Theo bước chân "thần tốc - quyết thắng"

Tam Điệp nay là nơi đứng chân của Bộ tư lệnh Quân đoàn 1-quân đoàn chủ lực đầu tiên của Quân đội ta với chiến tích lẫy lừng trong kháng chiến và xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Bước chân thần tốc của đội quân người anh hùng áo vải cờ đào xưa và truyền thống “thần tốc-quyết thắng” của người lính Cụ Hồ đã và đang được tiếp nối, phát huy trong thời đại mới. Nhân kỷ niệm 45 năm Ngày truyền thống đơn vị, chúng tôi đã có cuộc đối thoại cởi mở với Thiếu tướng Nguyễn Văn Hùng, Chính ủy Quân đoàn 1.

Thiếu tướng Nguyễn Văn Hùng. Ảnh: THU THỦY

“Thần tốc” trong chiến dịch lịch sử

Phóng viên (PV): Từ ngày thành lập đến nay, Sở chỉ huy (SCH) Quân đoàn 1 được chọn đứng chân ở Tam Điệp, mảnh đất của nhiều sự kiện lịch sử. Xét ở điều kiện địa lý, địa hình, địa quân sự, theo đồng chí, việc lựa chọn này nói lên điều gì?

Thiếu tướng Nguyễn Văn Hùng: Việc chọn vị trí đặt SCH quân đoàn tại Tam Điệp đã thể hiện rõ tầm nhìn chiến lược của Quân ủy Trung ương, bởi vì Tam Điệp là một vùng đất tiếp giáp giữa hai tỉnh Ninh Bình-Thanh Hóa. Đây là đoạn cuối cùng và thấp nhất của dải núi đá vôi đồ sộ chạy từ cao nguyên Mộc Châu qua Hòa Bình, Nho Quan, Tam Điệp đến bờ biển Nga Sơn, Thanh Hóa. Điều kiện địa lý và địa hình tạo nên thế hiểm yếu của Tam Điệp, có nhiều thung lũng, hang động lớn và những con suối rất tiện cho việc đóng quân, luyện tập, tích trữ lương thảo… Từ bao đời nay, trong lịch sử chống giặc ngoại xâm hoặc các cuộc xung đột phe phái phong kiến nước ta, các nhà cầm quân đều đã chọn vùng núi rừng Tam Điệp như một điểm tựa, như một “lá chắn”, có thể phòng thủ kiên cố, tiến công dễ dàng.

PV: Là quân đoàn chủ lực đầu tiên của Quân đội ta, Quân đoàn 1 đã có những đóng góp xuất sắc vào giai đoạn có ý nghĩa quyết định của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Quân đoàn đã ra đời trong bối cảnh lịch sử như thế nào, thưa đồng chí?

Thiếu tướng Nguyễn Văn Hùng: Những thắng lợi trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của quân và dân ta sau gần hai mươi năm, trực tiếp là đòn tiến công chiến lược năm 1972 trên chiến trường miền Nam và trận “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” đánh bại cuộc tập kích chiến lược đường không của Mỹ vào Hà Nội, Hải Phòng cuối năm 1972 đã buộc Mỹ phải ký Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam. Hiệp định Paris được ký kết nhưng đế quốc Mỹ vẫn chưa từ bỏ âm mưu thực hiện “Học thuyết Nixon” và chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” hòng duy trì chủ nghĩa thực dân mới ở miền Nam và chia cắt lâu dài đất nước ta.

Để tiếp tục tăng cường thế và lực của ta, chủ động tạo và tranh thủ thời cơ, giành thắng lợi quyết định trên chiến trường, ngày 15-10-1973, Quân ủy Trung ương họp, kịp thời đề ra những chủ trương lớn về quân sự. Trong hội nghị quan trọng này, Quân ủy Trung ương đã thống nhất đề nghị Bộ Chính trị cho thành lập một số quân đoàn chủ lực cơ động trực thuộc bộ nhằm nâng cao khả năng chiến đấu của lực lượng vũ trang, đáp ứng yêu cầu tác chiến trước mắt, đồng thời thiết thực chuẩn bị lực lượng cho kế hoạch chiến lược lâu dài, cơ bản của cách mạng miền Nam.

