Chúng tôi hạ quyết tâm đánh giáp lá cà với quân Mỹ trên cánh đồng Nhĩ Trung. Đơn vị bố trí lực lượng thành thế bao vây cánh đồng Nhĩ Trung và xóm Phường; sử dụng lực lượng tập trung cánh giữa có hỏa lực và binh lực, đánh cắt hai cánh bên trái và phải; thọc sâu chặn phía sau không cho quân địch tiến lên; thực hiện đánh gần, bắn gần, đánh giáp lá cà đâm lê.
Tôi và trợ lý tác chiến đi kiểm tra các đại đội, động viên anh em quyết tâm đánh quân Mỹ. Nghe tôi nói ngày mai đánh với quân viễn chinh Mỹ, cả đơn vị bừng bừng khí thế, anh em nói: “Đánh với quân Mỹ mới sướng tay”. Khoảng cách giữa ta và địch nếu lấy vị trí chỉ huy của tiểu đoàn trưởng để tính thì cách quân Mỹ 1km về hướng nam và đông nam, cách Cứ điểm 31 là 1,5km về hướng đông bắc, cách chi khu quân sự Gio Linh 2km về hướng tây.
Tháng 5-2001, CCB Trần Văn Thà trở lại chiến trường xưa, nơi diễn ra trận đánh trên cánh đồng Nhĩ Trung. Ảnh: THIÊN BÌNH.
Từ 5 giờ sáng 6-5-1968, hàng chục trận địa pháo của địch và pháo từ tàu chiến của Mỹ bắn liên tục vào thôn Nhĩ Trung, xóm Phường. Cây cối đổ lăn xơ xác nhưng quân ta bố trí ngoài rìa làng và các gò đống ngoài ruộng nên an toàn. Địch bắn liền 4 tiếng đồng hồ, khói bụi mịt mù, ù tai nhức óc.
9 giờ 15 phút, quân Mỹ ở Nhĩ Hạ xuất hiện, có 3 thiết giáp. Rồi chúng tỏa ra thành 3 mũi, mỗi mũi có một thiết giáp. Mũi giữa khoảng 50 tên, hai mũi hai bên mỗi mũi hơn 30 tên. Chúng đi chậm, đội hình khá dày, vừa đi vừa bắn như vãi đạn vào làng, đúng binh pháp cổ điển “tiền pháo hậu xung”.
Đến hơn 10 giờ, bộ binh và thiết giáp Mỹ đến đường mòn Nhĩ Trung, xóm Phường cách quân ta từ 30 đến 50m, tôi ra lệnh bắn. ĐKZ và B41 của ta bắn loạt đạn đầu, 3 chiếc thiết giáp cháy bùng. Các loại súng của ta trong 3 phút đã quật ngã hơn 50 tên Mỹ. Toàn bộ đội hình Mỹ rối loạn, gần như chúng chỉ bò lăn mà không bắn trả được. Tôi ra lệnh “xung phong”, 3 kèn đồng nhà binh của tiểu đoàn vang lên hùng tráng. Quân ta vượt ra khỏi vị trí nhất loạt xông lên, miệng hô xung phong, bắn gần lưỡi lê sáng quắc, bọn Mỹ cứ há hốc mồm bò lết, chạy thục mạng.
Đại đội B và C của Mỹ. Ảnh: LIFE.
Đại đội 2 từ rìa làng Nhĩ Trung xông lên như mãnh hổ. Chính trị viên Quang và Đại đội trưởng Mân dẫn đầu đơn vị “băm nát” cánh quân bên phải của Mỹ trong vòng 10 phút, thu súng của địch rồi tiến lên phía trước, dàn thế trận chặn đánh Đại đội B của Mỹ từ Nhĩ Hạ Rú (Gio Thành) lên tiếp viện, diệt hơn 20 tên và nhiều tên bị thương. Chúng kêu la dìu nhau quay về Nhĩ Hạ Rú. Đại đội 2 lấy súng Mỹ, lấy xác Mỹ làm bệ tỳ đánh tiếp Đại đội B của Mỹ mò lên lấy xác đồng đội.
Trung đội trưởng Nguyễn Quang Triêm-người con của xã Vĩnh Lâm, huyện Vĩnh Linh, dẫn đầu trung đội như một mũi dao thọc thẳng vào đội hình địch, tiêu diệt bọn Mỹ trước mặt và thọc thẳng về phía sau lưng chúng, chặn địch ở phía trước về và đánh bọn Mỹ ở phía sau lên. Tôi đứng trên gò Mả Cao nhìn thấy một số tên lính Mỹ ngã xuống trước mũi súng của anh, tôi lập tức đến tận nơi thấy có 5 tên lính Mỹ chết; trong đó có 1 tên dáng vẻ chỉ huy, tôi đeo lại thẻ bài vào cổ anh ta. Đọc dòng chữ trên thẻ bài ghi: “Wiliam Kim Bad”, bên cạnh có 1 dao cạo râu rời ra. Tôi nhặt lấy với ý định sẽ có ngày giao lại cho gia đình Wiliam Kim Bad.
