Binh trạm 44 Trường Sơn

Tuyến ngang B46 do Binh trạm 44 quản lý từ đất Lào vượt dãy Trường Sơn về Việt Nam. Đây là tuyến đường duy nhất về Quảng Nam nên địch tập trung đánh phá vô cùng ác liệt. Mặt đường bị bom đạn cày xới, nhiều đoạn đèo bị bom Mỹ đánh gây tắc. Mỹ-ngụy thừa hiểu các căn cứ lớn của chúng ở Đà Nẵng, Chu Lai luôn bị pháo binh giải phóng bắn phá bằng các loại hỏa tiễn cỡ lớn. Các Sư đoàn 2, Sư đoàn 3 Quân Giải phóng luôn giáng cho chúng những trận tấn công lớn gây thiệt hại đáng kể, đều xuất phát từ cung đường B46. Từ đây quân tăng cường, vũ khí đạn dược bổ sung cho Quân khu 5. Các sư đoàn thiện chiến của Mỹ như “Kỵ binh bay”, “Anh cả đỏ”, “Tia chớp nhiệt đới”… cùng với quân đồn trú Nam Hàn và ngụy luôn tổ chức các cuộc càn quét, nống lấn đánh phá, trong đó có khu vực đầu mối B46 của Binh trạm 44 gây cho ta nhiều khó khăn.

Để đối phó, thực hiện chỉ đạo của Bộ tư lệnh 559, sau này trực tiếp là của Bộ tư lệnh 471, cán bộ, chiến sĩ Binh trạm 44 luôn tìm ra những phương án đáp trả mang lại hiệu quả cao. Binh trạm bộ 44 có hậu cứ ở khu vực Tà Oọc gần kho O2 ở km65 rất thuận tiện cho việc chỉ huy tác chiến, bảo đảm giao thông đưa hàng tới đích. Nằm ngay trên đường giao liên bộ và sát Tiểu đoàn xe 56 nên Binh trạm bộ 44 còn là nơi trú quân của các đoàn khách quan trọng từ hậu phương vào Khu 5, là trung tâm cho mọi hoạt động của binh trạm. Binh trạm trưởng Vũ Xuân Phương, nguyên Tỉnh đội trưởng Phú Thọ. Binh trạm phó Tăng Văn Hoan là một cán bộ tiền khởi nghĩa. Những cán bộ chính trị đầy bản lĩnh như: Chính ủy Khang, Chủ nhiệm chính trị Tứ,  đặc biệt là cán bộ chính sách - đồng chí Thanh, anh mất một mắt từ thời chống Pháp, để chuẩn bị làm một việc gì đó có tính chất quan trọng, anh thường lấy con mắt giả ra lau lau rồi lắp vào và hô mọi người cùng tiến. Hành động của anh Thanh có sức lan tỏa rất lớn, khiến mọi người dũng cảm tiến lên phía trước không chút ngại ngần phân tâm.

Bếp nuôi quân của Binh trạm bộ Binh trạm 44 Trường Sơn. Tranh sơn dầu của họa sĩ Nguyễn Đức Dụ

Hai tiểu đoàn công binh chỉ với cuốc xẻng, ít thuốc nổ và chiếc bừa sắt cắt từ thùng phi, bảo đảm giao thông trên 100km đường đồi núi. Đối phó với các loại bẫy bom mìn của địch, rà phá được nhiều loại bom nổ chậm, bom từ trường, tiêu biểu là Anh hùng công binh Tô Quang Lập. Các chiến sĩ Tiểu đoàn 28 cao xạ đánh nhiều trận xuất sắc, có trận chỉ một điểm xạ bắn rơi OV10 bay ra ở khu vực Chà Vằn. Các chiến sĩ lái xe Tiểu đoàn 56 dũng cảm kiên cường đưa hàng tới đích an toàn. Các chiến sĩ của hai đại đội bộ binh sau này sáp nhập thành một đại đội lấy phiên hiệu là Đại đội bộ binh 293, tăng cường tổ chức tốt mạng lưới đài quan sát nắm chắc mọi hoạt động của địch, tổ chức đánh tiêu diệt nhiều toán biệt kích thám báo khi chúng vừa đổ quân.

Ở  Binh trạm 44, lính kho hàng ở 3 kho: O1 (Chà Vằn); O2 (Tà Oọc); O3 (Lân Tôn km113) vô cùng vất vả. Ban đêm trực bốc dỡ hàng, phân loại sơ tán hàng hóa; ban ngày cấp phát, đào hầm, công sự, ngụy trang, ém mình trong hầm chữ A chịu những trận bom tọa độ, những trận đánh phá của địch. Còn lính quân y ở Viện 46, ở các đội điều trị, chiến sĩ nuôi quân thì phục vụ đêm ngày. Tiêu biểu cho tinh thần khắc phục khó khăn, tìm mọi cách cải thiện bữa ăn cho bộ đội là Tiểu đội trưởng nuôi quân binh trạm Trần Thị Chung. Chị được bầu là chiến sĩ quyết thắng ngay mùa khô đầu tiên nhập tuyến. 

Ở Binh trạm 44, lực lượng vất vả cực nhọc nhất lại là lính của Tiểu đoàn 17 giao liên anh hùng. Các trạm bám theo đường ô tô, trạm cách trạm đi bộ chỉ khoảng 5 tiếng là tới. Nhưng đường toàn đèo, lên dốc, xuống khe mây mù, mưa bão quanh năm trơn lầy. Lính giao liên lại còn phải tự mở tuyến, xây dựng lán trại hầm hào trú ẩn cho thương binh, bệnh binh. Nhiều khu vực phải cầm súng đánh địch mà đi, rà gỡ bom, mìn mà tiến. Với những thành tích đặc biệt xuất sắc như vậy, năm 1973, Tiểu đoàn Giao liên 17 thuộc Binh trạm 44 được tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.

Lính Binh trạm 44 gian lao, vất vả mà rất vui. Các đoàn văn công vào Khu 5 thường tập kết ở Binh trạm 44 ít ngày để nhập tuyến. Lính 44 lại được xem các trích đoạn: “Tuần Ty, đào Huế”, “Thị Mầu lên chùa”, “Xúy Vân giả dại”…, được nghe những ca khúc cách mạng, những màn múa lay động lòng người, hừng hực khí thế tiến công. Để rồi từ đó dưới sự chỉ huy của Bộ tư lệnh 471, Binh trạm 44 hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, đảm bảo cho Khu 5 đủ vũ khí đạn dược, lập nên những chiến công vang dội...