Ngày 24-10-1973, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã ký Quyết định số 142/QĐ-QP thành lập Quân đoàn 1. Sự ra đời của quân đoàn đánh dấu bước trưởng thành lớn mạnh của các lực lượng vũ trang nhân dân ta, đáp ứng yêu cầu phát triển mới của cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc.

Diễn tập hiệp đồng quân, binh chủng của Quân đoàn 1.

Huấn luyện vượt chướng ngại nước ở Quân đoàn 1. Ảnh: TUẤN ANH

PV: Có thể hiểu, việc thành lập quân đoàn không phải là sự “lắp ghép” đơn thuần mà đó thực sự là “quả đấm thép” làm thay đổi cục diện chiến trường. Điều này được minh chứng như thế nào trong các chiến dịch lớn mà quân đoàn tham gia chiến đấu và chiến thắng?

Thiếu tướng Nguyễn Văn Hùng: Đúng vậy! Điều này được minh chứng rõ nét nhất trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975 mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, Quân đoàn 1 vừa thực hiện thắng lợi nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu bảo vệ miền Bắc XHCN-hậu phương chiến lược của cả nước, vừa tổ chức cuộc hành quân thần tốc từ Bắc vào Nam. Chỉ trong 12 ngày đêm, đội hình của Quân đoàn 1 đã vượt chặng đường hơn 1.700km, kịp thời vào trực tiếp tham gia chiến đấu trên một hướng chủ yếu của Chiến dịch Hồ Chí Minh. Quân đoàn đã chủ động khắc phục khó khăn về mọi mặt, nắm vững thời cơ, kiên quyết tiến công thần tốc, táo bạo, bất ngờ đánh chiếm những mục tiêu quan trọng có tính chất chiến lược trong hệ thống phòng thủ của địch trên hướng bắc Sài Gòn; tiêu diệt và bức hàng hoàn toàn sư đoàn 5 ngụy, giải phóng tỉnh Bình Dương; táo bạo thọc sâu đánh chiếm bộ tổng tham mưu ngụy, quận lỵ Gò Vấp, tiểu khu Gia Định... Cán bộ, chiến sĩ Quân đoàn 1 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần quan trọng giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước; qua đó xây đắp nên truyền thống vẻ vang “thần tốc-quyết thắng” của quân đoàn.

 “Quyết thắng” trong cuộc chiến mới

PV: Trong thời chiến, truyền thống “thần tốc-quyết thắng” của quân đoàn thể hiện rất rõ trong từng trận đánh, chiến dịch, trong mỗi thành tích, chiến công như đồng chí vừa nói. Trong thời bình, truyền thống này được thể hiện và phát huy như thế nào?

Thiếu tướng Nguyễn Văn Hùng: Theo tôi, thời bình, truyền thống “thần tốc-quyết thắng” thể hiện ở việc triển khai các nhiệm vụ và tổ chức các hoạt động phải bảo đảm nhanh chóng, kịp thời, với hiệu suất, hiệu quả cao. Điều này được minh chứng ngay sau khi bước vào thời bình từ những năm cuối thập kỷ 70 đến những năm 90  của thế kỷ 20, Quân đoàn 1 vừa củng cố thế đứng chân ở miền Bắc, vừa triển khai trận tuyến mới-mặt trận khôi phục kinh tế. Trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam và phía Bắc, quân đoàn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ huấn luyện quân tăng cường cho các đơn vị chiến đấu, tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu; tổ chức tốt các cuộc diễn tập và diễn tập thực nghiệm cho toàn quân, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, an toàn tuyệt đối, được cấp trên đánh giá cao.

