyệt mật, anh đã nhận được chưa?
Ông Hà ngạc nhiên trả lời ngay:
- Dạ, chưa.
Ông Ninh thay đổi sắc mặt. Giật mình và lo lắng.
- Anh phải về ngay cơ quan huyện. Bằng bất cứ giá nào phải tìm cho thấy cái thư và đưa lên chùa ngay.
Nhìn dáng điệu, nghe lời nói của cấp trên, ông Hà biết đây là việc hệ trọng. Ông cấp tốc về văn phòng, cơ quan huyện Chương Mỹ (Hà Đông). Lá thư bị bỏ khuất trong góc ngăn kéo. Hú vía. Thư có nội dung ghi bằng ba thứ chữ Việt, Pháp, Anh, với lời dặn đưa lên chùa cho phát thanh ngay.
Chùa đây là chùa Trầm. Hồi ấy, Đài Tiếng nói Việt Nam chuyển từ
Hà Nội về đây. Lá thư ấy có nội dung cực kỳ quan trọng: “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến” của Chủ tịch
Hồ Chí Minh.
Công việc suôn sẻ. Ông Ninh, ông Hà nhìn nhau thở phào nhẹ nhõm. Hai anh em nắm chặt tay nhau như có ý chúc mừng rồi nói vui:
- May quá! Thật kịp thời. Chậm một phút là không được.
Đây là kỷ niệm sâu sắc nhất của ông Lê Trung Hà với cách mạng, với kháng chiến. Ông vốn người Chương Mỹ, Trường Yên, vùng đất bán sơn địa Hà Đông. Ông sinh năm 1919. Năm 1938, ông hoạt động trong Đoàn Thanh niên dân chủ ở địa phương. Đầu năm 1940, ông hoạt động trong Ban Cán sự Tỉnh ủy Hà Đông. Năm 1942, do có sơ hở, cơ sở Tỉnh ủy Hà Đông bị vỡ. Mật thám Pháp đưa quân từ Hà Nội về vây bắt cán bộ hoạt động bí mật. Ông Lê Trung Hà là một trong những người bị bắt đợt này. Chúng đưa ông về sở mật thám Hà Nội tra tấn dã man. Ông cắn răng chịu đựng và giữ được an toàn cơ sở. Địch đưa ông ra tòa án binh xử. Lê Trung Hà nhận án 14 năm tù khổ sai tại Đề lao trung ương Hỏa Lò. Chúng giam giữ ông chưa được bao lâu thì phát-xít Nhật vào chiếm Đông Dương. Nhật đảo chính Pháp. Cách mạng Việt Nam vào buổi cao trào. Các tù nhân chính trị, các chiến sĩ cộng sản kiên cường trong nhà pha Hỏa Lò đã tổ chức cuộc vượt ngục. Đường cống ngầm các ông vượt ra ngày ấy hôm nay đã thành di tích lịch sử. Nhiều chiến sĩ thoát ngục dạo ấy đã về với phong trào, tham gia cách mạng như đồng chí Đỗ Mười, đồng chí Nguyễn Cao Đàm, đồng chí Nguyễn Tuân, đồng chí Trần Tử Bình… Thoát tù, ông Lê Trung Hà về lại Yên Trường, Trường Yên. Gia đình bà Nguyễn Thị Nú (chồng bà là liệt sĩ Hoàng Văn Duyệt-người đã bị giặc bắt vì là cơ sở nuôi giấu đồng chí Hoàng Quốc Việt) đã nuôi giấu, che chở ông trong những ngày đầu trốn tù. Ông bắt liên lạc lại với Xứ ủy Bắc Kỳ. Tối 16 rạng 17-8-1945, làng Yên Trường khởi nghĩa. Ông Lê Trung Hà bắt nhịp hoạt động lại từ dạo ấy, công tác trong Ủy ban Kháng chiến huyện Chương Mỹ, Ban Chính trị Công an Hà Đông, công tác trong cơ quan Đảng và chính quyền ở Nam Hà rồi chuyển lên Hà Nội làm Phó chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao cho đến lúc về hưu.
NGUYỄN ĐÌNH CẦN