Tại buổi họp mặt truyền thống của Ban liên lạc cựu chiến binh Cục Chính trị Quân giải phóng miền Nam Việt Nam (B2) tháng 3-2024, tôi được gặp ông Phạm Văn Lãi, nguyên chiến sĩ Ban Chính trị, Đoàn đại biểu quân sự Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam tại Trại Davis. Ông mang bức ảnh kỷ vật cắm cờ tại Trại Davis sáng 30-4-1975 và kể về hoàn cảnh ra đời của bức ảnh cho mọi người cùng nghe.
Ông Phạm Văn Lãi sinh năm 1952, tại xã Tự Tân, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Năm 1971, đang học tại Trường Cán bộ Thể dục Thể thao Trung ương (nay là Trường Đại học Thể dục Thể thao Bắc Ninh) thì ông xung phong nhập ngũ. Tháng 3-1973, từ Cục Chính trị Miền (B2), Thượng sĩ Phạm Văn Lãi được điều về Ban Chính trị, Đoàn đại biểu quân sự Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam tại Trại Davis.
Khoảng 8 giờ ngày 30-4-1975, ông được cấp trên giao nhiệm vụ vào kho lấy cờ giải phóng giao cho vệ binh để treo trên đỉnh tháp nước. Trên đường đi, ông nhặt một ống nước bằng thép để làm cán cờ. Nhận thấy nhiệm vụ hết sức khẩn trương, khi không tìm thấy đồng chí vệ binh nào, ông quyết định tự mình leo lên đỉnh tháp nước cao để treo cờ. Ông cũng gọi thêm đồng chí Nguyễn Văn Cẩn đang làm nhiệm vụ canh gác ở cổng phái đoàn hỗ trợ mình.
    |
 |
Hai chiến sĩ Phạm Văn Lãi và Nguyễn Văn Cẩn cắm cờ tại Trại Davis, sáng 30-4-1975. Ảnh: PHÙNG BẤT DIỆT
|
Đến chân tháp nước, ông Lãi chui vào lồng bảo vệ, trèo lên trước, ông Cẩn cầm cán cờ theo sau. Lên đến đỉnh, ông Lãi ôm cờ còn ông Cẩn đứng dưới buộc cán cờ vào thành tháp nước. Chờ ông Cẩn kiểm tra mối buộc xong, thấy chắc chắn rồi, ông Lãi mới buông tay thả lá cờ tung bay trước gió.
Thượng sĩ Phạm Văn Lãi đứng trên điểm cao nhất của Trại Davis, nhìn lá cờ nửa đỏ nửa xanh có ngôi sao 5 cánh của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam bay phần phật trong gió. Nhìn xuống dưới, ông thấy Thiếu tướng Hoàng Anh Tuấn, Trưởng đoàn cũng đang đăm đăm nhìn lá cờ rồi lặng lẽ lấy khăn lau nước mắt. Ông Lãi lại hướng mắt nhìn ra xa. Xung quanh, giữa tiếng súng, pháo vang dội của quân ta trong khí thế tiến công dồn dập, quân địch đang hoảng loạn, tan rã và rút chạy.
“Lúc đó, tự dưng nước mắt tôi cứ trào ra. Nhớ lại quãng thời gian mình đặt chân vào Trại Davis, đã hơn hai năm, trải qua biết bao khó khăn, vất vả, hiểm nguy, lúc này, giờ phút chiến thắng sắp điểm. Thật là niềm xúc động lớn lao! Cắm cờ xong, chúng tôi nghe tiếng đồng chí Phùng Bất Diệt (quay phim viên của Xưởng phim Quân giải phóng Miền, được điều vào làm việc ở tổ báo chí tại Trại Davis) đứng ở dưới sân gọi với lên: “Các cậu đứng yên cho tôi chụp ảnh nhé!”. Thế là chúng tôi đứng nghiêm dưới cờ, Phùng Bất Diệt cầm máy ảnh bấm liền mấy kiểu”, ông Phạm Văn Lãi kể lại.
Trưa 30-4-1975, cán bộ, chiến sĩ, nhân viên tại Trại Davis vỡ òa cảm xúc khi nghe tin chiến thắng và tuyên bố đầu hàng của Tổng thống ngụy Dương Văn Minh trên đài phát thanh. Ngay chiều hôm đó, ông Phạm Văn Lãi cùng một số đồng chí được điều vào Ủy ban Quân quản thành phố Sài Gòn-Gia Định. Trước giờ phút chia tay, đồng chí Phùng Bất Diệt đã kịp tráng phim và in bức ảnh lịch sử làm hai bản tặng ông Lãi và ông Cẩn.
Nước nhà thống nhất, ông Phạm Văn Lãi tiếp tục làm việc ở Ủy ban Quân quản thành phố Sài Gòn-Gia Định. Năm 1977, ông được điều về Phủ Thủ tướng (sau là Văn phòng Hội đồng Bộ trưởng rồi Văn phòng Chính phủ) phục vụ các đồng chí lãnh đạo Chính phủ đến khi về nghỉ hưu năm 2012.
THỦY TIÊN