Từ những năm đầu thế kỷ 21 đến nay, cán bộ, chiến sĩ quân đoàn luôn thể hiện rõ bản lĩnh chính trị, có ý chí quyết tâm cao, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Trong các nhiệm vụ, quân đoàn luôn chủ động, tổ chức chặt chẽ, thực hiện đúng kế hoạch, kết quả thực hiện nhiệm vụ trên các mặt công tác luôn đạt và vượt chỉ tiêu đề ra, nhất là nhiệm vụ huấn luyện, SSCĐ, diễn tập, làm điểm, làm mẫu cho bộ; nền nếp chính quy, chấp hành kỷ luật của quân đoàn ngày một ổn định, vững chắc; nội bộ đoàn kết, thống nhất cao, nhiều năm liền là đơn vị dẫn đầu khối thi đua toàn quân. Trong 5 năm (2013-2018), kết quả huấn luyện cho các đối tượng 100% đạt yêu cầu, trong đó có hơn 80% đạt khá, giỏi; tham gia hội thi, hội thao toàn quân luôn giành thành tích cao, trong đó có: 23 giải nhất, 25 giải nhì, 9 giải ba. Hoạt động đền ơn đáp nghĩa, chính sách hậu phương quân đội được quan tâm đúng mức, đời sống vật chất, tinh thần của cán bộ, chiến sĩ luôn được quan tâm, chăm lo, bảo đảm đầy đủ, chất lượng tốt. Tăng gia sản xuất phát triển ổn định, giá trị thu từ tăng gia sản xuất bình quân đạt 1.250.000 đồng/người/năm; quản lý chặt chẽ vũ khí trang bị kỹ thuật; cơ quan, đơn vị an toàn.

PV: Trong xây dựng quân đội nói chung, Quân đoàn 1 nói riêng hiện nay theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại thì những vấn đề thực tiễn nào đang nổi lên, khác biệt với các giai đoạn, thời kỳ trước? Để nâng cao sức mạnh tổng hợp, đáp ứng yêu cầu sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi của đơn vị, Quân đoàn 1 đã và đang tập trung vào các giải pháp chủ yếu nào, thưa đồng chí?

Thiếu tướng Nguyễn Văn Hùng: Như nhận định trong nhiều văn kiện của Đảng ta, hiện nay, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến hết sức phức tạp, tiềm ẩn những nhân tố khó lường, nhất là vấn đề khủng bố, tranh chấp chủ quyền biển, đảo, chiến tranh công nghệ cao, an ninh phi truyền thống. Đồng thời, tôi cho rằng sự tác động mạnh mẽ của khoa học công nghệ và âm mưu, thủ đoạn chống phá ngày càng tinh vi của các thế lực thù địch, những đòi hỏi ngày càng cao đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đã đặt ra những yêu cầu mới trong việc xây dựng quân đoàn cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại trong giai đoạn hiện nay.

Để nâng cao sức mạnh tổng hợp, quân đoàn đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó tập trung vào một số giải pháp chủ yếu sau: Trước hết, thường xuyên làm tốt công tác giáo dục, quán triệt; phát huy vai trò các tổ chức, các lực lượng, kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng tổ chức đảng TSVM với xây dựng đơn vị VMTD, tập trung bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, năng lực của người quân nhân cách mạng cho mọi cán bộ, chiến sĩ, đặc biệt coi trọng bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chủ trì các cấp thực sự vững mạnh, ngang tầm nhiệm vụ. Mặt khác, chỉ đạo tập trung thống nhất khắc phục khâu yếu, mặt yếu trên các mặt công tác; thực hiện tốt 3 khâu đột phá, nhất là tổ chức biên chế bảo đảm tinh, gọn, mạnh; nâng cao trình độ huấn luyện, khả năng sẵn sàng chiến đấu, giỏi tác chiến trong điều kiện vũ khí trang bị trong biên chế và vũ khí trang bị hiện đại...

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!

PHI LONG - TRANG THỦY (thực hiện)