Đại đội 1 do Lê Hữu Trạc và Nguyễn Quang Khanh từ xóm Phường xông lên đánh tạt sườn địch. Trung đội của đồng chí Nguyễn Văn Lộc đánh cắt ngang đội hình bên trái, đánh giáp lá cà với chúng. Súng hết đạn, đồng chí Lộc vật nhau với tên Mỹ, tay trái nắm cổ áo, tay phải thọc 5 đầu ngón tay vào yết hầu tên Mỹ. Tên Mỹ chết nhưng đồng chí Lộc cũng bị một tên Mỹ khác bắn nên hy sinh. Ngay lúc đó, đồng chí Phạm Hồng Thinh bắn gục tên Mỹ đã bắn đồng chí Lộc và tiến lên diệt 2 tên Mỹ khác. Hết đạn, đồng chí Thinh dùng lưỡi lê súng AK đâm chết một tên Mỹ da màu. Tiểu đội trinh sát tiểu đoàn do đồng chí Tương là tiểu đội trưởng và Nguyễn Ngọc Trung thành một mũi đánh hỗ trợ đắc lực cho trung đội đồng chí Lộc, làm bọn Mỹ chết, bị thương và chạy tán loạn. Riêng Trung diệt 2 tên Mỹ và là lực lượng giải quyết thương binh, tử sĩ.
Các loại pháo của địch bắn liên tục vào làng Nhĩ Trung, xóm Phường, 4 máy bay AD6 đến ném bom vào làng khói trùm lên cánh đồng. Nhĩ Trung mù mịt. Hai trực thăng vũ trang của Mỹ bay đến nhưng không dám xuống thấp vì sợ súng phòng không của ta. Nhìn giữa cánh đồng thấy toàn xác đồng bọn nên trực thăng địch không dám bắn càn.
Khoảng 16 giờ có một tên lính Mỹ vứt súng chạy trốn trong lùm cây ở dưới kênh sông Hòm, anh em bắt sống không được. Trung đội trưởng Cao Lương Bằng xin phép thủ trưởng cho trung đội xả súng vào lùm cây để diệt tên Mỹ này. Tôi nói, hắn đã quá sợ hãi mà vứt cả súng đi, chui rúc vào bụi cây, hãy cho hắn cơ hội sống...
Khoảng 19 giờ, đồng chí Nguyễn Hữu Tứ bắt sống tên trung úy Mỹ. Tên này thấy đồng chí Tứ tay cầm súng ngắn thì run lẩy bẩy, hai tay quơ quơ. Tứ khoát tay và chỉ nói được “No” (vì cả tiểu đoàn không ai biết tiếng Anh nên ra dấu). Tên Mỹ chắp hai tay lại, rồi nhìn thấy bi đông nước của đồng chí y tá, hắn ra dấu hiệu xin uống. Y tá của ta cho uống 2 ngụm rồi lấy bi đông nước lại. Hắn xin uống thêm nhưng y tá ra hiệu, ý nói “uống nước nhiều, vết thương ra máu nhiều”. Hắn gật đầu tỏ thái độ cảm ơn. Đồng chí Tứ ra hiệu cho hắn đứng lên nhưng vừa đứng lên hắn liền ngã xuống. Biết hắn bị thương, Tứ liền bảo y tá băng bó vết thương ở chân của hắn, cho uống thuốc cầm máu.
Tên trung úy Mỹ được đưa về trạm xá. Hắn đau đớn không biết gì nữa. Các bác sĩ xem xét, cho biết bị mất máu nhiều quá, số phận của tên này rất mong manh. Tôi nói:
- Sinh mạng anh ta giờ nằm trong tay các thầy thuốc, các anh cố gắng cứu sống. Chắc anh ta cũng có cha mẹ già ở nhà, cũng có thể có cả vợ con. Đánh nhau, súng đạn, chết lại đi một lẽ. Một người được cứu sống, bao nhiêu nỗi đau sống lại thành nụ cười.
Các bác sĩ truyền máu cho tên trung úy, tiêm mấy liều thuốc cấp cứu. Tên trung úy đã sống lại.
Sang ngày hôm sau, 7-5-1968, tiểu đoàn trong tư thế chờ đợi Mỹ lên, sẵn sàng đánh một trận nữa. Đến gần 10 giờ Mỹ cho lính mang mặt nạ và bỏ xác chết vào túi ni lông khiêng đi. Tôi ra lệnh không bắn để họ mang xác về Mỹ cho mau, mặc dù lúc này chúng đang nằm trong tầm hỏa lực…
Từ chiến công của trận đánh này, đồng chí Nguyễn Văn Lộc đã được truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân; 3 đồng chí khác được công nhận là Dũng sĩ diệt Mỹ và Dũng sĩ diệt cơ giới Mỹ.
TRẦN VĂN TRÀ