Và người duy nhất có mặt trong bức ảnh lịch sử ấy hiện còn sống, khỏe mạnh và minh mẫn, đã kể cho chúng tôi về bối cảnh và tác giả của bức ảnh mà lâu nay chúng ta vẫn chú thích là: Hội nghị Đảng ủy và Bộ chỉ huy chiến dịch tại Mường Phăng, ngày 22-4-1954. Đại tá Nguyễn Bội Giong cho biết: “Đây là hội nghị hạ quyết tâm tiêu diệt tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ với các thành viên tham dự như trong ảnh, theo thứ tự từ trái sang phải, là: Chủ nhiệm Cung cấp Đặng Kim Giang, Chủ nhiệm Chính trị Lê Liêm, Tham mưu trưởng Hoàng Văn Thái, Tư lệnh kiêm Bí thư Đảng ủy mặt trận Võ Nguyên Giáp, tôi-Bí thư quân sự của Tổng tư lệnh kiêm thư ký cuộc họp và Đại đoàn trưởng Đại đoàn 308 Vương Thừa Vũ”.
Chủ trì hội nghị, Đại tướng, Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp thông tin nhanh những đánh giá về tình hình địch, ta, lắng nghe ý kiến của các đại biểu, sau đó hội nghị thảo luận, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các lực lượng. Theo trí nhớ của Đại tá Nguyễn Bội Giong, hội nghị diễn ra trong khoảng một buổi sáng và đã thống nhất cao quyết tâm tiêu diệt địch ở Điện Biên Phủ.
Tuy nhiên, ngày diễn ra hội nghị là giai đoạn cao điểm của Chiến dịch Điện Biên Phủ, không có nhà báo hay cán bộ tuyên huấn nào có thể dự hội nghị để ghi lại hình ảnh này. Phải đến sau khi chiến dịch kết thúc, trên đường về Hà Nội, các cơ quan dừng lại làm việc ở Sơn La, và được đồng chí Trần Quyết-Bí thư Tỉnh ủy tiếp đón. “Cùng đi với chúng tôi lúc này có đoàn làm phim của đạo diễn người Nga Roman Karmen, nhà báo người Australia Wilfred Burchett. Theo đề nghị của họ, chúng tôi “tổ chức lại” hội nghị để các nhà báo ghi hình. Bức hình tôi đang giữ do nhà báo Wilfred Burchett chụp và trực tiếp tặng tôi làm kỷ niệm khi quân ta đã về tiếp quản Thủ đô”-Đại tá Nguyễn Bội Giong cho biết.
TUẤN TÚ